Bóbr
Bóbr (Castor) to rodzaj ssaka z rodziny bobrowatych (Castoridae). Występuje na terenach Europy i Azji (bóbr europejski) oraz Ameryki Północnej (bóbr kalifornijski). Te zwierzęta zamieszkiwały Polskę już ponad 10 tysięcy lat temu. Szczególnie były rozpowszechnione w średniowieczu.
Bóbr - najważniejsze informacje
Bobry — występowanie i środowisko
Bobry żyją na ziemi i w wodzie. Przebywają głównie na zalesionych terenach w pobliżu rzek. Zazwyczaj są to dość płytkie i wąskie cieki wodne, które mają zmienny poziom wody.
Żyją w żeremiach, które samodzielnie budują z traw, błota, gałęzi i gliny.
Bobry — tryb życia i zachowanie
Bóbr prowadzi nocny tryb życia. Jego szczyt aktywności przypada między 22 a 23. Jest silnie terytorialny, monogamiczny i bardzo rodzinny. Tworzy żeremie, czyli "domy". To konstrukcja ochronno-lęgowa. Mogą mieć od 1 do 3 metrów wysokości i średnicę do 12 metrów. Wejście znajduje się pod wodą.
Żeremie sprawiają, że miejscowo podnosi się poziom wody na rzece. Dzięki temu nora pozostaje ukryta, a bobry mogą swobodnie pływać, żerować i transportować materiały do środka. Część "chaty" znajduje się nad wodą. To właśnie tam zwierzęta rodzą młode i śpią. Druga część żeremia jest pod wodą, co ułatwia bobrom poruszanie się.
Bobry wiążą się ze sobą na całe życie. Nowych partnerów szukają, tylko jeśli poprzedni umrze. Zaczynają się rozmnażać między 3. a 10. rokiem życia. Samica rodzi od 2 do 6 młodych w pozycji siedzącej. Przednimi łapkami pomaga im wyjść na świat.
Bobry nie zimują. Chłodny okres spędzają w żeremiu lub we wspólnej komorze nory, gdzie temperatura nie spada poniżej -10°C. Po pokarm wędrują nocą.
Bobry — anatomia
Bóbr europejski jest największym gryzoniem, który występuje na terenach Europy i Azji. Jego "brat", bóbr kanadyjski, jest od niego mniejszy, dlatego łatwo odróżnić te gatunki.
- Bóbr europejski waży od 18 do 29 kg, mierzy od 90 do 110 cm i ma ogon o długości od 20 do 25m. Okaz kanadyjski może mieć od 15 do 20 kg, 80-90 cm długości oraz 20-30 cm ogon.
- Głowa tych zwierząt od razu przechodzi w tyłów. Szyja nie jest widoczna.
- Ciało bobrów jest opływowe, co ułatwia im nurkowanie i pływanie.
- Zwierzęta mają chwytne przednie łapy. Tylne są silne i masywne, a ich palce są złączone błoną pławną.
- Ich oczy są zbudowane z trzech powłok. Dodatkowa warstwa chroni narząd wzroku przed uszkodzeniami podczas nurkowania.
- Ogon bobrów jest bardzo charakterystyczny. Jest duży i spłaszczony. Na powierzchni znajduje się zrogowaciała łuska.
- Ogon służy zwierzęciem za ster, którego używają podczas pływania. Ponadto zapewnia im dodatkową podporę podczas poruszania się po lądzie, jest organem termoregulacyjnym i magazynem tłuszczu.
- Bobry są dość inteligentne. Uważa się, że mądrością dorównują szczurom.
- Zwierzęta w okolicy odbytu mają umieszczone dwa gruczoły przyodbytowe, czyli analne, oraz dwa worki strojowe, tj. gruczoły prepucjalne. One wydzielają substancje, za pomocą których bobry znaczą swoje terytorium oraz rozpoznają osobniki.
- Przewód pokarmowy tych zwierząt jest typowy dla gryzoni. Składa się z jelita ślepego, które ma dwukrotnie większą pojemność od żołądka. Z kolei jelito cienkie jest sześciokrotnie dłuższe od wymiaru ciała.
Ochrona i zagrożenia dla bobrów
Bobry europejskie, w przeciwieństwie do kanadyjskich, są zagrożone wyginięciem. W wielu europejskich krajach są formalnie uznane za wymarłe.
W Polsce uznano je za gatunek ginący już w 1921 roku.
Wtedy objęto je całkowitą ochroną. Po II wojnie światowej liczba bobrów skrajnie spadła. Udało się jednak ponownie sprowadzić na teren Polski i odbudować ich populację.
Zagrożeniem dla tych zwierząt są ludzie.
Mimo licznych zakazów wielu kłusowników wciąż poluje na bobry, co prowadzi do wyniszczenia całej populacji w wybranym miejscu. Ponadto utrudnieniem dla rozwoju tych zwierząt jest niszczenie żeremi przez np. podpalanie ich i rozwalanie. W takich warunkach bobry nie mogą spokojnie zajmować się potomstwem, czy zimować.
Obecnie zwierzęta podlegają ochronie w ramach tzw. konwencji berneńskiej, a także ochronie częściowej. Przy czym bóbr kanadyjski na terenie Polski nie jest objęty tymi przepisami.
Ciekawostki o bobrach
- Dlaczego bobry nie mają białych zębów?
Kolor zębów bobrów wynika z bardzo dużej ilości żelaza w szkliwie. Ta substancja nadaje im czerwonawy lub żółty kolor. Taki odcień świadczy o tym, że zwierzęta są zdrowe.
- Jak długo bóbr może przebywać pod wodą?
Bobry są świetnymi pływakami. Mogą wstrzymywać oddech nawet na 15 minut, dzięki czemu nie muszą się często wynurzać nad powierzchnię wody.
- Jak komunikują się bobry?
Bobry wydają mało dźwięków. Do komunikacji wykorzystują ogon, którym uderzają o wodę lub ziemię.
- Czy bobry ścinają drzewa?
Bobry mają bardzo mocne zęby. Za ich pomocą mogą bez problemów przegryźć kilkunastocentymetrową gałąź. W przypadku grubszych drzew pracują nad ścięciem ich pnia przez kilka nocy.
- Ile trwa ciąża u bobra?
Samice bobra europejskiego są w ciąży ok. 107 dni, a kanadyjskiego ok. 128 dni. Młode przychodzą na świat w żeremiu. Po urodzeniu zajmują się nimi oboje rodziców oraz starsze rodzeństwo.
