Kozica

Kozica tatrzańska zamieszkuje wyłącznie Tatry. Występuje zarówno w ich polskiej, jak i słowackiej części. 

Kozice, które można spotkać w okolicach Śnieżnika (w paśmie Sudetów), należą do gatunku nominatywnego (łac. Rupicapra rupicapra).

Zwierzęta te zamieszkują tereny górskie powyżej granicy lasu. Występują na piętrach subalpejskim, alpejskim i subniwalnym.

Te ssaki kopytne to roślinożercy. Odżywiają się korą i liśćmi jarzębu pospolitego górskiego, owocami, pędami i roślinami zielnymi, w tym. m.in. ostróżką tatrzańską, przywrotnikami i arcydzięglem litworem. Swoją dietę uzupełniają porostami i mchem. Kozice jedząc, nie wyrywają roślin z ziemi. Ujmują wargami tylko ich górne, najbardziej smaczne części. Woda znajdująca się w roślinach w pełni zaspokaja ich pragnienie – zwierzęta te piją ze strumyków czy potoków tylko w okresach suszy.

Kozice tatrzańskie żyją w stadach zwanych kierdelami. Składają się one zwykle z kilkunastu zwierząt. Na czele stada stoi samica ze swoim młodym. Stare capy (czyli samce kozicy górskiej) z reguły żyją samotnie. Natomiast młodsze łączą się w „grupy kawalerskie”.

Zwierzęta te są aktywne w ciągu dnia, a zwłaszcza o poranku i wieczorem. To wtedy jest największa szansa na zobaczenie kozicy tatrzańskiej na zboczu góry. Z obserwacji TANAPu (Słowackiego Tatrzańskiego Parku Narodowego) wynika, że zwierzęta te 30% doby poświęcają na wypas, 40% na odpoczynek, 13% ruch i tylko 9% na sen. Pozostałe 8% przeznaczają na bieg i ucieczkę.

Gody kozic tatrzańskich trwają od października do połowy grudnia. W tym czasie samce walczą między sobą o partnerki, a także prezentują swoje wdzięki płci przeciwnej. Kozioł poznaje, czy samica ma ruję, wąchając jej mocz. Następnie zbliża się do niej i kryje ją przez zaledwie kilka sekund. Ciąża u kozic tatrzańskich trwa 180 dni. Na świat przychodzi najczęściej jedno koźlę. Matka karmi je mlekiem przez 2 tygodnie. Młode po maksymalnie 6 tygodniach potrafi samo żerować.

Samce z tego gatunku ważą do 50 kg, a samice do 45 kg. Długość ciała kozic tatrzańskich – mierzona od czubka głowy do nasady ogona – wynosi 130 cm. Te ssaki kopytne wyróżniają:

Kozica tatrzańska ma status CR w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych – jest krytycznie zagrożona wymarciem. Mała liczba tych zwierząt w Tatrach to efekt wieloletniego kłusownictwa, polowań oraz degradacji środowiska. 

Dziś kozicom górskim zagrażają zwłaszcza zmiana warunków klimatycznych, rozwój nowych form turystyki górskiej (uprawianej w niedozwolonych miejscach) i większa liczba drapieżników. Zwierzęta te mogą być też coraz mniej odporne na choroby, co jest skutkiem zanieczyszczenia powietrza.