"Kurczak faraona" znaleziony w Ameryce. Pochodzi prosto z piekła
Miał długie nogi i mocny, bezzębny dziób, a jego ciało prawdopodobnie pokrywały pióra. Ponieważ szczątki tego zwierzęcia znajdowały się niedaleko znanego już dinozaura zwanego Anzu na cześć mezopotamskiej opierzonej bestii, uznano początkowo, że to młody osobnik tego rodzaju. Dzisiaj wiemy, że nic bardziej mylnego. Świat poznał nowego owiraptora, zwanego Eoneophron infernalis.
partner merytoryczny
Eoneophron infernalis to nazwa dość mroczna, by nie rzec - posępna, nomen omen. Eoneophron oznacza bowiem ptaka zwanego ścierwnikiem, który do dzisiaj żyje w Afryce, południowej Azji i na terenach południowej Europy (akurat w Polsce nie gniazduje). Ptak ten nazywany był we starożytnym Egipcie "kurczakiem faraona". Znany jest z tego, że potrafi używać narzędzi np. kamieni do rozbijania skorup jaj albo żółwi.
Nie wiadomo, dlaczego dinozaur odkryty w Dakocie Południowej w Stanach Zjednoczonych skojarzył się paleontologom ze ścierwnikiem, w każdym razie jego nazwa znaczy "wczesny kurczak faraona", a dodatek infernalis można przełożyć jako "prosto z piekła".
Brzmi mocno, ale znaczy tylko tyle, że dinozaur został odkryty w formacji Hell Creek - bardzo znanego miejsca wykopalisk z przełomu mezozoiku i kenozoiku, w którym znaleźć można ślady ostatnich żyjących na Ziemi dinozaurów i pierwszych ich następców. To formacja rozciągająca się na pograniczu stanów Montana, Wyoming, Dakota Północna i Dakota Południowa w Stanach Zjednoczonych.
Tu w 2014 roku znaleziono skamieniałości teropoda należącego do owiraptorów, czyli zapewne pokrytych piórami dinozaurów o mocnych nogach i twardych, ptasich dziobach, niekiedy już bezzębnych. Miały grzebienie na głowie i wyglądały zapewne jak duże ptaki, często nawiązując wyglądem do ptaków wręcz niesamowitych i mitycznych. Dlatego owego dinozaura z Dakoty w 2014 roku nazwano Anzu, co jest nawiązaniem do ogromnego, legendarnego ptaka z głową lwa pochodzącego z mitów babilońskich. Mówiono, że ten stwór miał dziób jak piła.
Nowy dinozaur z Dakoty. Doszło do nieporozumienia
Szczątki osobnika mniejszego od większości anzu początkowo uznawano za młodego przedstawiciela tej grupy dinozaurów. Teraz okazało się, że to błąd. Te skamieniałości nie należą do żadnego z anzu, ale zupełnie nowego, odrębnego dinozaura, który niniejszym na koniec stycznia 2024 roku został opisany jako nowy gatunek Eoneophron infernalis.
Ustalenie, że mamy do czynienia z nowym gatunkiem było możliwe dzięki zbadaniu struktury skamieniałych kości. Wykazały one fazę rozwoju osobnika dorosłego, a nie dziecka anzu.
Odkrycie opublikowano w piśmie "PLoS ONE" i tam czytamy, że Anzu jako jedyny znany z tej formacji owiraptor osiągał 200-300 kg wagi. Natomiast eoneofron jest od niego mniejszy i jego masę szacuje się na 80 kg. Kyle Atkins-Weltman, paleontolog z Uniwersytetu w Oklahomie, uważa że ciało zwierzęcia pokrywał skomplikowany układ piór, niczym nie ustępujący obecnym ptakom. Być może zwierzę było bardzo barwne. - W każdym razie to dowód na to, że różnorodność dinozaurów także takich jak owiraptory nie malała pod koniec kredy, ale zwiększała się - dodaje.
To ważne w kontekście badań nad przyczynami wymarcia dinozaurów - nagłego albo stopniowego, na skutek zmian klimatu i środowiska, a może i gatunkowych.
