Stada ptaków latają nad Polską tam i z powrotem. Co się dzieje?
Niegdyś gęś tundrowa i gęś zbożowa pojawiała się w Polsce tylko przelotem. Gdy leciały na wschód, oznaczało to nadchodzącą wiosnę. Tymczasem te gatunki obserwuje się w naszym kraju już zimą. Czy to oznacza, że w tym roku wiosna zacznie się w styczniu? Rozwiewamy te podejrzenia. Wszystkiemu winne są zmiany klimatu. Problemy gęsiego świata zbadał reporter Polsat News Marcin Szumowski w programie "Czysta Polska".
partner merytoryczny
Taki widok zazwyczaj kojarzył się nam z nadchodzącą wiosną. Ptaki obserwowano już jednak w styczniu - to trochę za wcześnie na gęsie gęganie na niebie. A jednak klucze gęsi przelatują nad Polską w wielkiej liczbie. Co się dzieje? Wyjaśniał to program "Czysta Polska" na Polsat News.
"Badania pokazują, że wraz z ocieplaniem się klimatu coraz więcej gęsi w Polsce zimuje i jest faktycznie trend wzrostowy. Szacujemy, że teraz może zimować w Polsce nawet 300 tysięcy gęsi. To głównie ptaki, które lecą z Dalekiej Północy, takie jak gęś białoczelna, gęś tundrowa czy, w mniejszym stopniu, gęś zbożowa" - mówi Łukasz Wardecki z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
Typowymi terenami, na których do tej pory te gatunki zimowały były rozlewiska w dolinach rzek między Holandią, Belgią, Niemcami a Polską.
"Wraz z ociepleniem klimatu gęsie zimowiska przesunęły się na wschód Europy. Mówiąc wprost, ptaki skracają sobie wędrówkę. Część z nich zimuje w Polsce" - uważa Łukasz Wardecki.
Gęś tundrowa prowadzi lęgi na północnej Syberii. Podobnie gęś białoczelna. Na zimę dzikie ptaki odlatywały zazwyczaj do Europy Zachodniej - głównie Niemiec, Holandii, Francji, a także na południe naszego kontynentu. Teraz jednak za wystarczająco ciepłą uznały też najwyraźniej Polskę.
Gęsi zimują już także we wschodniej Polsce
Styczeń 2023 roku był pierwszym w historii, gdy gęsi zostały na zimowisku nawet we wschodniej Polsce, w dolinie Biebrzy. Tam zimą przebywało ponad 10 tys. ptaków. Tak duża koncentracja ptaków w Polsce sprzyja ich masowemu pojawianiu się na niebie także w styczniu.
Dr inż. Bartosz Krąkowski, ornitolog badający dzikie gęsi mówi: "Ludzie widzą gęsi lecące raz w jedną, raz w drugą stronę. Ptaki na przykład nocują nad jakimś zbiornikiem wodnym, nad jeziorem czy stawem, ale każdego dnia lecą na żerowisko. Takie migracje to loty na wiele kilometrów. Zmiana zimowiska następuje jedynie wtedy, gdy załamie się pogoda i spadnie śnieg, który utrudnia ptakom żerowanie".
Gęgawa nie migruje. Zostaje w Polsce
Co ciekawe, dalekich wędrówek nie podejmuje nasze rodzima ges gęgawa. To mapa jej obecności w grudniu zeszłego roku.
"40 lat temu 90 proc. gęgaw lęgowych z Polski zimowało w Hiszpanii w okolicach parku Dunana albo na wybrzeżach Algierii i Tunezji. W tej chwili 90 proc. ptaków zimuje w miejscu lęgu albo w najbliższej okolicy. Tu, w Polsce" - wyjaśnia dr Bartosz Krąkowski.
Klucze dzikich gęsi przestają powoli być, tym czym były dla nas od stuleci. Bo jak tu mówić o zwiastunach wiosny, kiedy gęganie słychać na niebie przez całą zimę?
Stada dzikich ptaków latają nad Polską tam i z powrotem. Co się dzieje? - reportaż wideo Marcina Szumowskiego dla programu "Czysta Polska" Polsat News:
