Płodozmian warzyw. Co po czym sadzić na działce? Ważna tabela
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Własny ogródek warzywny jest marzeniem wielu osób. Jeśli już udało ci się je zrealizować i przygotować miejsce pod uprawę, czeka cię nauka podstawowych zasad wysiewu i pielęgnacji roślin. Czym jest płodozmian warzyw? Na czym polega i czy warto go stosować w małych przydomowych ogródkach?
Spis treści:
Co to jest płodozmian? Podstawowe zasady wysiewu roślin
Płodozmian to praktyka powszechnie stosowana w rolnictwie. Polega ona na unikaniu wysiewu tego samego gatunku rośliny dwa razy z rzędu. Takie działanie ma na celu uniknięcie erozji gleby, poprawę jej struktury oraz zwiększenie wartości składników odżywczych. Promuje bioróżnorodność, a nawet pozwala na zmniejszenie populacji chwastów i szkodników.
Płodozmian warzyw najczęściej zakłada wysiewanie kilku różnych gatunków naprzemiennie, w odpowiedniej kolejności. Wymaga odpowiedniego planowania i znajomości potrzeb poszczególnych rodzajów roślin, a także budowy ich systemu korzeniowego i podatności na choroby.
Czy stosować płodozmian w ogrodzie warzywnym?
Płodozmian może kojarzyć się przede wszystkim z działalnością profesjonalnych rolników, którzy obsiewają pola o powierzchni co najmniej kilku hektarów. Taką praktykę stosuje się jednak także w małych przydomowych ogródkach. Płodozmian nie jest obowiązkowy (bez naprzemiennego wysiewu różnych gatunków rośliny także urosną), ale może przyczynić się do znacznego zwiększenia ilości i poprawy jakości plonów.
Dlaczego warto zastosować płodozmian warzyw w swoim ogródku?
By zminimalizować rozwój chwastów – poszczególne gatunki chwastów są dostosowane do konkretnych warunków glebowych i środowiskowych. Ciągła zmiana rodzaju uprawy sprawia, że rozwijają się one wolniej.
Aby nie doprowadzić do niedoboru azotu w glebie – niektóre gatunki roślin zużywają go więcej niż inne.
Żeby zachować właściwą strukturę gleby – wynika to z różnej budowy systemu korzeniowego poszczególnych roślin.
Aby wyeliminować powtarzające się choroby – regularna zmiana miejsca uprawy danego gatunku roślin zmniejsza ryzyko rozwoju chorób glebowych, które mogłyby zaszkodzić kolejnym plonom.
Aby ograniczyć występowanie szkodników żerujących na jednym gatunku roślin – po zmianie uprawy są one zmuszone do migracji.
Żeby zachować lepszą równowagę biologiczną – stosowanie płodozmianu wspiera bioróżnorodność w glebie, co sprzyja rozwijaniu się pożytecznych mikroorganizmów.
By poprawić jakość plonów – zmniejszenie ryzyka chorób i szkodników, lepsza struktura gleby i naturalna regeneracja podłożą przez rośliny, które wzbogacają je w składniki odżywcze, wpływają na wyższą jakość zbieranych warzyw.
By zminimalizować konieczność nawożenia – dla przykładu, rośliny strączkowe, takie jak groch, fasola czy bób, wiążą azot, poprawiając naturalnie jakość gleby. Po nich można uprawiać gatunki o dużym zapotrzebowaniu na ten pierwiastek, zmniejszając tym samym potrzebę stosowania nawozów sztucznych.
Jak ułożyć płodozmian warzyw na działce? Ważna kolejność
Aby poprawnie wdrożyć płodozmian warzyw do swojego przydomowego ogródka, nie wystarczy jedynie naprzemienne wysiewanie różnych roślin. Trzeba bowiem znać wymagania glebowe poszczególnych gatunków oraz ich zdolność do użyźniania gleby. Z tego powodu najlepiej trzymać się ogólnych zaleceń i harmonogramów wysiewu, które są stosowane przez wielu rolników.
W tym roku: | W przyszłym roku: |
|---|---|
Pomidor | Rośliny strączkowe (fasola, groch, lucerna itd.), marchew, sałata, por, seler, warzywa kapustne |
Marchew | Rzodkiewka, groch, cebula, fasola tyczkowa, por |
Sałata | Rzodkiewka, cebula, buraki, groch, fasola szparagowa i tyczkowa, ogórek, pomidor, por, warzywa kapustne |
Pietruszka | Rzodkiewka, pomidor |
Kalarepa | Groch, rzodkiewka, burak, fasola tyczkowa, sałata, por, pomidor, seler |
Warzywa kapustne (kapusta, brukselka, kalafior, brokuł, jarmuż) | Groch, fasola szparagowa, rzodkiewka, sałata, ogórek, pomidor, por, seler |
Fasola tyczkowa | Ogórek, seler, warzywa kapustne, rzodkiewka |
Truskawki | Rzodkiewka, cebula, sałata, warzywa kapustna |
Fasola szparagowa | Burak, sałata, ogórek, seler, pomidor, warzywa kapustne |
Groch | Koper, sałata, warzywa kapustne, rzodkiewka |
Ogórek | Koper, cebula, burak, fasola szparagowa, seler, sałata, warzywa kapustne |
Rzodkiewka | Fasola szparagowa i tyczkowa, groch, sałata, pomidor, warzywa kapustne |
Koper | Marchew, groch, cebula, burak, fasola tyczkowa, sałata, ogórek |
Por | Marchew, burak, sałata, ogórek |
Seler | Fasola szparagowa i tyczkowa, pomidor, por, warzywa kapustne |
Czosnek | Burak, ogórek, pomidor |
Cukinia | Cebula, fasola tyczkowa |
Burak | Fasola szparagowa, cebula, ogórek |
Ziemniaki | Jarmuż, szpinak, sałata, cebula, czosnek, zielony groszek, burak, rzodkiewka |
Płodozmian warzyw – dodatkowe zasady
Kolejność wysiewu to nie wszystko. Aby uzyskać korzyści płynące z płodozmianu warzyw, trzeba pamiętać też o następujących zasadach:
- niektóre gatunki roślin nie powinny być uprawiane na tym samym stanowisku częściej niż co 2-5 lat. Niedostosowanie się do tej zasady może skutkować tym, że plony będą coraz niższe, a jakość gleby pogorszy się. Jest tak w przypadku warzyw kapustnych, ziemniaków, cebuli, czosnku, marchewki, pietruszki i roślin dyniowatych;
- należy unikać częstego wysiewu na tym samym stanowisku roślin pochodzących z tej samej rodziny botanicznej – np. kapusty, brukselki, kalafiora i brokułów czy cukinii, dyni i ogórków;
- warto unikać wysiewu po sobie roślin, które są wrażliwe na te same choroby i szkodniki – np. cebuli po czosnku czy pomidorów po ziemniakach;
- warto brać pod uwagę również system korzeniowy roślin – po warzywach płytko korzeniowych powinno się uprawiać głęboko korzeniowe i odwrotnie.k
Płodozmian warzyw pozwala na rezygnację z chemicznych nawozów, ale przy tej metodzie nie należy zapominać o naturalnych technikach wzbogacania gleby. Warto stosować kompost i obornik, by uzyskać większe plony o wyższej jakości.
Płodozmian warzyw to praktyka, która nie generuje dodatkowych kosztów, ale może znacznie poprawić jakość i ilość plonów. Warto wprowadzić ją także w przydomowym ogródku.
