W Niemczech trujący, w Polsce jadalny. Zaskakujący i rzadki muchomor

Większość grzybów wielkoowocnikowych z ok. 4000 gatunków, które można znaleźć w środkowej Europie, rośnie w określonych typach lasów lub pod konkretnymi gatunkami drzew. Grzyby współżyją z nimi w symbiozie zwaną mikoryzą.

W takich specyficznych warunkach - zwłaszcza pod dębami i bukami - wyrasta rzadki w Polsce muchomor szyszkowaty. W latach 90. XX uznano go nawet w naszym kraju za gatunek wymarły, ale prawda okazała się inna.

Muchomor szyszkowaty (Amanita strobiliformis) rośnie w europejskich lasach liściastych i mieszanych. Można go spotkać także poza lasami, na terenach otwartych pod pojedynczymi drzewami i na skraju dróg, ale widok tego grzyba nie należy w Polsce do najczęstszych.

Jego stanowiska można znaleźć obecnie w różnych częściach kraju. W Małopolsce występuje m.in. na terenie Krakowa i w okolicach Ojcowskiego Parku Narodowego. Spotykany jest też w Wielkopolsce i na północy kraju.

Muchomor szyszkowaty znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Jest potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Muchomor szyszkowaty znajduje się również na listach gatunków zagrożonych w innych krajach Europy: Belgii, Czechach, Niemczech, Danii, Estonii, Holandii, Szwecji, czy Słowacji.

Co ciekawe, m.in. w Niemczech muchomor szyszkowaty jest uznawany za gatunek niejadalny i trujący, a z kolei we Francji uznano go za grzyba jadalnego. W Polsce sytuacja nie jest jednoznaczna - niektóre źródła podają, że jest jadalny, inne, że niekoniecznie.

"Grzyb polecany jest do konsumpcji, mimo stwierdzenia w jego owocnikach trującego kwasu ibotenowego, stanowiącego 0,0015 proc. suchej masy; w muchomorze czerwonym zawartość ta wynosi około 0,18%, a w muchomorze plamistym aż 0,46 proc." - pisali mykolodzy w studium muchomora szyszkowatego w 1970 r.

Muchomor szyszkowaty, w zależności od stadium rozwoju, może być podobny do dwóch innych grzybów z rodziny Amanita: muchomora jadowitego i jeżowatego.Muchomor szyszkowaty był nawet w starszych opracowaniach mikologicznych wymieniany jako muchomor jeżowaty, ale wyodrębniono go jako oddzielny gatunek.

Choć muchomor szyszkowaty jest według niektórych źródeł naukowych jadalny, to ze względu na dużą rzadkość występowania tego grzyba w Polsce, warto obejść się smakiem i pozostawić go na swoim miejscu.

Co więcej, według naukowca Politechniki Gdańskiej Marcina Wilgi, warto umieścić muchomora szyszkowatego na krajowej liście grzybów chronionych prawem, w kategorii „ściśle chronione”.

Oprócz muchomora szyszkowatego w Polsce za inne jadalne muchomory niektóre źródła uznają:

Niektóre zwierzęta leśne również zjadają muchomory, aby pozbyć się pasożytów ze swojego układu pokarmowego.

Co się może dziać, jeśli zjemy trującego grzyba?

Typowymi objawami zatruć grzybami są zaburzenia żołądkowo-jelitowe: biegunka i wymioty. Należy pamiętać, że niektóre zatrucia mają dłuższy czas utajenia, są to zazwyczaj zatrucia najbardziej niebezpieczne.