Papugi w Polsce to już fakt. Pełną inwazję powstrzymuje tylko jedno
Drugi oficjalnie zarejestrowany (na zdjęciach) lęg aleksandretty obrożnej w Polsce tylko potwierdza, że polska fauna po raz pierwszy od czasów miocenu (około 20 milionów lat temu) ma papugi. Najnowsze atlasy ptaków Polski już aleksandrettę obrożną uwzględniają, bowiem składanie jaj i wyprowadzanie lęgów to powszechnie uznawany moment, w którym ptak staje się częścią awifauny. Także inwazyjny. A papugi są inwazyjne i - wbrew pozorom - mogą być groźne.
![Rozella białolica z Australii i mnicha z Ameryki Południowej](https://i.iplsc.com/000J7O2B7VTI3XE8-C322-F4.webp)
Może to wydawać się dziwne. Co może nam grozić ze strony pięknej, niedużej papużki, która wszak swymi kolorami tylko umai polską faunę i doda jej kolorytu. Wiele osób trzyma w domach papugi właśnie dlatego, że są takie piękne. Tu utrudnia zrozumienie, że te ptaki mogą stanowić zagrożenie tam, gdzie się pojawią poza areałem swego macierzystego występowania. Np. w Polsce i Europie, gdzie przez tyle lat papug nie było.
Zobacz również:
Te ptaki zamieszkują wiele regionów świata, głównie tropikalnych. W strefie umiarkowanej raczej ich nie ma, aczkolwiek są pewne wyjątki. To papugi nowozelandzkie, takie jak kea, kaka czy nielotna kakapo, a także kilka papug tasmańskich (one migrują na zimę do Australii kontynentalnej). Potrafią żyć w miejscach chłodnych, nawet na śniegu. Podobne zdolności wykorzystują też niektóre gatunki z Argentyny, Urugwaju czy Chile np. mnicha czy patagonka. Każda z tych papug jest jednak mieszkanką strefy umiarkowanej.
![Aleksandretta obrożna](https://i.iplsc.com/000I5IIPW9L656EL-C322-F4.webp)
Papugi z Monty Pythona pochodzą z Europy
To jednak wyjątki, bowiem gros papug żyje w tropikach. Ani jedna nie występuje naturalnie w Europie, co jest o tyle ciekawe, że te ptaki pochodzą z tego kontynentu. Najstarszym znanym przodkiem papug jest Mopsitta żyjąca w eocenie, czyli 55 milionów lat temu na terenie... Skandynawii. Znaleziono jej szczątki w Danii. To dlatego teraz Duńczycy pojawiające się u nich inwazyjnie papugi takie jak aleksandretta obrożna nazywają "powrotem do ojczyzny".
Mopsitta miała ciało podobne raczej do ibisa, z długim, wygiętym dziobem, a jednak była przodkiem papug. Jej nazwa nawiązuje do grupy Monty Pythona i skeczu o martwej papudze.
Aleksandretta obrożna jest pierwszym gatunkiem lęgowym papug w Polsce od czasu ich zniknięcia z Europy przed milionami lat. Nie jest to jednak wcale dobra wiadomość. Te papugi pochodzą z południowej Azji i środkowej Afryki, a do Europy dotarły pierwszy raz w XIX wieku. Wtedy były masowo przywożone, zwłaszcza do Wielkiej Brytanii, gdzie kwitła moda na hodowlę ptaków egzotycznych w klatkach. Papugi z nich uciekały albo były wypuszczane.
Dzisiaj skolonizowały nie tylko Wielką Brytanię, gdzie jest ich wyjątkowo dużo, ale także inne kraje zachodniej Europy., a od 2018 roku - także Polskę.
W Wielkiej Brytanii właśnie, Holandii i Belgii, Niemczech i Danii aleksandretty zabierają miejsce rodzimym ptakom, wyrzucają je z dziupli, wygrywają konkurencję lęgową i pokarmową.
Cierpią przez nie szpaki, drozdy, dzięcioły, a papugi w znacznym stopniu wpływają też na liczebność nietoperzy. Od karmników potrafią odstraszyć nawet bojowe sikory. Są piękne, kolorowe, a papugi jako takie wywołują u ludzi raczej sympatyczne skojarzenia, jednak aleksandretta obrożna to groźny ptak inwazyjny, którego wpływ na miejscową ptasią faunę jest ogromny. Niektórzy porównują wpływ tych papug nawet do bezdomnych kotów.
![Aleksandretty obrożne to gatunek inwazyjny w Polsce](https://i.iplsc.com/000J7O9YIAXTB3H7-C322-F4.webp)
Papugi to konkurencja dla polskich ptaków
- One nie zabijają innych ptaków tak jak robią to koty, ale i tak mają one wpływ na polską awifaunę. Pod wieloma względami - mówi prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. - To zwłaszcza zabieranie miejsc lęgowych, pokarmu, ale także niezbadana jeszcze do końca kwestia oporności antybiotykowej. Wiele papug pochodzących z hodowli ma w sobie tę właściwość, którą wprowadza do środowiska.
Cześć ornitologów jednak uważa, że nasze obawy przed aleksandrettą są przesadzone, a jej szkodliwy wpływ nie jest tak duży. Doświadczenia z Wielkiej Brytanii wskazują jednak na to, że gdy papugi się mocno rozmnożą i zaczynają występować masowo, pojawiają się jednak poważne problemy przyrodnicze.
- To pewien proces, w ramach którego uciekinierzy z hodowli czy ptaki wypuszczone muszą najpierw przetrwać w nowych warunkach, muszą też przetrwać ich partnerzy, muszą znaleźć przestrzeń na lęgi - wyjaśnia prof. Piotr Tryjanowski. Jak masowo występują w Polsce aleksandretty obrożne, na razie nie wiemy, ale te ptaki potrafią się szybko mnożyć. A nie są jedyne.
![Mnicha żyje już w krajach Europy](https://i.iplsc.com/000IBVHFS8PXMBOJ-C322-F4.webp)
Na liście ptaków obserwowanych we Polsce, ale nie zaliczonych do polskiej awifauny według kryteriów AERC znajdujemy aż 11 gatunków papug. Wszystkie mają status E, czyli są to gatunki pochodzące z niewoli, a także zawleczone lub introdukowane, które nie utworzyły samodzielnie utrzymujących się populacji (tzw. pojaw nienaturalny).
Te papugi to: aleksandretta obrożna, aleksandretta większa z Indii, aleksandretta chińska z południowych Chin, księżniczka słoneczna z Australii, nierozłączka czerwonoczelna z południowej Afryki, nierozłączka czarnogłowa z Tanzanii, mnicha z Ameryki Południowej, patagonka z Ameryki Południowej, a także rozella białolica, rozella królewska i rozella czarnogłowa z Australii.
Do tego dodajmy pojedyncze przypadki takie jak chociażby z Mosiny pod Poznaniem ,gdzie jeden z mieszkańców wypuszcza wolno hodowaną arę, a ta wraca na gwizdek. Nie żyje jednak na wolności.
Poza aleksandrettą obrożną, wspomniana mnicha stanowi dzisiaj w Europie największy problem przyrodniczy związany z papugami. Dokonały one inwazję na nowy kontynent. Zasiedliły Belgię, Holandię, Wielką Brytanię i Irlandię oraz Wyspy Normandzkie na kanale La Manche, żyje też na wyspach śródziemnomorskich jak Malta, Cypr, Sardynia, Korsyka, Baleary, zasiedliły także Hiszpanię i Gibraltar. W wielu częściach Hiszpanii np. w Barcelonie mnichy stały się wręcz wielką plagą. Zajmują tam nowe siedliska, gniazda i budki innych ptaków, występują całymi tysiącami.
Barcelona to zresztą ciekawy przypadek, bo w tym mieście występuje już sześć gatunków papug. Przypomnijmy, naturalnie żaden z nich nie zamieszkuje Europy.
![Rozella białolica pojawia się w Europie](https://i.iplsc.com/000J7O991952TX9F-C322-F4.webp)
Mnichy były widywane w Polsce, ale jej nie zasiedliły tak jak Hiszpanii, Belgii czy Holandii. W ostatni weekend za to w Poznaniu widziana była rozella białolica, gatunek australijski. To ptak rozmaitych środowisk, od lasów eukaliptusowych po tereny podmiejskie i miejskie. Wprowadzono już ją na Nową Zelandię, gdzie sobie radzi, także na śniegu.- Nie sądzę, aby ona sobie u nas poradziła jak aleksandretta, ale w takich wypadkach trzeba zawsze zaznaczyć, że dzisiaj nie sądzę.
Co będzie za 10 lat, nie wiadomo. 10 lat temu też nie zakładaliśmy, że będą u nas lęgi papug - mówi prof. Piotr Tryjanowski i dodaje, że wciąż zakłada jakąś jedną czy kilka mroźnych zim, które utrudnia papugom stałe skolonizowanie Polski.
Zmiany klimatyczne, ciepłe zimy i przekształcenia zachodzące w klimacie umiarkowanym na pewno im pomagają. Polska na dzisiaj nie ma problemu z masowym występowaniem papug jak Londyn czy Barcelona, ale za dekadę może się to zmienić.
To one dokonały inwazji na Polskę. Rozpoznajesz? [QUIZ]
![To one dokonały inwazji na Polskę. Rozpoznajesz? [QUIZ]](https://i.iplsc.com/000I7OEEJR6ML5YF-C432.webp)