Nie mieli dotąd problemów z wilkami. Teraz nie wiedzą, co mają robić

Nawet w Polsce podnoszą się głosy antywilczego lobby, sugerujące iż zwierząt tych "jest za dużo". Przypomnijmy, że liczba wilków w Polsce doszła do 2 tys. w porównaniu z 200 osobnikami w połowie lat dziewięćdziesiątych, gdy obejmowano je ochroną gatunkową. Wywoływało to wtedy kontrowersje, ludzie obawiali się, że te 200 wilków w czymś im zagrozi. 

Przez ponad ćwierć wieku ochrony widzimy jak ogromny wpływ ma wilk na przyrodę i środowisko, w którym żyje. Nie tylko jako regulator liczby zwierząt i szczytowy drapieżnik, ale przez sam fakt swej obecności. Zwierzęta inaczej się zachowują, inaczej żerują, ustalony przez naturę ład zniszczony tępieniem wilków zostaje przywrócony.

2 tys. wilków w Polsce to mniej niż przed rozpoczęciem eksterminacji tych zwierząt w XIX w., gdy powoływano specjalne urzędy wilczarzy odpowiadające za zagładę i mordy zwierząt. Wilk stał się ginący już przed II wojną światową. W 1900 r. było ich najwyżej 1000, a w 1939 r. - kilkaset. Proceder przybrał na sile po II wojnie światowej, gdy w latach pięćdziesiątych wprowadzone zostały mrożące krew w żyłach przepisy z nagrodami za każdego zabitego wilka, z premiami za szczenięta i brzemienne wadery. Do dzisiaj nikt nie odpowiedział za wprowadzenie tych przepisów, a wilki zniknęły.

W latach siedemdziesiątych, osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych była ich garstka, głównie we wschodniej Polsce. Wpłynęło to zasadniczo na polską przyrodę. Powrót wilka w XXI wieku to jedno z najważniejszych wydarzeń w całej historii polskiej przyrody. Wraz z powrotem do Polski zwierzęta te powróciły też w wiele innych rejonów Europy, gdzie całkowicie wymarły.

W latach pięćdziesiątych wprowadzone zostały mrożące krew w żyłach przepisy z nagrodami za każdego zabitego wilka, z premiami za szczenięta i brzemienne wadery.

---

Wzrost liczebności wilków w Niemczech jest szczególnie spektakularny. Jeszcze 10 lat temu żyło tu 200-300 osobników w całym kraju. Teraz liczbę niemieckich wilków szacuje się na 1300. Podobnie we Francji mamy dzisiaj ponad 1000 tych zwierząt, a warto pamiętać, że od 1937 do 1987 r. nie było na francuskiej ziemi ani jednego wilka. Urosła też liczba zwierząt we Włoszech, i to chyba najbardziej w Europie - z 600 przed dekadą do 3 tys. obecnie. Szwajcaria swa populację doprowadziła z 50 sztuk do 300 w 32 watahach. Zwierzęta wróciły także do Belgii i Holandii.

Holendrzy wiążą powrót tych drapieżników na terytorium swego kraju z tym, co wydarzyło się w Polsce. Ich zdaniem, wilki z Polski rozszerzyły zasięg na Niemcy i Danię, wreszcie Holandię. W 2015 r. pojawiły się w tym kraju pierwsze osobniki, co było wielkim wydarzeniem. Wilk w Holandii wymarł bowiem jeszcze w XIX w., wyrżnięto go ok. 1870 r.

W 2019 r. ekologowie z grup FreeNature i Wolven in Nederland poinformowali o zadomowieniu się wilków w okolicach Veluwe niedaleko Apeldoorn. Była to pierwsza wataha ze szczeniętami od 150 lat. To symboliczna data powrotu tych zwierząt do Holandii. Pobieranie próbek genetycznych wykazało, że wilki holenderskie pochodzą z populacji alpejskiej i środkowoeuropejskiej (tj. z Niemiec). 

W artykule opublikowanym w 2016 r. zatytułowanym "Pierwszy dowód niedawnej obecności wilków w Holandii" autorzy napisali: "W świetle ekspansji wilków od granicy Polski na północny zachód Niemiec i obserwacji w Danii, pojawienie się wilka w Holandii nie było zaskoczeniem dla większości ekspertów. Holandia stała się świadkiem powrotu kultowego gatunku".

I już wtedy zoologowie z tego kraju przestrzegali, że wilki w Holandii napotkają zupełnie inne warunki niż w Polsce czy nawet w Niemczech. Według opublikowanego na wolf.org raportu z 2021 r. autorstwa Hugha Jansmana "powrót wilków do gęsto zaludnionego obszaru o dużej gęstości inwentarza żywego stwarza zupełnie nową sytuację, która nie występuje nigdzie indziej na świecie. Istniejącej wiedzy z innych krajów nie można koniecznie zastosować do sytuacji w Holandii".

Liczba zwierząt domowych, zwłaszcza owiec, na kilometr kwadratowy Holandii jest wyjątkowo duża i to ma swoje konsekwencje. Media holenderskie informują o tym, że w pierwszych trzech miesiącach tego roku odnotowano 267 przypadków ataków wilków na zwierzęta domowe, w porównaniu do 77 w 2023 r. w tym samym okresie. 

Jak czytamy w nltimes.nl, w prawie wszystkich przypadkach właściciele gruntów nie mieli wokół swoich gruntów ogrodzenia ani drutu kolczastego, ani innych środków zapobiegawczych, aby zapobiec szkodom wyrządzanym przez te drapieżniki. Holendrzy są zupełnie nieprzygotowani do chronienia swych trzód przed tymi zwierzętami, których dotąd w kraju nie było. Dotacje na instalacje ogrodzeń i innych środków ochronnych, które już zostały udostępnione w Holandii, pozostają nieodebrane.

Mamy też pierwszy incydent z ludźmi. Na początku lipca w Leusden koło Amersfoort w środkowej Holandii wilki zagryzły psa, a tydzień później wilk ugryzł w tym samym regionie dziewczynkę idącą lasem. Zwierzę ruszyło na dziecko ze sporą prędkością, a po ataku natychmiast uciekło. Ugryzienie było niegroźne dla życia, a zoologowie po analizie orzekli, że atak wykonała wadera, gdyż dziewczynka znalazła się zapewne zbyt blisko jej nory ze szczeniętami.

Na początku 2023 r. naliczono w Holandii 29 wilków, w lipcu 2024 r. jest ich - wedle szacunków - 51.