Trzęsienia ziemi jak prognoza pogody? Nowe narzędzie pozwoli je przewidzieć
Nowe badanie daje nadzieję na to, że wkrótce naukowcy będą w stanie przewidywać najsilniejsze trzęsienia ziemi. Dziś niszczycielskie wstrząsy niemal zawsze nadchodzą bez ostrzeżenia.
Tragiczne w skutkach trzęsienia ziemi, które dotknęły w ostatnich tygodniach Turcję i Syrię sprawiły, że naukowcy zdwoili wysiłki, aby znaleźć narzędzia pozwalające ostrzegać ludzi przed nadchodzącym niebezpieczeństwem. Na dziś wstrząsy tektoniczne są niemal niemożliwe do przewidzenia - wiemy, w jakich regionach zdarzają się najczęściej, ale przewidzenie ich siły czy momentu, kiedy mogą nastąpić przekracza nasze możliwości.
Nowe badanie, opublikowane niedawno w czasopiśmie Science daje jednak nadzieję na to, że będziemy w stanie zawczasu przygotować się na najgorsze. Kluczem do zagadki ma być to samo zjawisko, które sprawia, że trudniej jest poruszyć stojące na podłodze, ciężkie pudło, niż utrzymać je w ruchu.
Niedawno naukowcy z University of Texas w Austin w USA odkryli, że zjawisko tarcia może być kluczem do ostatecznego zrozumienia tego, kiedy i jak gwałtownie porusza się uskok tektoniczny. Uskok to luka pomiędzy dwiema ścierającymi się płytami tektonicznymi.
Szybkie gojenie - silne wstrząsy
Badanie wykazało, że uskoki, które zasklepiają się dłużej po trzęsieniu ziemi częściej przesuwają się w sposób nieszkodliwy w porównaniu z uskokami, które szybciej “sklejają się" po wstrząsach.
Chociaż samo to odkrycie nie pozwoli naukowcom przewidzieć, kiedy uderzy następne duże trzęsienie ziemi, daje ono nowy sposób badania przyczyn trzęsień ziemi i prawdopodobieństwa wystąpienia silnych, niszczycielskich wstrząsów.
Dzięki odpowiednim próbkom i obserwacjom terenowym możemy teraz zacząć formułować sprawdzalne prognozy dotyczące tego, jak duże wstrząsy sejsmiczne mogą wystąpić na dużych uskokach.
Naukowcy opracowali model dobrze zbadanego uskoku u wybrzeży Nowej Zelandii. Za jego pomocą obliczyli, że nieszkodliwe trzęsienie ziemi będzie na nim miało miejsce co około dwa lata, ponieważ bogate w glinę skały w obrębie uskoku bardzo wolno się “goją". Wyniki pokrywają się z realnymi obserwacjami wstrząsów występujących w tym miejscu.
Badając próbki pobrane z głębokości około jednego kilometra pod dnem morskim byli w stanie ustalić, że skały bogate w glinę mogą regulować trzęsienia ziemi, pozwalając płytom cicho przesuwać się obok siebie i ograniczając narastanie naprężeń.
"To mówi nam, czy uskok będzie ślizgał się “po cichu", bez dużych trzęsień ziemi, czy też istnieje ryzyko wystąpienia na nim silnych wstrząsów" powiedział współprowadzący badanie Srisharan Shreedharan.
"Ta sama fizyka i logika powinny mieć zastosowanie do wszystkich uskoków na całym świecie" mówi Saffer.
