Gdzie w Polsce jest największy smog? Nowy ranking pokazuje wielką zmianę
Polski Alarm Smogowy opublikował nowy ranking najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce w 2023 r. Najgorzej w rankingu po raz kolejny wypadła Nowa Ruda (Dolnośląskie), zajmując pierwszą pozycję pod kątem liczby dni smogowych oraz średniorocznego stężenia pyłu PM10. Najwyższe stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu, wynoszące 600 proc. dopuszczalnej normy, odnotowano w Suchej Beskidzkiej (Małopolskie). To kolejny rok gdy te same miasta zajmują niechlubne pierwsze miejsca w rankingu smogu. Są też jednak dobre wieści.
To już dziewiąty smogowy ranking Polskiego Alarmu Smogowego obejmujący miejscowości z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Polsce. Zestawienie sporządzono na podstawie danych pomiarowych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za rok 2023.
Miasta z największym smogiem w Polsce. Ranking 2023
Na czołowych pozycjach listy smogowych rekordzistów znalazły się:
- Nowa Ruda,
- Sucha Beskidzka,
- Nowy Targ.
To już kolejny rok gdy w czołówce niechlubnych smogowych rekordzistów znajdują się te same miasta.
Nowa Ruda jest na pierwszym miejscu w 2023 r. pod kątem największej liczby dni smogowych (56). Zaraz za nią jest Sucha Beskidzka (44 dni) i Nowy Targ (37). Nowa Ruda miała też najwyższe średnie roczne stężenie pyłu PM10 w powietrzu (32 µg/m³). Z kolei Sucha Beskidzka miała najwięcej średniego stężenia benzo(a)pirenu (6 ng/m³).
Najwięcej przekroczeń normy rakotwórczego benzo(a)pirenu (BAP) odnotowano w województwach: łódzkim, śląskim i małopolskim. Najniższe stężenia BAP odnotowano z kolei w Lubuskiem, Lubelskiem, Mazowieckiem, Zachodniopomorskiem i Podlaskiem.
Są dobre wieści. Walka ze smogiem przynosi efekty
Są też jednak i pozytywne wieści. Jak ocenia Polski Alarm smogowy, widać już pozytywne efekty walki ze smogiem w Polsce. Żadna z miejscowości nie przekroczyła dopuszczalnego średniorocznego poziomu pyłu PM10 i tylko trzy z nich (Nowa Ruda, Sucha Beskidzka oraz Nowy Targ) odnotowały liczbę dni smogowych przekraczającą dopuszczalne 35 dni - zauważają aktywiści.
Niestety stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu wciąż pozostają na wysokim poziomie – w 64 miejscowościach odnotowano przekroczenia dopuszczalnej wartości. W jedenastu miastach ta substancja przekroczyła normy ponad czterokrotnie.
Ciekawie wypada porównanie pierwszego rankingu smogowych rekordzistów za rok 2014 i najnowszego obejmującego dane z roku 2023.
"Nie ma przesady w twierdzeniu, że poprawa jakości powietrza w Polsce jest bez precedensu w naszej historii" – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. "Zmiana jest spektakularna, mówimy tu o nawet kilkukrotnych spadkach".
Poprawa jakości powietrza w Polsce jest bez precedensu w naszej historii. Zmiana jest spektakularna
"Nowa Ruda, która wciąż przoduje w rankingu, zmniejszyła stężenia rakotwórczego BAP aż czterokrotnie, a Nowy Targ i Rybnik – trzykrotnie. Nawet w Suchej Beskidzkiej, mimo pierwszej pozycji w rankingu, stężenie tej rakotwórczej substancji zmalało z 1700 do 600 proc. normy" - zauważa rzecznik PAS.
Ciekawym przypadkiem poprawy jakości powietrza jest śląska gmina Godów – niegdyś w pierwszej smogowej dziesiątce Unii Europejskiej – w kategorii średniorocznego stężenia PM10 spadła z czwartego miejsca w Polsce na odległą, 60 pozycję. Z czołówki smogowych rekordzistów wypadły także Kraków, Katowice i Zabrze (spadek z 8 na 81 pozycję).
"Po ponad dziesięciu latach naszej pracy możemy powiedzieć, że zaczynamy obserwować jej efekty" – stwierdza Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego. "Poprawa jakości powietrza to efekt wdrażania przepisów, o które zabiegał Polski Alarm Smogowy, a także zasługa tych obywateli, którzy zlikwidowali swoje kopciuchy".
Nowe normy smogu na horyzoncie
15 października 2024 r. Rada Europy przyjęła nowe, bardziej wymagające normy jakości powietrza, która zaczną obowiązywać od 2030 r. Nowej normy dla rocznego stężenia PM10 nie spełnia 130 stacji na 252 mierzących to zanieczyszczenie - zauważa Polski Alarm Smogowy.
W przypadku nowej normy dla rocznego stężenia PM2,5 na 136 stacji spełnia ją jedynie 6. Choć wyzwanie jest ogromne, Polska jest w stanie mu sprostać. Oznacza to jednak konieczność wymiany ok. 2 mln kopciuchów w ciągu najbliższych 5-6 lat - oceniają aktywiści antysmogowi.
Ranking powstał w oparciu o roczne oceny jakości powietrza GIOŚ za rok 2023. W zestawieniu ujęto więc wyłącznie miejscowości, w których znajdują się stacje pomiarowe GIOŚ.
