Niesłychane, co wyczynia nasz nietoperz. Robi z sercem coś niemożliwego
Miniaturowe nadajniki, które ważyły mnie niż jeden gram, zainstalowali naukowcy z Instytutu Maxa Plancka na ciałach borowców wielkich, by dowiedzieć się jak te nietoperze gospodarują swoją energią. Nadajniki mierzyły tętno latających ssaków. Wyniki, jakie dostarczyły, są doprawdy zdumiewające.
Wyniki badań opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the Royal Society rzucają nowe światło na zużycie energii i strategie przetrwania nietoperzy. A przeprowadzone zostały na borowcach wielkich, czyli nietoperzach występujących także w Polsce. To nasz największy nietoperze, rozpiętość jego skrzydeł osiąga niemal pół metra. Okazuje się, że pod wieloma innymi względami borowiec wielki też jest rekordowy.
"Małe organizmy o wysokiej przemianie materii mogą oszczędzać zmagazynowaną energię, gdy dostępność pożywienia jest niska lub zwiększać jej spożycie, gdy zapotrzebowanie na energię jest wysokie, ale sposób, w jaki równoważą to na wolności, pozostaje w dużej mierze nieznany" - czytamy w badaniach, których celem było przybliżenie sposobów, w jaki zarządzają swą energią nietoperze.
Wybór borowca wielkiego nie był przypadkowy. To relatywnie duży, ale wciąż mało znany gatunek. Zarazem to reprezentatywny gatunek owadożernego nietoperza strefy umiarkowanej, którego roczny cykl życia charakteryzuje się okresami odrętwienia i hibernacji, przypadającymi na różne etapy rocznego cyklu rozrodczego i sezonową dostępność owadów. Łatwo u niego zmierzyć, kiedy jego tętno i metabolizm zwalniają, a kiedy przyspieszają. Byliśmy tego świadomi, ale chyba nikt nie zdawał sobie sprawy, że może przyspieszać aż tak bardzo.
Kiedy borowce wylatywały nocą na żer, towarzyszyły im drony śledzące aktywność zwierząt w trakcie polowania, konsumpcji i odpoczynku. To wtedy okazało się, że w skrajnych wypadkach tętno nietoperzy osiągało niebywałe wręcz wartości, sięgające 900 uderzeń na minutę. Przypomnijmy, że maksymalne tętno człowieka oblicza się po wysiłku według wzoru: 220 minus wiek pacjenta. Nie dochodzi ono do takich wartości jak u nietoperzy.
Nietoperze są nadzwyczajne w regulacji metabolizmu
To poziom znajdujący się na drugim poziomie w porównaniu z tym, co dzieje się z nietoperzami zimą, gdy ich tętno spada do sześciu uderzeń na minutę. Zwierzę wyłącza tez termoregulację, temperatura jego ciała spada do poziomu otoczenia. To w zasadzie jest stan śmierci klinicznej, z którego borowiec bez problemu wiosną wychodzi. Jego ciało staje się nadzwyczajną maszyną do regulowania tempa życia i metabolizmu.
"Nietoperze wiosną mogą zwiększać tętno po przebudzeniu, osiągając maksymalną prędkość 900 uderzeń na minutę w ciągu zaledwie kilku minut" - informuje Instytut Maxa Plancka. Ich aktywność jest wtedy bardzo wysoka.
Co ciekawe, samice borowców wielkich w czasie letnich upałów potrafią zapadać także w sen letni, ale samce tego nie robią. Inwestują zgromadzoną energię w produkcję nasienia. W tym celu samce borowców latem polują znacznie intensywnie, nawet dwukrotnie w porównaniu z wiosną. Potrafią zjeść w ciągu jednej nocy nawet 33 chrząszcze albo ponad 2500 komarów. To pokazuje, jakie znaczenie mają nietoperze w regulacji liczby owadów.
