Drożeją prawa do emisji CO2, wzrosną koszty prowadzenia firm
Według analityków Polskiego Instytutu Ekonomicznego wraz z zaostrzeniem celów klimatycznych UE presja na "szybsze zazielenienie gospodarki" będzie szybko wzrastać.
Odzwierciedla to plan resortu klimatu zakładający redukcję udziału węgla w produkcji energii z obecnych 70 proc. do nawet 11 proc. w ciągu 20 lat. Zdaniem analityków to "jeden z najambitniejszych planów klimatycznych w regionie". Jednak jego realizacja nie zapewni nam koszulki ekologicznego lidera, bo już teraz węgiel stanowi jedynie 12,6 proc. miksu energetycznego w UE. Eksperci PIE podkreślili też, że transformacja energetyczna to konieczność, ponieważ rosnące koszty środowiskowe stają się coraz większym obciążeniem dla gospodarki.
Zwrócono uwagę, że "rosnące ceny praw do emisji CO2 mogą spowodować wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej". Europejski system wyceny uprawnień do emisji CO2 (ETS) oparto na mechanizmie rynkowym, co powoduje większą zmienność cen oraz spekulacje.
Szybsza dekarbonizacja i podwyżki cen
Z jednej strony mechanizm ten zachęca do szybszej dekarbonizacji, a z drugiej niesie ryzyko związane z podwyżkami cen.
Autorzy analizy przyznali, że katastrofy naturalne oraz transformacja energetyczna mogą podwyższać oczekiwania inflacyjne (przewidywania o ile wzrosną ceny w przyszłości). Zwrócili uwagę, że gospodarstwa domowe kształtują je na podstawie zmian cen podstawowych dóbr, takich jak żywność oraz energia. A te według ekspertów PIE będą szczególnie wrażliwe na transformację energetyczną oraz zmianę klimatu.
Zdaniem PIE zmiany klimatyczne mogą też utrudnić prowadzenie skutecznej polityki gospodarczej. Przykładem jest lato 2018 r., kiedy obniżony poziom wody w niemieckich rzekach utrudnił transport ropy naftowej, podnosząc jej cenę wbrew światowemu trendowi.
KPO szansą dla Polski
Szansą na ograniczenie i rozłożenie w czasie tego typu kosztów ma być planowany wzrost wydatków na zieloną transformację w związku z realizacją KPO. Polska zamierza przeznaczyć ponad 52 proc. środków z Krajowego Planu Odbudowy na cele środowiskowe.
"Z dużych gospodarek europejskich porównywalny udział wydatków zakłada jedynie Francja" - podkreślono. Z kolei Hiszpania, Włochy i Niemcy planują odpowiednio o 7, 10 i 13 pkt proc. mniejszy udział wydatków.
W ocenie PIE na korzyść Polski działają też szybko spadające ceny odnawialnych źródeł energii - realna cena uzyskania energii słonecznej spadła o 82 proc. w ostatnich 10 latach. Z kolei morska energia wiatrowa staniała w tym samym okresie o 29 proc., a eksperci oczekują kolejnych znaczących spadków w najbliższych latach. "Według wstępnych deklaracji rządu na morską energetykę wiatrową ma zostać przeznaczone co najmniej 437 mln euro. Połączenie powyższych czynników daje Polsce szansę na szybkie nadrobienie przynajmniej części dekarbonizacyjnej luki" - oceniono.
