Polacy na tropie "arktycznych potworów". Niektóre mają kilkaset metrów
Oprac.: Katarzyna Nowak
Naukowcy z Centrum Badań Regionów Zimnych im. Alfreda Jahna Uniwersytetu Wrocławskiego (UWr) pracują dla lokalnych społeczności mieszkających u wybrzeży Arktyki. Polacy wrócili niedawno z ekspedycji do miejsc narażonych na wystąpienie fal tsunami. Próbują złagodzić skutki geozagrożeń pojawiających się w związku ze zmianami klimatu.
Ostatnie lata nie są łaskawe dla Arktyki. Obszary te są narażone na nieodwracalne zmiany oraz niebezpieczne skutki zmian klimatu. Wśród nich są coraz częściej uderzające w wybrzeże Arktyki fale tsunami. Zespół Polaków z Uniwersytetu Wrocławskiego mówi, że gigantyczne fale generowane są przez wpadające do morza osuwiska lub obrywy skalne. Polacy nazywają je "arktycznymi potworami".
Polskie badania polarne
W ramach realizowanego przez polskich specjalistów projektu, latem zakończyła się trzytygodniowa ekspedycja naukowa na zachodnie wybrzeże Grenlandii. Naukowcy dokumentowali m.in. efekty działania fal morskich na wyspie Disko oraz osuwiska po przeciwnej stronie cieśniny Vaigat.
Badacze szukają odpowiedzi na pytania, jaką rolę pełnią fale tsunami w przekształcaniu krajobrazu arktycznego wybrzeża oraz jak przygotować nadmorskie społeczności do łagodzenia ich skutków.
Najczęstszymi przykładami ekstremalnych fal w regionach polarnych wciąż zdominowanych przez lodowce są te wywołane cieleniem lodowców i obracaniem gór lodowych, największe z fal pojawiają się jednak w efekcie osuwania mas skalnych po stokach górskich otaczających fiordy i na ich podwodnych zboczach. Ich wysokość spiętrzenia sięga niekiedy kilkuset metrów.
Zmiany klimatu i ich skutki
Osuwiska i fale tsunami to jedne z widocznych skutków współczesnych zmian klimatu. Polscy badacze podkreślają, że zmniejszenie zasięgu lodu morskiego oraz degradacja lokalnego ekosystemu prowadzą do radykalnej zmiany krajobrazu i funkcjonowania środowiska dalekiej Północy. W świetle ekstremalnych zdarzeń, Polacy zbierają informacje, które będą pomocne w przygotowaniu nadmorskich społeczności na zdarzenia ekstremalne.
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska na UW realizuje projekt "GLAVE - transformacja wybrzeży paraglacjalnych przez fale tsunami - kiedyś, dziś i w cieplejszej przyszłości".
