Pchły
Pchły (Siphonaptera, Aphaniptera) to rząd owadów kosmopolitycznych występujący na całej kuli ziemskiej. Są to pasożyty, które w zależności od gatunku, żerują na człowieku, psach, kotach, a także na dzikich zwierzętach, a w tym na ptakach. Dobrze czują się również w stajniach, chlewach, oborach. Na tropikalnych i subtropikalnych obszarach Afryki i Ameryki występuje pchła piaskowa. Natomiast pchła szczurza jest charakterystyczna dla krajów położonych w strefie zwrotnikowej.
Pchły - najważniejsze informacje
Pchły prowadzą pasożytniczy tryb życia, żywią się krwią oraz żerują na ciałach ptaków i ssaków. Samica składa jaja na swoim żywicielu lub w szczelinach w podłodze, legowiskach zwierząt, na pościeli lub pod dywanami czy wykładzinami – tam, gdzie jest ciemno. Larwy pcheł są beznogie i pełzają, poszukując pożywienia. Żywią się materią organiczną, a w tym ekskrementami. Owady w fazie larwalnej znajdują się w kokonach, z których wykluwają się dopiero wtedy, gdy poczują ciepło i wibracje żywiciela. Od tego momentu pasożyty zaczynają żerować na swojej ofierze.
Zanim larwy staną się dorosłymi owadami, nawet kilkukrotnie linieją i przepoczwarzają się. Pchły zwykle przez całe życie pozostają na jednym żywicielu. Codziennie piją krew, a samice dodatkowo każdego dnia składają jaja. Żyją od 1 do 3 tygodni.
Jak wyglądają pchły?
Owady te są wtórnie bezskrzydłe, gdyż utraciły skrzydła w procesie ewolucji. Pchła – w zależności od gatunku – może mieć od 1 do nawet 10 mm długości. Ciało tego pasożyta jest zwykle ciemnobrązowe i pokrywa je twardy oskórek ze szczecinkami lub ząbkami skierowanymi do tyłu. To owad z:
- silnymi, mocno zbudowanymi odnóżami – składają się one z biodra, krętarza, uda, goleni oraz są zakończone stopami. Stopa u pcheł jest członowana, dzięki czemu owad ten jest wyjątkowo skoczny;
- kłująco-ssącym aparatem gębowym – pchły do pobierania pokarmu (krwi) wykorzystują kłujkę z głaszczkami.
Czy pchła skacze? Jak wygląda ślad po ugryzieniu pchły?
- Ilość krwi wypijana przez pchłę w ciągu dnia może przekraczać dwudziestokrotność jej masy ciała.
- Ugryzienie przez pchłę powoduje pojawienie się na skórze małej, czerwonej i swędzącej plamki.
- Pchły przenoszą groźne choroby zakaźne. Zarażają żywiciela bakteriami wywołującymi bakteryjną chorobę kociego pazura, tyfus plamisty i tularemię. Są także nosicielami gronkowca złocistego i tasiemca psiego.
- Pchła potrafi skoczyć na odległość dwustukrotnie większą niż wynosi długość jej ciała.
- Istnieje ok. 2000 gatunków pcheł.
- Samica w ciągu swojego życia może złożyć do 2000 jaj.
- Pchły zakażone bakteriami dżumy wykorzystywano do produkcji broni biologicznej. W latach 1937–1945 w jednostce „731” na terenie Mandżurii opracowywano specjalne, porcelanowe bomby z zainfekowanymi pchłami.
