Inwazja żółwi w Niemczech. Zadomowiły się na dobre również w Polsce
Magdalena Mateja-Furmanik
Wszystko wskazuje na to, że nieodpowiedzialni właściciele, którym znudziła się hodowla żółwia, porzucili te zwierzęta w środowisku naturalnym. Żółwie, zamiast zginąć, zaadaptowały się do nowych warunków i bez problemu rozmnażają się na wolności. Ekolodzy zastanawiają się jednak, czy te powolne gady nie będą mieć negatywnego wpływu na rodzime środowisko.
Gatunki egzotyczne na wolności
Naukowcy zidentyfikowali trzy nowe gatunki żółwia w Badenii-Wirtembergii: żółwia ozdobnego (Trachemys scripta), żółwia Pseudemys concinna oraz żółwia ostrogrzbietnego (Graptemys pseudogeographica). Wszystkie pochodzą z Ameryki Północnej gdzie były hodowane na skalę masową. Jak podaje wrocław.pl eksport liczył nawet kilka milionów osobników rocznie, z czego do Europy trafiało niemal 30 proc.
Żółwie nie są jedynymi gatunkami w Niemczech, które zostały sprowadzone do środowiska naturalnego sztucznie. Taka sama sytuacja dotyczy szakala złotego, pstrąga tęczowego, nutrii, szopa pracza czy pająka Nosferatu.
Niemcy nie są jednak jednym krajem, w którym dochodzi do przypadkowego przeszczepienia obcych gatunków na rodzimy grunt. Obserwujemy to również w Polsce. Do gatunków inwazyjnych żyjących na wolności należą chociażby krewetki, które zamieszkują już od 20 lat kanał elektrociepłowni Dolna Odra czy przepiękne kaczki mandarynki.
W Polsce jednym rodzimym gatunkiem żółwia jest żółw błotny. W latach dziewięćdziesiątych do Polski sprowadzano nawet 100 tys. żółwi rocznie - najpierw były to żółwie czerwonolice, następnie inne podgatunki: żółwie żółtolice i żółtobrzuche. W efekcie na terytorium naszego kraju można je teraz spotkać na wolności.
Komu zagrażają żółwie?
Naukowcy postanowili zbadać wpływ nowego gatunku na rodzimą przyrodę. W tym celu specjalnie powołany zespół bada około 200 zwierząt w różnym wieku z jezior we Fryburgu Bryzgowijskim i Kehl za pomocą analiz genetycznych.
Gatunki inwazyjne zawsze zasługują na szczególną uwagę, ponieważ zgodnie ze statystykami, ich obecność jest jednym z pięciu głównych zagrożeń dla różnorodności biologicznej w skali światowej.
Gatunki obce, które zadomawiają się w nowym kraju, mają krótko- i długoterminowy wpływ na różnorodność biologiczną. Między innymi wypierają rodzime gatunki z ich siedlisk i przyczyniają się do rozprzestrzeniania się chorób. Ze względu na swoją nową rolę w łańcuchu pokarmowym mogą one stanowić ogromne obciążenie dla ekosystemu - w zależności od diety, zarówno roślin, jak i świata zwierząt.
Alarmujące wyniki
Ku zdziwieniu naukowców odkryto, że żółwie mogą bez problemu się rozmnażać. Do tej pory myślano, że to niemożliwe ze względu na stosunkowo chłodny klimat. Okazało się jednak, że żółwie zdołały się przystosować.
Nie jest to dobra wiadomość, ponieważ to właśnie krzyżowanie się gatunków obcych z rodzimymi jest jednym z największych zagrożeń jakie stwarzają gatunki inwazyjne. Naukowcy nie potwierdzili jeszcze, czy nowe żółwie rzeczywiście krzyżują się z rodzimym żółwiem błotnym.
Największe zagrożenie stanowi żółw ozdobny. To popularne zwierzę domowe szybko stało się jednym z najbardziej szkodliwych gatunków inwazyjnych w krajach na całym świecie. Obecnie Unia Europejska wprowadziła zakaz handlu i importu tego zwierzęcia, a w różnych miastach, jak np. we Wrocławiu, odławia się je ze środowiska.Naukowcy ustalili, że obecność nowych gatunków może zagrażać rdzennemu żółwiowi błotnemu.
W warunkach eksperymentalnych europejskie żółwie błotne trzymane razem z żółwiem ozdobnym miały o wiele wyższy wskaźnik śmiertelności i o wiele niższą wagę.
Według naukowców konieczne są dalsze badania oraz edukacja społeczeństwa. Do świadomości zbiorowej musi dojść fakt, że porzucanie zwierzęcia jest nie tylko przestępstwem, za które grozi do 3 lat pozbawienia wolności, ale również czymś, co stwarza kolosalne zagrożenie dla środowiska.
Źródło: National Geographic, wrocław.pl, zielona.interia.pl, salamandra.org.pl
