Rzadki ptak drapieżny widziany w Polsce. Zjawia się tu coraz częściej

Pan Roman z Kościana sfotografował młodego orła stepowego w Nowym Białczu, miejscowości leżącej w Wielkopolsce między Lesznem a Grodziskiem Wlkp. To o tyle interesujące, że ptaki te związane są z terenami wschodniej Europy i Azją. W Polsce pojawiają się rzadko.

Orły stepowe docierają do Polski zza naszej wschodniej granicy. Jest to bowiem ptak, który zamieszkuje głównie obszary Rosji i państwa środka Azji, takich jak Kazachstan, Uzbekistan, Mongolia, także północne Chiny. Z grona pojawiających się w naszym kraju orłów ten gatunek najmocniej związany jest z dawnym krajobrazem stepowym, który zachował się właśnie tam. W Europie już go w zasadzie nie ma. Wiemy, że w XX wieku jeszcze gniazdował w Europie, chociażby na terenach obecnej Ukrainy i być może na innych jej obszarach. Wymarł jednak.

Poza nim z krajobrazem stepowym związany jest również orzeł cesarski, który także sporadycznie pojawia się w Polsce - ostatnio jakby częściej, co może być związane ze zmianą klimatu. Ten orzeł także najliczniejszy jest w Rosji, ale zachował się jeszcze w kilku państwach Europy np. na Węgrzech, gdzie mieszka ponad 100 par. Kilkanaście czy kilkadziesiąt par orłów cesarskich mają Austria i Słowacja.

Birding Poland podaje, że "orzeł cesarski, m.in. dzięki wzrostowi populacji w Kotlinie Panońskiej, stał się w ostatnich latach gatunkiem regularnie do nas zalatującym, a najczęściej widywane są niedojrzałe ptaki w okresie wiosennym".

Podobnie zresztą jak najrzadziej u nas widywany orzeł południowy, zaobserwowany tylko raz - wiosną 2022 r. Leciał wtedy nad Zachodniopomorskiem na wschód, w stronę Królewca.

Jedynym polskim lęgowym orłem jest orzeł przedni, który i tak jest ptakiem rzadkim. Większość z zaledwie kilkudziesięciu jego par gniazduje w Karpatach, reszta - w Biebrzańskim Parku Narodowym oraz na Pomorzu.

Inaczej mówiąc, orły (do których nie zaliczamy bielików) są bardzo rzadkimi ptakami w Polsce, zaledwie pod względem gniazd, jak i tych gatunków, które pojawiają się u nas jedynie przelotnie.

Orzeł stepowy jest mniejszy od orła przedniego, ale i tak rozpiętość jego skrzydeł przekracza dwa metry, to zatem ptak ogromny. Jego skrzydła są też szersze niż w wypadku orła przedniego.

Samica jest większa od samca i waży ponad 4 kg. Typowy dla tego gatunku jest niebieskawy połysk jego piór, którego orzeł przedni nie ma. Oba ptaki różnią się również sylwetką. Orzeł stepowy to zwierzę związane mocno pokrewieństwem z orłami żyjącymi w Afryce,

To orzeł związany z dawnym krajobrazem stepowym i lasostepami. Ptak ten unika lasów, za to można go spotkać także nad pustynią i sawanną, tak jak jego afrykańskich krewniaków. Ma to miejsce podczas zimowisk, bowiem surowe zimy na azjatyckim stepie sprawiają, że orły te odlatują jesienią na południe, zwłaszcza do wschodniej Afryki. Na zimowiska wybiera także Indie i tereny Indochin czy Malajów. Nie chwyta aż tak wielkich ofiar jak orzeł przedni, który jest w stanie porwać kozicę czy młodą sarnę. Orzeł stepowy zasadza się głównie na gryzonie, zające i króliki, ptaki takie jak kuropatwy. Potrafi jednak pochwycić niemowlęta suhaków, gazeli czy kóz. Badania nad tymi orłami wykazały, że na terenach Rosji, Kazachstanu czy Chin nawet ponad 90 proc. ich pokarmu mogą stanowić susły, zwłaszcza susły karliki (w Polsce ten gryzoń nie występuje). Stąd spadek liczby susłów, związany z przekształcaniem krajobrazu stepowego na rolniczy, oznacza często spadek liczby orłów stepowych.

Ten gatunek chwyta też inne gryzonie jak suwaki, bobaki, świstaki syberyjskie, cokory, pieszczanki. Poluje też na zajęczaki i spokrewnione z nimi szczekuszki. Wiadomo, że potrafi upolować tchórza stepowego, lisa, a nawet manula. Jest także łowcą węży np. żmij czy połozów.

W Polsce susłów jest niewiele i podobnych do nich zwierząt oraz terenów zdatnych dla tego orła - również. Dlatego pojawia się tu rzadko.