Butelki i puszki zyskają nowe życie. Taki będzie system kaucyjny w Polsce
W styczniu 2025 roku wejdzie w życie nowy system kaucyjny na butelki, który ma na celu nie tylko poprawę recyklingu, ale także lepszą ochronę środowiska. Wyjaśniamy, jak zmiany te wpłyną na codzienne życie konsumentów oraz jak nowy system pomoże oszczędzać pieniądze i dbać o naszą planetę.
Nowy system kaucyjny na butelki w Polsce. Już od stycznia 2025
Od stycznia 2025 roku, zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, w Polsce wejdzie w życie nowy system kaucyjny na opakowania po napojach, który ma na celu poprawę recyklingu i zmniejszenie zaśmiecenia środowiska. System ten obejmie jednorazowe butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki do 1 litra. Jest to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na efektywne zarządzanie odpadami, a także dostosowanie polskiego prawa do unijnych standardów.
Do tej pory w Polsce nie funkcjonował jednolity system kaucyjny, który obejmowałby szeroki zakres opakowań po napojach. Istniejące systemy ograniczały się głównie do wybranych opakowań szklanych, takich jak butelki po piwie, które były kaucjonowane w ramach umów między producentami a sieciami handlowymi. Nowy system ma na celu ujednolicenie i rozszerzenie tego podejścia na więcej rodzajów opakowań, co powinno skutkować jeszcze wyższym poziomem odzyskiwanych materiałów.
Implementacja systemu kaucyjnego wiąże się jednak z licznymi wyzwaniami, zarówno dla konsumentów, jak i dla handlu detalicznego. Konsumenci będą musieli nauczyć się, które opakowania są objęte kaucją, a sklepy zmierzą się z koniecznością zainstalowania odpowiedniej infrastruktury, w tym butelkomatów do automatycznego przyjmowania opakowań. Wprowadzenie systemu bez okresu przejściowego dla wszystkich elementów może prowadzić do początkowego chaosu, szczególnie w popularnych placówkach, które będą musiały m.in. wygospodarować miejsce na przechowywanie znaczącej liczby odzyskanych butelek.
Przeczytaj też: Prosty rachunek. Opłaty za plastikowe torby to czystsze plaże
Ile wyniesie kaucja za butelki?
Automaty do zwrotu opakowań, które będą kluczowym elementem nowego systemu kaucyjnego, zostaną umieszczone przede wszystkim w dużych sklepach o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych. Te placówki handlowe będą zobowiązane do przyjmowania opakowań objętych kaucją i ich przechowywania. Mniejsze sklepy, chociaż nie będą miały obowiązku zainstalowania takich urządzeń, mogą dobrowolnie przystąpić do systemu, korzystając z recyklomatów lub ręcznego odbioru opakowań. Automaty będą weryfikować kod kreskowy oraz specyfikację opakowania, aby upewnić się, że jest ono objęte kaucją. Konsumenci będą musieli oddawać opakowania w nienaruszonym stanie, bez zgniatania, aby automaty mogły poprawnie odczytać oznakowania i zwrócić kaucję.
Wysokość kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań:
- Szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra: 1 zł
- Plastikowe butelki jednorazowego użytku do 3 litrów: 0,50 zł
- Metalowe puszki do 1 litra: 0,50 zł
Nieodebrane kaucje nie przepadną, lecz zostaną przeznaczone na finansowanie funkcjonowania systemu. To oznacza, że środki te będą mogły być wykorzystane na rozwój infrastruktury i edukację konsumentów, co przyczyni się do zwiększenia poziomu recyklingu w Polsce. System kaucyjny nie tylko wprowadzi nowe obowiązki dla konsumentów, ale również zainicjuje istotne zmiany w organizacji zbiórki odpadów na poziomie lokalnym i krajowym.
