Wpadli na pomysł, jak uratować Odrę. Sposób zadziałał w Nowej Zelandii
Oprac.: Jakub Wojajczyk
Według raportu Komisji Europejskiej stan wód w Polsce uległ znacznemu pogorszeniu. Winowajcami są zrzuty kopalniane, ścieki i pestycydy, a więc działalność człowieka. Ekolodzy próbują walczyć o przyrodę, własną energią i nowymi pomysłami. Po dwóch latach kampanii walka o ochronę drugiej rzeki w Polsce wchodzi w finalną fazę. Trwa zbiórka 100 tys. podpisów pod projektem ustawy, aby nadać Odrze osobowość prawną. Na świecie nadawanie osobowości prawnej częściom natury nie jest nowością. Materiał Wojciecha Gawła.
Stan polskich wód jest daleki od idealnego – alarmuje Bruksela. Ostatni unijny raport wskazuje, że jesteśmy w tyle Europy. "Stan jakościowy wód w Polsce jest fatalny, z wód powierzchniowych uczyniono taki darmowy odbiorników ścieków, coraz więcej ścieków zrzucamy" - potwierdza prof. Mariusz Czop z AGH w Krakowie.
Polskie wody są w fatalnym stanie. UE alarmuje
Przez ostatnie sześć lat odsetek czystych wód spadł w kraju z 31 do 8 proc. Odpowiadają za to pestycydy, aktywność kopalń i ścieki. Nadal 100 miast w kraju nie ma oczyszczalni.
"Gmin nie stać na tak duży wydatek, bo inwestycja w infrastrukturę, która jest pod ziemią, to zawsze ogromne wydarzenie i ogromne środki" - mówi Marta Grzeszczyk z WFOŚiGW w Łodzi.
Ekolodzy twierdzą, że władze nie podejmują wystarczających działań, by ratować przyrodę. Wskazuje to też raport NIK-u. "Po katastrofie odrzańskiej wysyłaliśmy raport, jakie zamiany prawne trzeba wprowadzić, co z monitoringiem wód, jak walczyć z nielegalnymi zrzutami awaryjnymi, dalej nic nie zrobiono" - alarmuje Paweł Augustynek-Halny z Koalicji "Ratujmy rzeki".
Odra jak laguna w Hiszpanii. Pomysł poparli Zalewski, Nosowska i Ostaszewska
Mimo fatalnych wyników raportu, Unia Europejska twierdzi zarazem, że nie ma potrzeby wprowadzania nowych przepisów. Inaczej uważają oddolni aktywiści. Ruszyła zbiórka podpisów pod obywatelskim projektem ustawy na rzecz przyznania Odrze osobowości prawnej.
"Proponujemy ustanowienie osobowości prawnej, czyli traktowanie natury jako podmiot, a nie przedmiot, który będzie miał swoje prawa" - wyjaśnia Natalia Rycko z Fundacji "Osoba Odra".
Takie pomysły zyskują już popularność na świecie. Rzeka Whanganui w Nowej Zelandii osobowość prawną ma od 8 lat. Podobne prawa zyskały rzeki w Kanadzie, Indiach, Ekwadorze czy Kolumbii. W Europie prawo do reprezentacji przed sądem ma hiszpańska laguna.
Poparcie dla akcji zadeklarowało wiele znanych osób, m.in. aktor Maciej Stuhr, piosenkarz Krzysztof Zalewski, aktorka Maja Ostaszewska, piosenkarka Katarzyna Nosowska czy zespół Kwiat Jabłoni. Podpisy będą zbierane na uczelniach, koncertach i akcjach charytatywnych.
