Wojna zabija delfiny. Ukraina oskarża Rosję o ekobójstwo

Na 6-kilometrowym odcinku plaży w ukraińskim Parku Narodowym Laguny Tuzlowskie od początku wojny morze wyrzuciło na brzeg 38 delfinów. W pobliżu - kolejnych 60. To może być jedynie niewielki odsetek wszystkich morskich ssaków, które padły ofiarą rosyjskiej agresji.

Ukraińscy badacze starają się monitorować środowiskowe straty wywołane wojną, jest to jednak trudne. Nie mają dostępu do parków narodowych, które znalazły się pod rosyjską okupacją. Dane z krajów niezaangażowanych w wojnę wyglądają jednak bardzo niepokojąco. Inne kraje z regionu Morza Czarnego - Rumunia, Turcja i Bułgaria - także odnotowały drastyczny wzrost liczby martwych delfinów. Łącznie od inwazji na tamtejsze brzegi miało trafić już około 3 tys. martwych zwierząt. A i to może być tylko niewielki fragment ekologicznej tragedii.

“Szacujemy całkowitą liczbę na co najmniej 50 tys" mówi portalowi Gizmodo ekolog Iwan Rusew, szef badań naukowych w parku Laguny Tuzlowskie. Znaczna część martwych zwierząt mogła zostać wyrzucona na rosyjskie czy okupowane przez Rosję wybrzeża. Zdecydowana większość zabitych waleni mogła po prostu zatonąć na otwartym morzu i opaść na dno.

W Morzu Czarnym żyją trzy gatunki delfinowatych: morświn pospolity, delfin butlonosy i delfin krótkodzioby.

Do śmierci zwierząt może przyczyniać się wiele czynników. Delfiny giną wskutek kolizji ze statkami, doznają poparzeń od wykorzystywanych przez siły zbrojne zapalników fosforowych, mogą też padać ofiarami eksplozji. Fala uderzeniowa może powodować u nich zatory krążenia i objawy podobne do choroby dekompresyjnej.

Największym problemem może być powszechne wykorzystywanie przez rosyjską marynarkę wojenną sonarów. Emitowane przez nie fale dźwiękowe ogłuszają i oślepiają zwierzęta, mogą także powodować nieodwracalne uszkodzenia ich mózgów. Zjawisko to zostało wcześniej wielokrotnie udokumentowane. Azory wprowadziły zakaz stosowania w pobliżu archipelagu wojskowych sonarów po serii incydentów w których ginęły setki waleni. Po wprowadzeniu zakazu delfiny i wieloryby przestały być masowo wyrzucane przez morze na tamtejsze brzegi.

Ukraińscy ekologowie obawiają się, że największa fala zgonów delfinów może dopiero nadejść. W miesiącach zimowych liczba wyrzucanych na brzeg ssaków spadła, ponieważ walenie migrują do głębszych i cieplejszych wód. Wracają w pobliże ukraińskich wybrzeży w marcu i pozostają tam do października. 

"Odbudowa populacji delfinów zajmie dziesięciolecia", mówi Gizmodo Rusłan Strilec, ukraiński minister ochrony środowiska i zasobów naturalnych. "Skala tragedii na całym wybrzeżu Morza Czarnego i Azowskiego jest trudna do wyobrażenia".

Oprócz delfinów ofiarami konfliktu pada też wiele innych zagrożonych wyginięciem gatunków. Rosyjskie bombardowania zniszczyły wiele kolonii lęgowych nadmorskich ptaków.

Ukraińska prokuratura prowadzi obecnie 11 spraw karnych dotyczących zbrodni ekobójstwa. Kolejnych 100 postępowań jest w toku. Artykuł 441 Kodeksu karnego Ukrainy stanowi, że masowe niszczenie flory i fauny oraz zatruwanie powietrza lub wody może skutkować karą pozbawienia wolności od 8 do 15 lat.

W trakcie inwazji spłonęło także około 330 000 hektarów lasów. Ukraińskie ministerstwo środowiska szacuje, że bezpośrednią konsekwencją rosyjskiej agresji było wyemitowanie do atmosfery 33 milionów ton gazów cieplarnianych. Długotrwałym problemem będzie też wywołane działaniami wojennymi zanieczyszczenie środowiska. Rosyjskie drony i rakiety zniszczyły szereg zbiorników ropy i zakładów chemicznych. A materiały wybuchowe i metale ciężkie mogą zatruć ukraińską glebę na wiele lat.