Czyste Powietrze: Największy proekologiczny projekt w Polsce

Podczas debaty na antenie Polsat News minister Klimatu i Środowiska podkreślał, że źródłem smogu są przede wszystkim tzw. kopciuchy oraz transport. - Zestaw naszych działań jest kompleksowy, bo i problem jest potężny - mówił minister Michał Kurtyka.

Ze statystyk wynika, że najgorsze powietrze jest województwach małopolskim, śląskim, czy dolnośląskim. - Nie można jednak powiedzieć, że gdzieś smog jest mniejszym albo większym problemem. Trzeba pamiętać, że to jedno z niewielu zagrożeń cywilizacyjnych, które nie zatrzymuje się na rogatkach miast. To jest problem ogólnopolski, który dotyczy nas wszystkich - podkreślał Bartłomiej Orzeł, pełnomocnik premiera ds. czystego powietrza.

- 100 mld złotych ma być przeznaczone na zmianę tak zwanych kopciuchów, ale też na poprawę termoizolacji, a to się przełoży między innymi na obniżenie rachunków w domach - mówił minister Kurtyka. Podkreślał, że działania na rzecz poprawy jakości powietrza mają się stać także największym beneficjentem Krajowego Planu Odbudowy. Na ten cel zostaną przeznaczone ponad 3 mld euro z puli ponad 6,5 mld euro, którymi będzie dysponował resort klimatu.

Program jest kompleksowy, a osoby, do których jest skierowany, mogą liczyć nie tylko na kompleksowe dofinansowanie, ale również otrzymają fachową pomoc - podkreślał z kolei Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Już na etapie składania wniosków użytkownicy mogą skorzystać m.in. ze znajdujących się na stronie internetowej programu kalkulatorów urządzeń grzewczych, czy też mogą sprawdzić, jakiej dokładnie termoizolacji będzie wymagał ich budynek.

- Smog nie jest prawicowy, ani lewicowy, a w walce z nim kluczowe są działania na poziomie sąsiedzkim, czy sołectw albo gmin - stwierdził Bartłomiej Orzeł. - Naszą misją jest edukowanie i informowanie, aby finalnie inicjować zmiany, których celem jest to, byśmy wszyscy mogli oddychać czystym powietrzem - podkreślał Stanisław Janowski, prezes Stowarzyszenia Program Czysta Polska.

- Od czasu uruchomienia programu "Czyste Powietrze", wprowadziliśmy do niego szereg usprawnień, które ułatwiają naszym beneficjentom ubieganie się o dofinansowanie - mówił Mirowski. Teraz prostsze są zasady przyznawania dotacji, a czas rozpatrywania wniosków krótszy. - Wprowadziliśmy też możliwość składania wniosku on-line, uruchomiliśmy podwyższony poziom wsparcia dla osób o niższych dochodach. Widzimy już efekty tych działań: w 2020 roku mieliśmy ok. 7,5 tys. wniosków o dofinansowanie miesięcznie, a w tym roku to poziom ponad 11 tys. - podkreślał.

W ramach programu "Czyste Powietrze" właściciele i współwłaściciele domów jednorodzinnych lub wydzielonych lokali mogą się ubiegać o dotacje do 30-37 tys. zł na wymianę źródeł ciepła i termomodernizację domu. Rządowy program "Stop Smog" skierowany jest do gmin, a jego celem jest wsparcie domów jednorodzinnych osób ubogich energetycznie. W tym wypadku ze środków programu pokrywanych jest 70 proc. kosztów: wymiany tzw. kopciucha, termomodernizację domu, podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej. Dofinansowanie może sięgać 53 tys. zł. Program "Ulga termoizolacyjna" to możliwość jednorazowego odliczenia przez podatników do 53 tys. zł.

Do programu "Czyste Powietrze" aplikowało już ponad 220 tys. rodzin. W ubiegłym roku liczba wniosków zwiększyła się dwukrotnie. Rok wcześniej wykorzystano także 3,8 mld zł z tytułu ulgi termomodernizacyjnej.

Co piąty przedwczesny zgon na świecie spowodowany jest zanieczyszczeniami powietrza. To więcej niż zabiły epidemia HIV/AIDS, malaria i gruźlica razem wzięte. Same tylko cząsteczki pyłu zawieszonego PM 2,5 niszczą układ odpornościowy, wywołują stany zapalne, wpływają na płodność kobiet oraz zwiększają ryzyko udaru, zawału serca, choroby Alzheimera i zapalenia płuc, a nawet mogą uszkadzać wzrok.

Z badania opublikowanego na początku roku wynika, że w naszym kraju brudne powietrze prowadzi do przedwczesnej śmierci ponad 93 tys. Polaków rocznie. To prawie dwa razy więcej niż zabił koronawirus. To także najgorszy wynik w Europie.

Dodatkowo, wiadomo, że liczba zgonów spowodowanych przez COVID-19 jest ściśle powiązana z jakością powietrza. Na świecie zły stan powietrza powoduje do 15 proc. zgonów osób zakażonych koronawirusem. W Polsce to nawet do 28 proc.

Kampania informacyjno-edukacyjna, realizowana wspólnie przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Stowarzyszenie Program Czysta Polska, rusza z początkiem wiosny. Za produkcję spotów telewizyjnych i radiowych odpowiedzialne jest Stowarzyszenie Program Czysta Polska. W ramach kampanii przewidziano też działania edukacyjne skierowane m.in. do jednostek samorządu terytorialnego, pracowników gmin oraz ekspertów ds. termomodernizacji.