Jabłoń nie pochodzi z Polski. Zaskakujące gatunki obce w naszym kraju
Wśród gatunków obcych występujących w Polsce, wiele jest okazów, które wykorzystujemy na co dzień w kuchni lub stosujemy w łagodzeniu dolegliwości. Winorośl, rumianek, czy maślak daglezjowy to tylko część gatunków obcych, które sobie upodobaliśmy.
- Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk definiuje gatunki obce jako te, które "wprowadziły się" lub je wprowadzono poza ich naturalny zasięg.
- Najczęściej przyczyną ich pojawienia się w jakimś miejscu jest bezpośrednia i celowa działalność człowieka. Dotyczy ona sprowadzania nierodzimych gatunków zarówno zwierząt, jak i roślin.
Wśród gatunków obcych w Polsce na liście widnieje wiele lubianych i cenionych przez Polaków warzyw, owoców, grzybów, ziół, zbóż, czy orzechów. Niektóre z nich mogą być nie tylko obce, ale i inwazyjne.
Należy jednak rozróżnić gatunek obcy od gatunku inwazyjnego - ten podział jest bardzo istotny dla rozumienia funkcjonowania przyrody i ingerencji człowieka w jej równowagę.
Spis treści:
Gatunek obcy czy inwazyjny?
IOP PAN podaje, że gatunki introdukowane w sposób bezpośredni można jednoznacznie uznać za obce. Natomiast przy pośrednim udziale człowieka w ekspansji zasięgu, podział na gatunki obce i rodzime może być trudniejszy, a często wręcz niemożliwy.
W klasyfikacji gatunków obcych określa się też ich status dotyczący tego, na jakim obszarze występuje, czy występuje w środowisku przyrodniczym, czy rozmnaża się w nim, określa się liczebność i zasięg, oraz to, czy jest gatunkiem inwazyjnym. Inwazyjny gatunek obcy to gatunek obcy, którego wprowadzenie lub rozprzestrzenianie się zagraża w opinii naukowców bioróżnorodności, lub oddziałuje na nie "w niepożądany sposób".
Zgodnie z treścią zalecenia Konwencji o Różnorodności Biologicznej i Konwencji Berneńskiej, gatunki, które zwiększają swój zasięg z powodu zmian klimatu lub przymusowej zmiany w siedlisku, nie powinny być uznawane za obce. Z kolei gatunki, których nie da się jednoznacznie zaklasyfikować jako obce lub rodzime określa się mianem gatunków kryptogenicznych.
Owoce
Niektóre gatunki obce, jakie mamy w Polsce, występują na całym obszarze lub na jego części. Dla wielu gatunków nie przeprowadzono dotychczas oceny statusu w Polsce.
Wśród krzewów owocowych, jakie występują obecnie w Polsce, a są gatunkami obcymi wymienić można, chociażby:
- aronię czarną i śliwolistną,
- jeżynę kaukaską,
- winorośl winną
- porzeczkę zwyczajną,
- żurawinę wielkoowocową.
Rośliny lecznicze i zioła
W Polsce istnieją doskonałe warunki do wzrostu ziół i roślin leczniczych. Popularne rośliny, które są gatunkami obcymi:
- rumianek pospolity,
- konopie siewne,
- tatarak zwyczajny,
- przytulia właściwa,
- mlecz warzywny (przygotowuje się leczniczy miód z mniszka),
- kapusta czarna (gorczyca czarna).
Korzeniowe i byliny
- chrzan,
- marchew złota,
- topinambur,
- szafran wiosenny (krokus wiosenny).
Grzyby, drzewa i inne rośliny jadalne obce w Polsce
- maślak daglezjowy,
- pierścieniak uprawny,
- rozposznka warzywna,
- kasztan jadalny,
- głóg szypułkowy,
- wiśnia pospolita,
- jabłoń domowa,
- morwa biała,
- orzech włoski - klasyfikowany jako inwazyjny gatunek obcy,
- brzoskwinia pospolita,
- wiele gatunków owsa,
- wiele gatunków jęczmienia.
