Rozchodnik
Rozchodnik (Sedum) to rodzaj roślin należący do rodziny gruboszowatych. Obejmuje około 600 gatunków sukulentów, które są przystosowane do suchego klimatu dzięki zdolności magazynowania wody w liściach. Charakteryzują się mięsistymi, często zgrubiałymi liśćmi i drobnymi, zazwyczaj pięciopłatkowymi kwiatami. Rozchodniki są popularne w ogrodnictwie, szczególnie w skalniakach i na zielonych dachach, ze względu na swoją odporność na suszę i niewymagające warunki uprawy.
Rozchodnik - najważniejsze informacje
Do rozchodników zaliczają się głównie sukulenty rosnące dziko w miejscach o trudnych warunkach i niskiej wilgotności, m.in. na skarpach, skalistych zboczach, na pustyniach i w obszarach suchych. W obrębie rodzaju Sedum występują też gatunki zasiedlające środowisko leśne i bagienne.
Zasięg geograficzny rozchodników obejmuje strefy umiarkowaną i subtropikalną półkuli północnej. Rośliny te są też uprawiane jako ozdoba terenów zielonych wokół budynków.
Jak wyglądają rozchodniki?
Rozchodniki to rośliny jednoroczne, rośliny dwuroczne, wieloletnie byliny oraz półkrzewy. Najczęściej sukulenty liściowe. Osiągają wysokość od 2 do 90 cm.
- Łodyga: prosta, wzniesiona lub podnosząca się. Przeważnie rozgałęziona, rzadziej gruboszowata.
- Liście: ulistnienie okółkowe, naprzeciwległe lub skrętoległe. Liście mięsiste, miękkie, jędrne. Zazwyczaj gruboszowate, płaskie lub wałeczkowate. Siedzące lub ogonkowe. Niemal niewidoczne żyłkowanie. Osiągają długość od 1 mm do 8 cm. Barwa przeważnie zielona, w zależności od gatunku i odmiany liście mogą mieć odcień fioletowy, czerwony lub szary.
- Kwiaty: drobne, białe, czerwone, pomarańczowe, żółte lub różowe, zebrane w szczytowe podbaldachy. Często pięciokrotne. Czasem cztero- lub 6-9-krotne. Liczba pręcików 2 razy większa od liczby płatków, niekiedy taka sama. Pręciki mają długie i cienkie nitki. Zalążnie są zakończone szyjkami słupków o różnej wysokości.
- Owoc: wielonasienny mieszek.
Popularne odmiany rozchodników
Rodzaj Sedum obejmuje niemal 500 gatunków, jednak tylko niektóre z nich są wykorzystywane w ogrodnictwie. Do odmian najchętniej uprawianych w ogrodach i doniczkach należą:
- rozchodnik karpacki Autumn Joy — bylina o zwartym pokroju i intensywnie różowych kwiatach. Dorasta do ok. 30-60 cm. Kwitnie na przełomie sierpnia i września;
- rozchodnik kaukaski Dragon's Blood — bylina o rozesłanym pokroju i efektownym, różowym ulistnieniu. Osiąga wysokość ok. 10-20 cm i szerokość 30-60 cm;
- rozchodnik kamczacki Golden Carpet — bylina dorastająca do 30 cm, płożąca się po ziemi. Cechuje się jaskrawo żółtymi kwiatami kwitnącymi od czerwca do sierpnia oraz jasnozielonymi liśćmi;
- rozchodnik karpacki Matrona — roślina wieloletnia wyróżniająca się dużymi, twardymi liśćmi o odcieniu purpurowo-oliwkowym. Ma różowe kwiaty. Osiąga wysokość od 40 do 60 cm.
Rozchodniki zaliczają się do roślin odpornych na choroby, mało wymagających i łatwych w uprawie. Mimo to po ich zasadzeniu w ogrodzie należy zwrócić uwagę na:
- odpowiedni poziom wilgotności — zbyt mokra gleba i za częste podlewanie nie sprzyjają rozchodnikom. Mogą prowadzić do rozwoju chorób grzybowych i gnicia korzeni;
- temperaturę zimą — rozchodniki są odporne na zimno, jednak niektóre gatunki wymagają odpowiedniego zabezpieczenia przed mrozem;
- szkodniki — szczególne zagrożenie dla rozchodników stanowią mszyce, ślimaki i przędziorki;
- promieniowanie słoneczne — wybór stanowiska warto poprzedzić analizą potrzeb danej odmiany. Narażenie na zbyt intensywne oddziaływanie słońca i wysokie temperatury mogą spowodować przesuszenie rozchodnika.
Ciekawostki o rozchodniku
- Z użyciem rozchodników realizuje się projekty dachów zielonych. Roślina jest w stanie stworzyć na dachu szczelną warstwę izolacyjną, która nie dość, że chroni budynek przed nadmiernym promieniowaniem i wchłania wilgoć, to jeszcze bardzo efektownie wygląda.
- Rozchodnik ostry jest rośliną trującą.
- Rozchodnik ostry jest rośliną wykorzystywaną w tradycyjnej medycynie jako naturalny preparat na nadciśnienie, miażdżycę czy obrzęki.
- Kwiaty rozchodników są atrakcyjne dla pszczół i owadów, dzięki czemu mogą przyciągać różne pożyteczne owady do ogrodu.
- Rozchodnik rozłogowy (Sedum sarmentosum) jest w Korei traktowany jako roślina jadalna.
