Koty się do nas uśmiechają. Prosta sztuczka pozwala z nimi porozmawiać
Oprac.: Wojciech Brzeziński
Koty od dawna uchodzą za zwierzęta niezależne i trudne do odczytania. Jednak badania przeprowadzone przez zespół brytyjskich psychologów zwierzęcych wskazują, że komunikacja z tymi stworzeniami jest możliwa. Wystarczy.. mrugać.
Nowe badanie, przeprowadzone przez naukowców z uniwersytetów Sussex i Portsmouth wykazało, że do nawiązania kontaktu z kotem wystarczy zazwyczaj powolne mruganie. Tak zwany “koci uśmiech” może sprawić, że nawet niechętny wspólnej zabawie kot będzie bardziej otwarty na interakcję z człowiekiem. Naukowcy zaobserwowali, że koty często odpowiadają mruganie, mrużąc w odpowiedzi oczy. Wygląda na to, że znaleźliśmy klucz do międzygatunkowej komunikacji.
"Jako ktoś, kto bada zachowanie zwierząt i jest właścicielką kota, cieszę się, że mogę pokazać, że koty i ludzie mogą komunikować się w ten sposób" mówi prof. Karen McComb z Uniwersytetu w Sussex. "To coś, co wielu właścicieli kotów podejrzewało już wcześniej, ale cieszymy się, że udało się nam znaleźć twarde dowody”.
Eksperymenty z kocim uśmiechem
Zespół badawczy przeprowadził dwa eksperymenty, aby sprawdzić, czy powolne mruganie wpływa na zachowanie kotów w stosunku do ludzi. W pierwszym eksperymencie wzięło udział 21 kotów z 14 gospodarstw domowych. Dziesięć z nich to samce, a jedenaście samice, w wieku od 0,45 do 16 lat (średnia wieku wynosiła 7,05 roku). Właściciele zostali poproszeni o powolne mruganie w kierunku swoich kotów, gdy te były zrelaksowane i komfortowo usadowione w swoim domowym otoczeniu.
Kamery rejestrowały zarówno twarze właścicieli, jak i kotów, a wyniki porównano z zachowaniem kotów w sytuacjach, gdy nie było interakcji z człowiekiem. Okazało się, że koty były bardziej skłonne do powolnego mrugania w odpowiedzi na powolne mruganie właścicieli w porównaniu z sytuacją bez interakcji. Średni czas trwania każdej próby wynosił około minuty.
W drugim eksperymencie uczestniczyły 24 koty z 8 różnych domów (12 samców i 12 samic) w wieku od 1 do 17 lat (średnia wieku 6 lat). Tym razem badacze, którzy nie mieli wcześniejszego kontaktu z kotami, próbowali nawiązać kontakt ze zwierzętami, dla których byli zupełnie obcy. Naukowcy siadali i około metra od kota i zastosowali tę samą technikę powolnego mrugania. Dla porównania, koty były również obserwowane w sytuacji, gdy badacz przyjmował neutralny wyraz twarzy bez bezpośredniego kontaktu wzrokowego.
Wyniki były jednoznaczne: koty były bardziej skłonne nie tylko do powolnego mrugania w odpowiedzi na powolne mruganie nieznajomego, ale także chętniej podchodziły do wyciągniętej ręki badacza po zakończeniu interakcji.
"To badanie jest pierwszym, które eksperymentalnie bada rolę powolnego mrugania w komunikacji między kotem a człowiekiem" – podkreśla dr Leanne Proops z Uniwersytetu w Portsmouth. "To coś, czego każdy może spróbować - czy to z własnym kotem, czy z kotami spotkanymi na ulicy.
Jak wykonać "koci uśmiech"?
Naukowcy podkreślają, że technika jest prosta i polega na naśladowaniu kociego powolnego mrugania. Najpierw należy usiąść około metra od kota i upewnić się, że zwierzę jest zrelaksowane i nie zestresowane. Jeśli kot nie patrzy w twoją stronę, możesz delikatnie zwrócić jego uwagę, na przykład wołając go po imieniu. Gdy zwierzę na ciebie spojrzy, zwęź oczy, jak przy uśmiechu, a następnie powoli zamknij je na około 2 sekundy. Następnie otwórz oczy i obserwuj reakcję kota. Wiele kotów odpowie w podobny sposób, nawiązując w ten sposób swoistą "rozmowę" z człowiekiem.
"Warto spróbować tej techniki z własnym kotem. To świetny sposób na wzmocnienie więzi z naszymi zwierzętami" – zachęca prof. McComb.
Badanie ma istotne znaczenie dla zrozumienia komunikacji między ludźmi a kotami. Pokazuje, że koty są bardziej społecznie inteligentne, niż często się uważa. Potrafią nie tylko odczytywać ludzkie gesty, ale także na nie odpowiadać, co wskazuje na głębszy poziom interakcji.
"Zrozumienie pozytywnych sposobów interakcji z kotami może poprawić ich dobrostan i pogłębić naszą relację z tymi fascynującymi zwierzętami" – zauważa dr Tasmin Humphrey, autorka badania z Uniwersytetu w Sussex. "Nasze odkrycia mogą potencjalnie być wykorzystane do oceny dobrostanu kotów w różnych środowiskach, w tym w praktykach weterynaryjnych i schroniskach".
Koty rozróżniają tonacje ludzkiego głosu
Inne, przeprowadzone wcześniej badania wykazały, że koty są wrażliwe na emocje swoich właścicieli. Potrafią rozróżniać różne tonacje głosu i reagować na nie w specyficzny sposób. Na przykład, koty mogą częściej ocierać się o swoich właścicieli, gdy ci są smutni. Wykazano również, że koty mogą dostosowywać swoje zachowanie w zależności od stanu emocjonalnego człowieka, co dodatkowo podkreśla ich zdolności społeczne.
Wcześniejsze badania wykazały też, że koty potrafią podążać za ludzkimi gestami, takimi jak wskazywanie palcem, aby znaleźć ukryty pokarm. Ponadto koty są w stanie rozpoznać swoje imię nawet wtedy, gdy wypowiada je obca osoba.
"Koty często były niedoceniane w kontekście zdolności komunikacyjnych w porównaniu z psami" – zauważa dr Leanne Proops. "Nasze badanie pokazuje, że koty są w stanie nawiązywać głębsze relacje z ludźmi, niż wcześniej sądzono".
Naukowcy chcą jeszcze lepiej porozumiewać się z kotami
Naukowcy planują kontynuować badania nad komunikacją między kotami a ludźmi. Jednym z kierunków jest zrozumienie, czy powolne mruganie jest zachowaniem wrodzonym, czy wyuczonym w wyniku domestykacji.
"Chcielibyśmy zbadać, czy koty używają powolnego mrugania również w komunikacji z innymi kotami" – mówi dr Humphrey. "To pomoże nam zrozumieć, czy jest to uniwersalny sygnał w kociej komunikacji".
Wyniki najnowszych mogą mieć zastosowanie nie tylko w domach, ale także w klinikach weterynaryjnych czy schroniskach, gdzie koty często są narażone na stres. Stosowanie techniki powolnego mrugania może pomóc w uspokojeniu zwierzęcia i ułatwić interakcję.
"Koty są bardziej skomplikowane i społecznie wrażliwe, niż często sądzimy" – podsumowuje prof. McComb. "Poprzez lepsze zrozumienie ich zachowań możemy poprawić naszą relację z nimi i zapewnić im lepsze życie".
