Salamandra
Salamandra plamista (Salamandra salamandra) to gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych. Ma charakterystyczne ubarwienie z czarnym ciałem pokrytym żółtymi plamami lub paskami. Te jaskrawe barwy służą jako ostrzeżenie dla potencjalnych drapieżników o jej toksyczności. Dorosłe osobniki osiągają długość od 15 do 25 cm.
Salamandra - najważniejsze informacje
Gdzie mieszkają salamandry?
Salamandra plamista żyje na znacznym obszarze Europy: od Portugalii przez niektóre regiony Hiszpanii, Francję, Szwajcarię i Liechtenstein. Można ją spotkać w Andorze, San Marino oraz w środkowych Włoszech. Żyje także w Słowenii, Chorwacji, Macedonii Północnej, Albanii, Czarnogórze oraz Bośni i Hercegowinie.
Wschodnia granica zasięgu salamandry plamistej przebiega przez wschodnią Grecję, Bułgarię oraz Serbię. Gatunek ten występuje również w północnej i środkowej Rumunii i na niewielkim obszarze Ukrainy.
Na północy zasięg obejmuje południową i zachodnią Polskę, a także Niemcy, Holandię, Belgię i Luksemburg. Salamandra plamista została zaobserwowana także w północnej i zachodniej Afryce, Izraelu, Syrii i Iranie.
Płaz ten jest drapieżnikiem, a podstawę jego diety stanowią ślimaki bezskorupowe, skąposzczety, pajęczaki i drobne owady.
Czy salamandra to jaszczurka?
Salamandra nie jest jaszczurką, tylko płazem. Ten płaz prowadzi lądowy tryb życia, ale lubi wilgotne środowisko. Żyje w lasach liściastych oraz mieszanych, a rzadziej w iglastych. Salamandrę można spotkać na polanach, skalistych zboczach, w dolinach, a niekiedy także na pastwiskach, łąkach oraz obszarach rolniczych.
Prowadzi samotny tryb życia, chociaż zdarza się, że kilka lub kilkadziesiąt osobników zimuje razem ze sobą w jednym miejscu. W ciągu dnia chronią się w norach, rozpadlinach, mchu lub pod kłodami drzew. Są aktywne głównie nocą, jednak podczas deszczu wychodzą na zewnątrz także w ciągu dnia.
Okres zimowania trwa od października do marca. Mimo tego, że salamandry lubią wilgotne środowisko, to unikają zbiorników wodnych, gdyż nie potrafią pływać. Okres godowy zaczyna się w kwietniu i może trwać do jesieni. Ciąża trwa maksymalnie 5 miesięcy. Samice salamandry umieszczają kloakę w płytkiej wodzie, aby znieść jaja lub rozwinięte larwy. Są one w szarobrązowym kolorze, a po upływie 3-5 miesięcy przybierają dorosłą postać i wychodzą na stałe na ląd.
Jak wygląda salamandra plamista?
Długość ciała wynosi 20-23 cm. Jest ono krępe, masywne i walcowate. Głowa jest płaska i szeroka, zakończona zaokrąglonym pyskiem. Oczy wyłupiaste i okrągłe w czarnym kolorze. Tułów salamandry jest spłaszczony, a ogon gruby z zaokrąglonym końcem. Jej skóra jest gładka, w czarnym kolorze z żółtymi lub pomarańczowymi plamkami.
Mocno się błyszczy ze względu na to, że jest nieustannie nawilżona. Takie ubarwienie pomaga ukryć się w ściółce leśnej oraz informuje przeciwników o tym, że zwierzę to wytwarza jad. Są za to odpowiedzialne gruczoły parotydy umieszczone z boku głowy.
Czy salamandra jest pod ochroną?
W Polsce salamandra plamista jest pod częściową ochroną gatunkową. Od 1952 roku do 2014 roku była objęta ochroną ścisłą.
Czy salamandra plamista jest jadowita?
- Salamandra plamista to największy płaz ogoniasty występujący w Polsce.
- Plamki na ciele każdej salamandry mają inny kształt. Nie ma dwóch takich samych osobników.
- Salamandra plamista jest symbolem Gorczańskiego Parku Narodowego oraz Pogórza Kaczawskiego.
- Waga dorosłego osobnika to około 40 g.
- Salamandry preferują obszary górskie oraz wyżynne. Zazwyczaj występują na terenach od 250 do 1 000 m n.p.m., chociaż w niektórych regionach spotyka się je znacznie wyżej.
- Jad salamandry jest niebezpieczny dla innych zwierząt, ale nie dla ludzi. Ma delikatnie żółty odcień, a jednym z jego składników jest salamandryna. Wywołuje lekkie pieczenie oraz podrażnienie śluzówek.
- Średnia długość życia w naturalnych warunkach to 10 lat.
- Przed wiekami pojawienie się salamandry w pobliżu zabudowań zwiastowało deszcz lub chorobę.
- Inną nazwą tego płaza jest jaszczur ognisty. Wierzono bowiem, że rodzi się oraz żyje w płomieniach.
- Toksyny wytwarzane przez gruczoły tych zwierząt były używane jako środek halucynogenny. Miały wprowadzać znachorów, kapłanów i szamanów w trans podczas różnego rodzaju obrzędów.
