Na ścieżce do nowej pandemii. Co może ją wywołać?

Z modeli stworzone przez uczonych ze Szkoły Nauk Weterynaryjnych Uniwersytetu Sydney wskazują, że presja wywierana na ekosystemy przez człowieka, zmiany klimatyczne i rozwój gospodarczy to kluczowe czynniki wpływające na dywersyfikację patogenów (czyli chorobotwórczych organizmów takich jak wirusy i bakterie). To potencjalnie może prowadzić do wybuchu nowych ognisk chorób.

Badacze odkryli, że choroby odzwierzęce częściej pojawiają się w krajach o wyższych dochodach, większych terytoriach, gęstszym zaludnieniu i większym zalesieniu.

Badanie potwierdziło także wcześniejsze ustalenia, że rosnące tempo wzrostu populacji i gęstości zaludnienia są głównymi czynnikami wpływającymi na pojawianie się nowych chorób odzwierzęcych. Globalna populacja zwiększyła się z 1,6 mld ludzi w 1900 r. do około 7,8 mld. obecnie, co wzmaga presję na ekosystemy.

"Wraz ze wzrostem populacji ludzi rośnie zapotrzebowanie na mieszkania. W celu zaspokojenia go, ludzie wkraczają do dzikich ekosystemów" - pisze prof. Navneet Dhand, współautor badania. "To zwiększa częstotliwość interakcji między dzikimi zwierzętami, zwierzętami domowymi i ludźmi, co z kolei powoduje iż wzrasta potencjał tego, że chorobami będą się zakażać ludzie".

"Nadal mamy trudności ze zrozumieniem tego, dlaczego pojawiają się nowe choroby" - pisze prof. Michael Ward dodając: "Te informacje mogą pomóc ograniczać rozwój ognisk chorobowych i zapobiegać pojawieniu się następnego COVID-19".

Inne choroby odzwierzęce, którymi w ostatnich latach zakażali się ludzie to m.in. SARS, MERS, grypy ptasia (H5N1) i świńska (H1N1), a także Ebola i Nipah, wirus przenoszony przez nietoperze.

Badacze odkryli odnoszące się do całych krajów czynniki, które mogą wskazywać na ryzyko pojawienia się trzech kategorii chorób: odzwierzęcych, nowoodkrytych i przenoszonych z człowieka na człowieka.

- Choroby odzwierzęce: powierzchnia, gęstość zaludnienia, obszar lasów. Wśród obszarów, na któych odnotowuje się dużą liczbę różnych chorób odzwierzęcych są Europa, Ameryka Płn. Ameryka Łacińska, Australia i Chiny

- Choroby nowoodkryte: powierzchnia i gęstość zaludnienia. Obszary, na których pojawia się wiele chorób nowych to między innymi Europa i Ameryka Płn.

- Choroby przenoszące się z człowieka na człowieka: wysokie wydatki na opiekę zdrowotną na obywatela, średnia temperatura roczna, obszar, gęstość zaludniania, i opady deszczu. Wśród obszarów, gdzie odnotowuje się wiele różnych chorób tego rodzaju są Ameryka Północnej, Ameryka Łacińska, Chiny i Indie

Badacze zauważyli także, że zmienne pogodowe takie jak temperatura czy opady mogą wpływać na urozmaicenie chorób wśród ludzi. Więcej nowych patogenów pojawia się przy wyższych temperaturach.

Analizy wskazują, że zmienne pogodowe mają potencjał by wpływać na różnorodność patogenów. Potwierdzają, że działalność człowieka, w tym antropogeniczne zmiany kimatu nie tylko szkodzą środowisku, ale są też odpowiedzialne za pojawianie się nowych chorób zakaźnych, takich jak COVID-19.

"Nasze analizy sugerują, że zrównoważony rozwój nie tylko jest istotny dla podtrzymywania ekosystemów i spowalniania zmian klimatycznych. Może też wpływać na kontrolę, ograniczanie i prewencję chorób" - twierdzi prof. Ward. "Dzięki naszym obejmującym poziom krajowy danym, wszystkie państwa mogą skorzystać z naszych modeli do kształtowania swojej polityki zdrowia publicznego i planowania walki z przyszłymi potencjalnymi pandemiami".

Badanie, którego autorami byli dr Balbir B. Singh, prof. Michael Ward i prof. Navneet Dhand, zostało opublikowane w magazynie "Transboundary and Emerging Diseases".