Mięta
Mięta (Mentha) to rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych, obejmujący około 25 gatunków, znanych ze swojego charakterystycznego, orzeźwiającego zapachu i smaku. Mięta jest powszechnie uprawiana i używana na całym świecie w kulinariach, medycynie i kosmetyce.
Mięta - najważniejsze informacje
Zasięg geograficzny mięty obejmuje wszystkie kontynenty (z wyjątkiem Antarktydy). Największe zróżnicowanie roślin z tego rodzaju obserwuje się w Europie, Azji i Afryce. Kilka gatunków występuje również w Ameryce Północnej i Australii. Niektóre zostały też introdukowane w Ameryce Południowej.
W Polsce rośnie ok. 9 gatunków mięty. Preferują one stanowiska słoneczne i podłoże średnio żyzne, najlepiej wilgotne, zasadowe i piaszczysto-gliniaste.
Jak wygląda mięta?
Do rodzaju mięta należą byliny rosnące do wysokości ok. 150 cm. Mają płożące kłącza. Cechują się intensywnym zapachem.
- Liście mięty: całobrzegie, karbowane lub ząbkowane, pojedyncze, jajowate lub eliptyczne. Z węzła wyrastają okółki dwulistne, tworząc ulistnienie naprzeciwległe.
- Kwiaty mięty: drobne, zgromadzone w okółkach zebranych w górnej części pędu. Są rozdzielone wydłużonymi międzywęźlami lub ściśnięte bardzo gęsto (do tego stopnia, że kwiatostan może mieć kształt kłosa. Kielich jest zrosłodziałkowy. Ma od 4 do 5 ząbków na szczycie i od 10 do 13 wiązek przewodzących. Korona ma kolor różowy, biały lub fioletowy. 4 pręciki w dwóch parach wystają z rurki korony. Zalążnia jest dwukomorowa, zbudowana z dwóch owocolistków, w każdej komorze ma dwa zalążki.
- Owoce mięty: czterodzielne rozłupnie, rozpadają się na 4 pojedyncze słupki.
Popularne odmiany mięty
Mięta obejmuje 10-26 gatunków. Tak duża rozbieżność wynika z niejasności w zakresie kwalifikowania mieszańców taksonomicznych do tego rodzaju. Do najpopularniejszych gatunków należą:
- mięta długolistna — to wieloletnia roślina rosnąca w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Północnej. Występuje na lekko zacienionych stanowiskach, często na łąkach i w zaroślach. Osiąga wysokość do 120 cm. Preferuje żyzną glebę. Kwitnie od lipca do sierpnia. Stanowi cenne źródło mentolu;
- mięta pieprzowa — to wieloletnia roślina powstała z połączenia mięty zielonej z miętą nawodnioną. Do często uprawianych odmian należy Agnes (cechuje się intensywnym zapachem), Mitcham (ma czerwone łodygi i mocny aromat), Variegata (wyróżnia się plamkowanymi na żółto liśćmi);
- mięta zielona — to bylina występująca w Europie Południowej. Rośnie na obszarach ruderalnych i przy drogach. Osiąga wysokość od 40 do 120 cm. Popularną odmianą jest Crispa cechująca się kędzierzawymi liśćmi.
Na co jest mięta? Ciekawostki
- Podczas tworzenia łacińskiej nazwy „mentha” inspirowano się imieniem nimfy Mente — bohaterki mitologii greckiej, którą Persefona przemieniła w miętę.
- Gatunki z rodzaju mięta łatwo się krzyżują, co pozwala tworzyć nowe odmiany o ciekawych walorach smakowo-zapachowych. Popularna obecnie mięta pieprzowa powstała w połowie XVII wieku na terenie Anglii na skutek połączenia 2 innych gatunków z rodzaju mięta.
- Mięta imbirowa Ginger ma jasnozielone, czasem lekko żółte liście. Jej zapach przypomina połączenie imbiru i mięty. Cechuje się ostrym, gryzącym smakiem.
- Mięta jest od wielu lat stosowana jako tradycyjny środek leczniczy.
- Napar z mięty zaleca się spożywać przy zaburzeniach działania układu pokarmowego, niestrawności i wzdęciach. Mogą po nią sięgnąć również osoby cierpiące na zespół jelita drażliwego.
- Olejek eteryczny i wyciąg z mięty pieprzowej stosuje się w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym ze względu szczególne właściwości przeciwdrobnoustrojowe, grzybobójcze, przeciwbólowe i przeciwutleniające.
- Olejek z mięty pieprzowej jest częstym składnikiem produktów przeznaczonych do pielęgnacji jamy ustnej, np. past do zębów czy płynów do płukania ust.
- Suszona mięta zielona jest wykorzystywana we Francji i we Włoszech jako przyprawa do ziemniaków, deserów i drinków.
