Sukces, o którym nikt nie mówi. Smog zabija o połowę mniej dzieci
Dzięki podjętym w XXI w. działaniom liczba dzieci poniżej 5. roku życia umierających z powodu smogu zmalała na całym świecie o połowę.
Wśród osób najbardziej narażonych na konsekwencje zanieczyszczonego powietrza są dzieci poniżej 5. roku życia. Dzieje się tak, bo młode organizmy wdychają więcej powietrza na kilogram masy ciała i pochłaniają więcej zanieczyszczeń w porównaniu do dorosłych, a do tego ich płuca, ciała i mózgi wciąż się rozwijają.
Problemy z tym związane mogą zacząć się już w łonie matki, doprowadzając do przedwczesnego porodu i/lub niskiej masy urodzeniowej. Niektóre konsekwencje mogą zaś pojawić się w pierwszych latach życia, a nawet ciągnąć się za dziećmi przez całe życie.
„Narażenie małych dzieci na zanieczyszczenie powietrza wiąże się z zapaleniem płuc, odpowiedzialnym za jeden na pięć zgonów dzieci na świecie, oraz astmą, najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u starszych dzieci” – informuje UNICEF.
Zanieczyszczone powietrze mniej śmiertelne
Opublikowany niedawno raport State of Global Air 2024 pokazuje jednak, że postęp jest możliwy. Za jego publikację odpowiadają Instytut Efektów Zdrowotnych (HEI), Instytut Mierników i Oceny Zdrowia (IHME) oraz właśnie UNICEF.
W raporcie przedstawiono dane związane z zanieczyszczeniem powietrza w latach 1990-2021. Wynika z nich, że z powodu zanieczyszczonego powietrza umiera już o 53 proc. mniej dzieci poniżej 5. roku życia niż miało to miejsce w roku 2000.
Do tak znaczącej zmiany spadło głównie dzięki poprawieniu dostępu do czystej energii do gotowania, a także poprawie dostępu do opieki zdrowotnej, żywienia i większej świadomości szkód związanych z narażeniem na zanieczyszczenie powietrza w gospodarstwach domowych.
Podstawą czyste gotowanie
Możliwość gotowania w odpowiednich warunkach jest niezwykle ważna. Obecnie wciąż setki milionów ludzi jest zmuszona gotować w skandalicznych warunkach – na najgorszej jakości paleniskach, wykorzystując do ich rozgrzania drewno, węgiel drzewny lub jeszcze gorsze materiały. Jako że w domach tych okap to fikcja, dym ten wdychany jest przez domowników.
Efekt? W 2021 r. zanieczyszczone powietrze doprowadziło do śmierci 700 tys. dzieci poniżej 5. roku życia, z czego aż 500 tys. było związanych z gotowaniem z użyciem zanieczyszczających paliw.
Zatrważające nierówności
Warto przy tym dodać, że do zgonów tych doszło głównie w Afryce i Azji. „Nierówności związane z wpływem zanieczyszczenia powietrza na zdrowie dzieci są uderzające. Współczynnik zgonów dzieci poniżej 5. roku życia związany z zanieczyszczeniem powietrza większości Afryki jest 100 razy wyższy niż w krajach o wysokich dochodach” – zauważa UNICEF.
Co więcej, w Azji Południowej oraz większości Afryki zanieczyszczenie powietrza jest odpowiedzialne za prawie 30 proc. wszystkich zgonów w pierwszym miesiącu po urodzeniu.
Do tego, podczas gdy poziomy pyłu PM2,5 w powietrzu spadają lub stabilizują się w wielu regionach, ludzie w krajach o niskich i średnich dochodach są narażeni na nawet czterokrotnie wyższe poziomy tego zanieczyszczenia.
2000 dzieci dziennie
- Pomimo postępu w zakresie zdrowia matek i dzieci, każdego dnia prawie 2000 dzieci poniżej piątego roku życia umiera z powodu skutków zdrowotnych związanych z zanieczyszczeniem powietrza - zauważa Kitty van der Heijden, wiceszefowa UNICEF.
I dodaje: - Nasza bezczynność ma głęboki wpływ na następne pokolenie, a jej skutki dotyczą zdrowia i dobrego samopoczucia przez całe życie. To coś, czym trzeba się pilnie zająć. Rządy i przedsiębiorstwa muszą koniecznie wziąć pod uwagę te szacunki i lokalnie dostępne dane oraz wykorzystać je do podjęcia znaczących działań.
Każdego dnia prawie 2000 dzieci poniżej piątego roku życia umiera z powodu skutków zdrowotnych związanych z zanieczyszczeniem powietrza.
W skrócie: choć postęp jest zauważalny, zdaniem twórców raportu można i trzeba zrobić więcej.
I trudno się z tym nie zgodzić, skoro zanieczyszczenie powietrza jest drugą najczęstszą przyczyną śmierci zarówno u dzieci poniżej 5. roku życia, jak i dorosłych. W przypadku najmłodszych na pierwszym miejscu jest niedożywienie (na trzecim brak dostępu do czystej wody i sanitariatów, a na czwartym wysokie lub niskie temperatury), a w przypadku dorosłych – wysokie ciśnienie krwi (trzecie miejsce to palenie papierosów, a czwarte – zła dieta).
Jak wynika z raportu State of Global Air, w 2021 r. z powodu zanieczyszczonego powietrza umarło 8,1 mln osób na całym świecie. Za 58 proc. zgonów odpowiadały pyły PM2.5 (czyli dym z przydomowych kominów), za 38 proc. zanieczyszczenia powietrza w gospodarstwach domowych, a za 6 proc. – związany z transportem ozon.
