Zamieszkiwały jedną wyspę. Zostały wytępione w przerażającym tempie

Tysiące lat temu na wyspach Morza Śródziemnego wytworzyła się unikalna, specyficzna fauna. Cypr, Kreta, Malta, dzisiejsze Sycylia czy Sardynia zamieszkane były przez zwierzęta z jednej strony ogromne, a z drugiej - karłowate. Do takowych należały gatunki kojarzące się nam raczej z dzisiejszą fauną afrykańską jak słonie czy hipopotamy.

Dawne trąbowce żyły w Europie, i to licznie. Mamut włochaty występował w Polsce, tu znajdowały się także szczątki słoni z rodzaju Palaeoloxodon, Deinotherium i wiele innych, nierzadko ogromnych zwierząt. Znacznie większych niż słonie współczesne.

Tereny południowej Europy, zwłaszcza wyspy śródziemnomorskie, zamieszkiwały również słonie karłowate. Np. Palaeoloxodon falconeri, żyjący jeszcze 200 tys. lat temu na Sycylii i Malcie, miał nie więcej niż metr wysokości. Wyglądał jak miniaturka tych ogromnych ssaków. Podobne kopalne gatunki karłowatych słoni znajdziemy też na innych wyspach Morza Śródziemnego, np. Krecie, Naksos, Tylos, Kasos, Rodos, wreszcie z Cypru.

Tam mieszkały dwa niewielkie słonie. Palaeoloxodon cypriotes był jednym z najmniejszych, o ile nie najmniejszym słoniem plejstocenu. Miał metr wysokości, więc dorosłemu mężczyźnie sięgał do brzucha, a ważył ok. 200 kg.

Podobny Palaeoloxodon xylophagou był tylko nieco większy. Tej wielkości słonie mogły padać ofiarami drapieżników, których standardowej wielkości trąbowce nie muszą się obawiać, a także ofiarami ludzi i to bez wielkiego wysiłku.

Podobnie rzecz się miała z hipopotamami.

Najstarszy znany przodek hipopotamów to Kenyapotamus, który około 8-16 mln lat temu żył w Afryce. Był rozmiarów hipopotamka karłowatego, czyli ważył ok. 200-300 kg. Jego szczątki wykopano w Kenii i Tunezji.

Kolejne gatunki na linii ewolucyjnej hipopotamów także zamieszkiwały Afrykę, względnie Bliski Wschód. Ponad 100 tys. lat temu hipopotamy na pewno zamieszkiwały tereny Europy i sięgały aż do Wysp Brytyjskich. Zamieszkiwały też Bliski Wschód, jeszcze w czasach starożytnych.

W plejstocenie na terenie Cypru żył karłowaty hipopotam z gatunku Phanourios minor. Znajdowane tu kości były uważane za szczątki bogów, cyklopów, świętych, a, starte na proszek, jeszcze w XVI w. służyły jako lek na rozmaite choroby. Ten nieduży hipopotam miał może 1,3 metra wysokości, czyli rozmiary współczesnych hipopotamów karłowatych, które żyją wyłącznie w lasach zachodniej Afryki.

Paleontologowie uważają, że przodkiem Phanourios minor był hipopotam nilowy, który jest gatunkiem dość starym i niegdyś zamieszkiwał tereny Egiptu i Judei. W jaki sposób te zwierzęta trafiły na Cypr tysiące lat temu, nie wiadomo.

To tajemnica, zwłaszcza, że Cypr nie miał połączenia lądowego z Azję czy Afryką. Prawdopodobnie powódź, potop musiały zanieść tu hipopotamy, może przepłynęły tu one w jakiś sposób, by stworzyć cypryjską karłowata formę.

W każdym razie, gdy ludzie pierwszy raz zasiedlili tę wyspę, napotkali i te zwierzęta, i niewielkie słonie. Miało to miejsce 14 tys. lat temu. Pierwsi ludzie szybko podporządkowali sobie przyrodę wyspy. Wiemy już, że to zapewne z Cypru pochodzą pierwsze śladu udomowienia kota. Liczą one przeszło 9 tysięcy lat.

I ci pierwsi ludzie rozprawili się z jedynymi względnie dużymi ssakami wyspy, czyli karłowatymi słoniami karłowatymi hipopotamami.

Odkrycia opisane w "Proceedings of the Royal Society B Biological Sciences" mówią o jednak o tym, że wyrżnięcie słoni i hipopotamów nastąpiło tu w absolutnie rekordowym, jak na tamte czasy, czasie. Zająć miało pierwszym Cypryjczykom mniej niż tysiąc lat.

Theodora Moutsiou, archeolożka z Cypryjskiego Uniwersytetu w Nikozji, mówi że wyspa jest idealnym wręcz miejscem do sprawdzenia modeli wpływu dawnych ludzi na miejscowa faunę. Wpływu niszczycielskiego. Ok. 12 tys. lat temu, gdy ginęły ostatnie słonie i hipopotamy na Cyprze, zabijało je od 3 do 7 tys. ludzi, jacy wtedy zasiedlili wyspę pozbawioną dotąd podobnych istot. Zwierzęta te dostarczały im ogromne ilości mięsa. To było wystarczającym usprawiedliwieniem.