Coraz krótsza doba? To Ziemia przyspiesza

Jeśli odnosicie wrażenie, że czas płynie coraz szybciej, a w jednej dobie coraz trudniej upchnąć wszystkie obowiązki, cóż... w pewnym sensie macie rację. Czas nie płynie coraz szybciej, ale doba staje się coraz krótsza. Na przykład 26 lipca była o 1,59 milisekundy krótsza, niż powinna być.

Tak precyzyjne pomiary długości doby są możliwe od lat 60., kiedy naukowcy zaczęli stosować bardzo precyzyjne zegary atomowe. Doba w tym czasie wydawała się zachowywać statecznie i przewidywalnie. Aż do XXI wieku. "Od 2016 r. Ziemia zaczęła przyspieszać" - mówi CBS News, Leonid Zotow z Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. Łomonosowa. "W tym roku obraca się szybciej, niż w 2021 i 2020 r.". Co jest niezłym wyczynem, bo we wspomnianym 2020 r. zarejestrowano 28 najkrótszych dób w historii.

To, że długość doby się zmienia, samo w sobie nie jest niezwykłe. Półtora miliarda lat temu, gdy życie dopiero rodziło się w oceanach, jeden obrót Ziemi wokół własnej osi zajmował 19 godzin. Od tej pory doba wydłuża się o, przeciętnie, jedną 74-tysięczną część sekundy na rok. Ziemia obraca się coraz wolniej.  

Albo raczej "w zasadzie powinna obracać się coraz wolniej" bo w ostatnich latach obserwujemy coś przeciwnego. Naukowcy tłumaczą, że na długookresowy trend, w ramach którego prędkość obrotu spada, nakłada się wiele czynników krótkookresowych, które mogą wpływać na długość doby - dosłownie - z dnia na dzień.

Wśród czynników, które mogą przyspieszać lub spowalniać obrót naszej planety, są trzęsienia ziemi, wyjątkowo silne wiatry powiązane z El Nino, topnienie i zamarzanie czap polarnych i innych lodowców, ruchy Księżyca i zmiany klimatyczne.

Jako że różnice w długości doby mogą się kumulować, od 1972 r. wprowadzono system "sekund przestępnych" - wprowadzany nieregularnie jednosekundowy dodatek, wprowadzany równocześnie we wszystkich strefach czasowych.

Jak dotąd jedna ten system działał tylko w jednym kierunku - sekundy dodawano, wraz z wydłużaniem się doby. Co zrobić, kiedy z jakichś niejasnych przyczyn doba się skraca? Proste. Sekundę trzeba odjąć. Proste na papierze, bo informatycy obawiają się, że taka "negatywna sekunda przestępna" mogłaby mieć nieprzyjemne konsekwencje.

"Wpływ negatywnej sekundy przestępnej nigdy nie został przetestowany na wielką skalę" - piszą na blogu Oleg Obleukhov i Ahmad Byagowi, inżynierowie Meta. "Może mieć ona niszczycielski wpływ na oprogramowanie polegające na zegarach i harmonogramach".

Słowem - informatycy boją się powtórki z "robaka roku 00", który miał przynieść internetową apokalipsę w Sylwestra 1999 r. Komputery miały zgłupieć po wyświetleniu daty kończącej się na "00". Wtedy apokalipsy nie było. Tym razem pewnie też nie będzie.