Pleśń - odkroić czy wyrzucić?
Magdalena Mateja-Furmanik
Święta za pasem, co oznacza, że nasze lodówki pękają w szwach. Im więcej napoczętego jedzenia - tym większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się pleśni. Co zrobić gdy w słoiczku dżemu zbierze się biały kożuch? Zebrać go łyżeczką czy wyrzucić całość?
Prawdziwa skala pleśni
Plamka pleśni na jogurcie czy cytrynie jest wyłącznie wierzchołkiem góry lodowej. Strzępki grzybów przerastają zainfekowany produkt dogłębnie. Działa to analogicznie jak grzyby w lesie - jeśli zerwiemy prawdziwka, czyli tak zwany owocnik, pozostawiamy w głębi ziemi nietkniętą grzybnię, która może ważyć nawet kilka kilogramów.
Czy po odcięciu pleśni wystarczy dany produkt ugotować lub upiec, żeby "zabić" pozostałą pleśń? Nie. Pleśń to nie wirus czy bakteria - nie rozpada się podczas obróbki termicznej. Jest w pełni odporna na gotowanie, pieczenie czy smażenie.
Zdrowie czy oszczędność?
Chociaż najczęściej odkrawamy spleśniałą część w trosce o oszczędność, na dłuższą metę nie jest to opłacalne rozwiązanie. Jest tak ze względu na toksyczne związki wytwarzane podczas wzrostu pleśni - mykotoksyny.
Zrobiło się o nich głośno w 2017 roku, kiedy bydgoski naukowiec postanowił przebadać mąkę z lokalnych supermarketów. Okazało się, że stężenie toksyn przekraczało tam wszelkie normy ponad 20-krotnie.
Z mykotoksynami jest również związana tzw. "klątwa Kazimierza Jagiellończyka". Naukowcy, którzy w latach 70. Postanowili otworzyć jego grób, gorzko tego pożałowali. W przeciągu 10 lat z 32-osobowej ekipy zmarło aż 15 osób na atak serca lub wylew. Jak się okazało, przyczyną osłabienia zdrowia naukowców była inhalacja mykotoksynami, które znajdowały się w grobowcu.
Rodzaje mykotoksyn
Można wyróżnić cztery rodzaje najczęściej występujących mykotoksyn w naszych domach. Wszystkie są wysoce szkodliwe nawet w najmniejszej ilości.
- Aflatoksyny - występują w orzechach, kukurydzy czy zbożach. Działają rakotwórczo, powodują zatrucia i alergie, uszkadzają wątrobę, odporność, nerki oraz układ rozrodczy. Przez WHO zostały uznane za jedne z najsilniejszych karcerogenów (substancji powodujących raka) na świecie.
- Ochratoksyny - występują w kawie, mleku, piwie, mięsach konserwowych i przyprawach. Są bezsmakowe i bezzapachowe.Aflatoksyny - występują w orzechach, kukurydzy czy zbożach. Działają rakotwórczo, powodują zatrucia i alergie, uszkadzają wątrobę, odporność, nerki oraz układ rozrodczy. Przez WHO zostały uznane za jedne z najsilniejszych karcerogenów (substancji powodujących raka) na świecie.
- Zearalenon - występują w ryżu, sezamie, owsie i soi. Zaburzają rozwój płodu a nawet powodują poronienia.
- Patulina - spotykana jest głównie na owocach. Odpowiada za brązowe plamy. Powoduje zatrucia pokarmowe oraz ma silne działanie rakotwórcze.
