Dorsz

W populacji dorsza atlantyckiego wyróżnia się podgatunki i rasy różniące się od siebie m.in. ubarwieniem, rozmiarami, morfologią pęcherza pławnego, a także obszarem występowania. 

Gadus morhua morhua, czyli podgatunek normatywny, żyje w północnej części Oceanu Atlantyckiego, a także Morzu Północnym i zachodniej części Bałtyku. 

Z kolei Gadus morhua kildinensis nazywany jest dorszem bałtyckim. Zamieszkuje wody od Cieśniny Duńskiej aż do Zatoki Botnickiej. 

Wyróżnia się także dorsza kildyńskiego. Żyje on w małym jeziorze Mogilnoje na wyspie Kildin położonej na Morzu Barentsa. Jego populacja jest jednak nieliczna. 

Dorsz to gatunek euryhaliczny, który znosi różny stopień zasolenia wody, ale nie występuje tam, gdzie jest ono zbyt niskie. Optymalna temperatura do życia oraz rozrodu tych ryb to 2-7°C. Najczęściej bytuje na głębokości do 220 m, ale niekiedy zdarza mu się schodzić nawet do 600 m pod powierzchnię. 

Dorsz to drapieżnik żywiący się przede wszystkim rybami z rodziny śledziowatych, a także makrelami skorupiakami, gromadnikami oraz głowonogami. Ryba ta zjada także młode swojego gatunku, dlatego jest nazywana kanibalem. Dorsz z kolei jest pokarmem m.in. dla żarłacza błękitnego oraz kongera. 

Samce żyjące w wodach Morza Bałtyckiego osiągają dojrzałość płciową w wieku 2-3 lat, a samice, gdy mają 3-4 lata. Nieco później następuje to u osobników zamieszkujących Morze Północne (5-6 lat) oraz Barentsa (8-12 lat). Wpływają na to warunki otoczenia, a przede wszystkim temperatura. W przypadku populacji bałtyckiej tarło odbywa się w głębokich wodach, które wyróżniają się wysokim stopniem zasolenia. Trwa od marca do sierpnia. Dorosła samica składa od 500 000 do 9 000 000 jajeczek. Po około 15-20 dniach wylęgają się z nich larwy, które żerują w wodach pelagialnych przez około 3 miesiące. 

Ciało dorsza jest wydłużone o poprzecznie owalnym przekroju. Ma dużą i szeroką głowę z wydłużonym pyskiem. Na brodzie znajduje się charakterystyczny wąs. Płetwa ogonowa jest pionowo ścięta lub lekko wklęsła. Opiera się ona na symetrycznym szkielecie. Dorsz ma wyraźnie zaznaczone 3 płetwy grzbietowe oraz 2 odbytowe. Z kolei przed płetwami piersiowymi znajdują się płetwy brzuszne. Ciało tej ryby jest pokryte drobnymi i głęboko wrośniętymi łuskami cykloidalnymi. 

Ubarwienie dorsza zależy od podgatunku. Grzbiet może być ciemny (od brązowego do zielonkawego i szarooliwkowego). Boki są nieco jaśniejsze, a brzuch biały. Na grzbiecie, bokach oraz wierzchu głowy znajduje się liczne plamki w ciemnym kolorze. Tęczówka oka jest złotawa lub srebrzysta. 

Maksymalna długość ciała dorsza atlantyckiego to 2 m, a bałtyckiego 1,3 m. Przeciętne okazy są jednak zdecydowanie mniejsze. Ich masa wynosi 20-35 kg. Dorsze rosną przez całe życie, a średnio przeżywają około 20 lat. 

Dorsz atlantycki przez długi czas był nazywany Królem Bałtyku, ale obecnie jest klasyfikowany jako gatunek narażony na wyginięcie. Aby zwiększyć populację tej ryby, wprowadzono zakazy połowu we wschodniej części tego akwenu. Z kolei na Bałtyku Zachodnim obowiązują limity dotyczące intensywności połowów. 

W 2023 roku rybacy mogli pozyskać z tej części akwenu tylko 926 ton dorsza.