Ptasia piękność na skraju wyginięcia. Coraz rzadziej odwiedza Polskę
Rycyk to ptak znany ze swoich imponujących, dalekosiężnych migracji. Może osiągnąć w locie prędkość nawet do 95 km/h. Niestety liczba tych ptaków zmniejszyła się w ciągu kilkunastu lat o 80 proc. Przyczyn tego zjawiska należy szukać m.in. w osuszaniu terenów podmokłych.
Długi, prosty dziób, wyniosła szyja i podobnie smukłe nogi, biały kuper i czarny ogon - to znaki rozpoznawcze ptaka związanego z terenami podmokłymi. Niektóre z odgłosów rycyka brzmią jak "rycyk, rycyk, rycyk" i najprawdopodobniej leżą u źródła jego polskiej nazwy gatunkowej - wyjaśniają ornitolodzy.
Lot na mokradła
Niedawno opublikowane przez ornitologów z Bird Life National badania wskazują, że rycyki odwiedzają ponad 200 miejsc w 16 krajach, często pokonując ponad 3000 km. Podmokłe łąki i pastwiska to siedliska preferowane przez przedstawicieli tego gatunku.
Rycyk występuje w całej północno-zachodniej Europie, w tym w takich krajach jak Holandia, Niemcy, Belgia i Polska, ale zajmuje szczególne miejsce w sercu Holendrów - 85 proc. ptaków z UE rozmnaża się w Holandii.
Zimą szczupłe rycyki wędrują na południe, znajdując schronienie w południowej Europie (Półwysep Iberyjski, Grecja i wybrzeże Morza Czarnego) oraz w północnej Afryce. Niestety populacja tych ptaków stale się zmniejsza, w ostatnich dwóch dekadach spadła nawet o 90 proc.
Osuszanie terenów go zabija
Rycyk jest obecnie klasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia wyginięciem. Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Szacuje się, że globalna populacja wynosi obecnie od 614 tys. do 809 tys. osobników.
Niebezpieczeństwo na ptaki czyha zwłaszcza ze strony człowieka. Ich siedliska kurczą się przede wszystkim poprzez osuszanie terenów podmokłych, czyli proces wpływający destrukcyjnie na całe ekosystemy i pogłębiający kryzys środowiskowy i klimatyczny.
Podobnie intensywny rozwój rolnictwa zagraża zdrowiu i życiu ptaków. Groźne są zwłaszcza chemikalia obecne w stosowanych na masową skalę nawozach. Dla kochającego tereny podmokłe, uprawy i pastwiska rycyka to fatalna wiadomość.
Rycyk krytycznie zagrożony w Polsce, wymaga czynnej ochrony
W wyniku spadku liczebności i kurczenia się miejsc, w których rycyk mógłby prowadzić udane lęgi, na terenie Polski te ptaki gniazdują na ograniczonych obszarach.
Całkowitą liczebność populacji lęgowej w Polsce na przełomie XX i XXI w. szacowano na 6,5 - 7 tys. par. W kolejnych latach odnotowano gwałtowny spadek liczebności – do 1,5 - 2 tys. par w latach 2008-2012, oraz zaledwie 800 - 1,5 tys. par w latach 2013-2018.
Na Czerwonej liście ptaków Polski rycyk został sklasyfikowany jako gatunek krytycznie zagrożony. W głównej mierze odpowiedzialne za ten stan jest osuszanie łąk, a także zaprzestanie wykaszania łąk na terenach podmokłych.
W krajach, które wdrażają program ochrony ptaków łąkowych (np. w Holandii), rolnictwo stara się dopasowywać gospodarkę tak, by zapewnić spokój rycykowi w czasie lęgów.
Przyczyną spadku populacji jest skrajnie niski sukces lęgowy, wynikający z niszczenia gniazd w wyniku intensyfikacji prac agrotechnicznych na łąkach oraz silnej presji drapieżników
Na terenie Polski rycyk jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Aby chronić populację, konieczne jest odtwarzanie mokradeł. W związku z wprowadzonym unijnym prawem odtwarzania przyrody Polska będzie musiała pilnie zająć się również tą kwestią.
