Globalne ocieplenie niszczy malowidła jaskiniowe

Erozja obszarów przybrzeżnych, pożary, powodzie i cyklony są wymieniane - te ekstremalne zjawiska pogodowe będą tylko przybierać na sile w miarę nasilania się zmian klimatycznych i globalnego ocieplenia. Archeolodzy i historycy ostrzegają, że zmiany klimatu już wyrządziły szkody - na przykład poprzez zniszczenia pradawnych malowideł jaskiniowych.

Podczas sympozjum Uniwersytetu Flinders w Australii wykładający na nim archeolog dr Daryl Wesley przytoczył przykład Cyklonu Monika, który dotknął kraj w 2006 r. Podmuchy wiatru wyrywały drzewa, które zniszczyły na swojej drodze niektóre z miejsc, gdzie znajdowały się skalne malowidła.

Kolejne zniszczenia powstały podczas występujących niedługo potem pożarów, wzmaganych dodatkowo przez drewno, które pozostawił po sobie cyklon. Malowidła skalne powstawały często na piaskowcu, który wchłania dużo wody. Wysoka temperatura powstająca podczas pożarów podgrzewała wodę w piaskowcach, doprowadzając do ich wybuchów. W ten sposób bezpowrotnie zniknęły kolejne bezcenne malowidła jaskiniowe.

Naukowcy oceniają, że, choć działalność człowieka negatywnie wpływa na malarstwo ścienne od dziesiątek lat, to globalne ocieplenie i zmiany klimatu mogą być gwoździem do trumny wielu malowideł. - Dziś jesteśmy w sytuacji krytycznej bądź w punkcie krytycznym - ocenił dr Wesley, cytowany przez "The Guardian". 

Inny proces niszczący malowidła naskalne związany z globalnym ociepleniem odkryła dr Jillian Huntley z Uniwersytet Griffitha w Brisbane (Australia). Chodzi o kryształy soli, które rozszerzają się i kurczą przez duże zmiany temperatury. Powoduje to zapadanie się skał, które zostały ozdobione prehistorycznymi malunkami.

Negatywny wpływ kryształów soli został zaobserwowany na północy i w regionie Pilbara na zachodzie Australii. Efekt krystalizacji jest szczególnie dotkliwy w klimacie tropikalnym, a zmiany klimatu znacznie go przyspieszają. - Te wzrosty temperatur są odczuwalne trzykrotnie bardziej w porównaniu do reszty świata - powiedziała dr Huntley. - Temperatura wyższa o 2,4 st. Celsjusza w tropikach oznacza ocieplenie o 6 stopni, co byłoby absolutnie katastrofalne - oznajmiła naukowiec, którą cytuje "The Guardian". 

Zniszczenia naskalnych malunków zostały zaobserwowane także w jaskiniach na indonezyjskiej wyspie Celebes (Sulawesi). Przed tysiącami lat ludzie namalowali tam duże ssaki bądź wymyślone przez siebie ludzko-zwierzęce stworzenia. Są to jedne z najstarszych odkrytych dotąd przykładów malarstwa jaskiniowego - wybrane "obrazy" mogą mieć nawet 45 tys. lat.

Niestety od lat 50-tych naukowcy zaobserwowali, że na malowidłach z Sulawesi powstają pęcherze i obrazy się odrywają. Do niedawna nie było wiadomo dlaczego tak się dzieje. Jednak teraz naukowcy przypisują zniszczenia zmianom klimatu. W tym wypadku negatywny wpływ na malowidła również miała sól, a dokładniej - jej kryształy, które osadzały się na naskalnych malunkach. Powstają one w wyniku parowania wody. Solne kryształy mają szczególnie niszczycielski wpływ podczas gorących dni - przyklejają się do powierzchni malunków, powodując odrywanie się farby od skał.

Źródła: The Guardian, The Conversation