UE chce walczyć z wycinką lasów. Polska nadal nie przyjęła przepisów

- Zrównoważona gospodarka leśna jest kluczem do odpowiedzialnego zarządzania lasami - mówi Michał Kotarski z FSC Polska, organizacji zajmującej się certyfikacją drewna.

Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa szacuje, że w latach 1990-2020, w efekcie wylesiania, utracono 420 mln hektarów lasów. Jest to obszar większy niż cała Unia Europejska.

Nowe rozporządzenie ma zastąpić EUTR (European Timber Regulation). Przyjęcie nowego prawa ma zagwarantować, że towary, zidentyfikowane jako główna przyczyna wylesiania w wyniku ekspansji rolnictwa, tj. olej palmowy, bydło, soja, kawa, kakao, drewno, kauczuk oraz produkty pochodne - wołowina, meble, skóra do produkcji odzieży i galanterii, czekolada, wprowadzane na rynek unijny lub z niego wywożone - nie będą przyczyniać się do wylesiania i degradacji lasów UE i na świecie.

- Celem EUDR jest zmniejszenie tempa wylesiania na świecie poprzez zakaz wprowadzania na rynki UE lub eksportowania z nich produktów, które nie spełniają wymogów w zakresie legalności czy zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa wprowadzające na rynek lub eksportujące z rynku UE produkty, których dotyczy EUDR, będą musiały dochować należytej staranności, aby potwierdzić, że towary te nie zostały pozyskane z terenów wylesionych po 31 grudnia 2020 r. - mówi w rozmowie z Zieloną Interią Michał Kotarski z FSC. 

- Dla produktów z drewna jest dodatkowy wymóg, aby nie przyczyniały się do degradacji lasów. W tym celu firmy będą musiały gromadzić szereg danych dotyczących nabywanych i sprzedawanych produktów, w tym m.in. współrzędne geolokalizacyjne działki, z której pochodzi surowiec wykorzystany do stworzenia danego produktu - dodaje ekspert.

Skoro ma to być masowy środek do przeciwdziałania wycinaniu lasom w Unii Europejskiej i jeden z podstawowych elementów Zielonego Ładu, to dlaczego jest o nim cicho?

- Niestety, mimo, że EUDR wszedł w życie w czerwcu 2023 r., podczas procesu legislacyjnego został znacząco osłabiony. W wyniku presji europejskiego sektora leśnego i kanadyjskiego rządu, kraje UE wpisały do przepisów dość luźną definicję "degradacji lasów", tworząc tym samym lukę prawną, która umożliwia dalsze niezrównoważone wycinki lasów naturalnych - twierdzi Aleksandra Wiktor z Greenpeace Polska.

Państwa członkowskie mają czas do końca 2024 r., aby wprowadzić EUDR w życie i wyznaczyć organ i procedury, które zapewnią kontrolę i respektowanie tego prawa. Niestety Polska do tej jeszcze tego nie zrobiła, w związku z tym do naszego kraju wciąż mogą trafiać produkty, które przyczyniają się do niszczenia lasów w Europie, ale i na całym świecie - w tym również w Amazonii.

Zapytaliśmy zatem Ministerstwo Klimatu i Środowiska, na jakim etapie są prace. W odpowiedzi czytamy, że "obecnie Polska nie wyznaczyła jeszcze organu właściwego. Na chwilę obecną trwają rozmowy w tym zakresie z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w którego kompetencjach leży większość tworów i produktów objętych tym rozporządzeniem".

Kluczowe zmiany, które zaczną obowiązywać po wejściu w życie przepisów przeciw wylesianiu to:

• zebranie szczegółowych informacji na temat pozyskania/wyprodukowania danego produktu i surowców potrzebnych do jego produkcji,
• określenie ryzyka, że produkt nie został pozyskany/wyprodukowany wbrew zakazom określonym w rozporządzeniu,
• podjęcie przez podmiot działań mających na celu minimalizację tego ryzyka, jeżeli w ocenie ryzyka zostało ono zidentyfikowane jako większe niż "nieznaczne".

"Podejście to będzie oddziaływać na obowiązki administracyjne podmiotów oraz konieczność zabezpieczenia środków finansowych na realizację rozporządzenia. Rozporządzenie będzie w założeniu przeciwdziałać wylesianiu i degradacji lasów" - podkreśla Ministerstwo Klimatu i Środowiska.