Puchacz

Aktualizacja

Puchacz zwyczajny (Bubo bubo) to największa sowa Europy, należąca do rodziny puszczykowatych. Charakteryzuje się imponującym rozmiarem, osiągając do 70 cm długości ciała i do 180 cm rozpiętości skrzydeł. Upierzenie puchacza jest brunatno-rdzawe z ciemnymi plamami, a na głowie wyróżniają się charakterystyczne "uszy" z piór. Zamieszkuje różnorodne środowiska, od lasów po tereny skaliste. Puchacz jest drapieżnikiem polującym głównie na ssaki i ptaki. Jest aktywny głównie nocą.

Puchacz z głową obróconą o 180 stopni
Puchacz z głową obróconą o 180 stopniAbaca/ABACA East News

Puchacz - najważniejsze informacje

Rodzaj:
Bubo
Rodzina:
puszczykowate
Rząd:
sowy
Gromada:
ptaki
Typ:
strunowce
Królestwo:
zwierzęta

Puchacz występuje w Europie i Azji, m.in. na północy Iranu, Indii i Wietnamu. Żyje w całej Polsce z wyjątkiem centralnej części kraju. Jego największe skupiska notuje się na Lubelszczyźnie, w Kotlinie Biebrzańskiej, na Ziemi Kłodzkiej i na Pomorzu. 

Puchacz preferuje tereny skaliste, gdzie tworzy gniazda na grupach skał lub na pojedynczych skałach i stromych stokach. Do gniazdowania wybiera miejsca sąsiadujące ze zbiornikami wodnymi i oddalone od osiedli ludzkich. 

Prowadzi nocny tryb życia. Co je sowa puchacz?

Puchacz to gatunek osiadły, który prowadzi nocny tryb życia. Latem, gdy noce są krótkie, zdarza mu się polować również za dnia. Zazwyczaj jednak na łowy wyrusza po zmierzchu, a po wschodzie słońca odpoczywa na drzewach i w zagłębieniach skalnych. Jest dość płochliwy i wrażliwy na obecność człowieka. 

Dorosłe ptaki łączą się w pary i przez cały rok przebywają niedaleko miejsca lęgowego. Są silnie terytorialne i przemieszczają się w pobliżu gniazda w poszukiwaniu pokarmu. Polują na inne zwierzęta dostępne w siedlisku, m.in. jeże, krety, wiewiórki czy króliki. W ich diecie pojawiają się także inne ptaki — kruki, wrony czy kaczki. Żywią się również myszami, szczurami, łasicami czy kotami, a także padliną. 

Łowy puchacza odbywają się na obszarze otwartym lub rzadko zalesionym. Ważne, aby ptak mógł swobodnie przemieszczać się pomiędzy drzewami. W czasie patrolowania drapieżnik nisko lata nad ziemią lub czatuje na skraju polany. Często przysiada np. na samotnych drzewach czy kopach siana i obserwuje otoczenie.

Puchacze gniazdują na półkach skalnych oraz w starych gniazdach ptaków drapieżnych lub bociana czarnego. Czasem gniazdują też na ziemi, wygrzebując płytką nieckę, która z czasem wypełnia się miękkim materiałem z wypluwek i resztek pożywienia. Samica składa od 2 do 4 białych jaj o kształcie zbliżonym do kuli. Wysiaduje je od 34 do 36 dni. Po wykluciu młode pozostają w gnieździe jeszcze przez 55 dni. Następnie opuszczają je, jednak pozostają pod opieką samca i samicy jeszcze przez kolejne 100 dni. 

Jak wygląda sowa puchacz?

Puchacz zwyczajny to gatunek z rodziny puszczykowatych uznawany za jedną z największych sów na świecie. 

Długość ciała osobników określa się na 70 cm, a rozpiętość ich skrzydeł na 155-180 cm. Masa samców nie przekracza 2,8 kg, a samic — waha się od 2 do 4 kg. Przedstawiciele gatunku mają duże oczy o pomarańczowych lub żółtych tęczówkach. 

Na ich głowie znajdują się wyraźnie zarysowane „uszy” (pęczki piór) o długości do 9 cm, które wyrastają przed ukończeniem 4 miesiąca życia. Upierzenie sowy jest utrzymane w odcieniach czerni i brązu, co zapewnia jej łatwość we wtapianiu się w otoczenie. Silne szpony puchacza gwarantują mu łatwość polowania i pozwalają na uśmiercanie ofiar. 

Czy sowy puchacze są pod ochroną?

Puchacz zwyczajny podlega w Polsce ścisłej ochronie i wymaga ochrony czynnej. Ponadto od 1 stycznia do 31 lipca ochronie podlega jego miejsce rozrodu w promieniu 500 m, a w pozostałej części roku w promieniu 200 m. Puchacz jest określany jako gatunek narażony na wyginięcie. Na spadek liczebności populacji wpływają czynniki takie jak:

  • mały dostęp do pożywienia związany z zanikiem ssaków średniej wielkości (królików czy jeży);
  • prześladowania ze strony człowieka;
  • duże ryzyko niepowodzenia rozrodu ze względu na dużą płochliwość i częste niepokojenie przez człowieka;
  • porzucanie lęgów;
  • wzmożony ruch turystyczny;
  • przekształcenia gruntów i melioracje zawężające obszar polowań.

Puchacz to największy gatunek sowy

  • Puchacze wydają bardzo charakterystyczne dźwięki godowe. Ich pohukiwanie można usłyszeć z odległości nawet 3 km. 
  • Populacja puchacza jest w Polsce rozmieszczona w sposób nierównomierny. 
  • Około 25% polskiej populacji puchacza ma swoje siedliska w parkach narodowych 
  • W latach 30. XX wieku zanotowano nagły spadek liczebności puchacza. Prawdopodobnie było to związane z tępieniem tego gatunku przez człowieka.
  • W Polsce żyje ok. 250 par lęgowych puchaczy. 
Masz sugestie, uwagi albo widzisz błąd?
Dołącz do nas