Wypuścili na wolność drapieżne diabły. To sposób na gatunki inwazyjne

Samemu nim nie będąc, dodajmy, jako że diabły tasmańskie występowały niegdyś w kontynentalnej Australii. Zniknęły stąd około 3 tys. lat temu i odtąd ograniczyły się jedynie do wyspy Tasmanii u południowych brzegów kraju.

Okazała się ona ostatnim azylem dla pozostałych jeszcze przy życiu dawnych drapieżników megafauny australijskiej, czyli mięsożernych torbaczy. Tu przetrwały ostatnie wilkowory tasmańskie, uznane za wymarłe oficjalnie dopiero w 1986 r. Tu wciąż żyje i naturalnie występuje diabeł tasmański.

Jego sytuacja na Tasmanii nie jest jednak łatwa. Poza utratą siedlisk i niezbyt dobrą reputacją, jaką cieszą się te - porównywane do piekielnych pomiotów - torbacze dochodzi jeszcze jeden, wyjątkowo poważny problem.

To nowotwór DFBT (ang. Devil Facial Tumour Disease). Rak pyska diabła tasmańskiego wykryto w 1996 r. i przez kolejną dekadę choroba ta zdemolowała populację gatunku. Spadła ona o ok. 70 proc., z 53 tys. osobników w 1996 r. do zaledwie 17 tys. w 2020 r.

Zwierzęta przekazują sobie chorobę poprzez ugryzienia, bo podczas żerowania diabły walczą ze sobą, ustalając hierarchię. Rak deformuje pysk zwierzęcia, powstają guzy, narośla zbudowane z żywego mięsa. Zwierzę cierpi z bólu, nie może też jeść. Umiera z głodu.

To zresztą był jeden z argumentów uzasadniających wypuszczenie diabłów tasmańskich w kontynentalnej Australii. Pierwsza akcja w 2020 r. odbiła się szerokim echem, bo twarzy użyczył jej m.in. australijski aktor Chris Hemsworth ("Thor", "Królewna Śnieżka i Łowca", nowy "Mad Max" czy "Wyścig").

Proces wystartował i są już pierwsze efekty. W 2023 r. samica z Nowej Południowej Walii zaszła w ciążę. To pierwszy mięsożerny torbacz rozmnażający się tam od 3 tys. lat.

Jedni są zachwyceni, ale część przyrodników ma wątpliwości. Twierdzą, że przywrócenie diabłów w kontynentalnej Australii odbywa się już w zupełnie innej sytuacji niż 3 tys. lat temu. Zmieniły się warunki, krajobraz, klimat.

Diabły trafiły teraz do ekosystemu, w którym od dawna ich nie było. Ekosystemu zdominowanego przez inne zwierzęta i układ troficzny, w którym szczytowym drapieżnikiem jest nieobecny na Tasmanii dingo.

Wpływ nowych mięsożerców na to miejsce będzie ogromny. I może skończyć się katastrofą. To właśnie dingo mógł przyczynić się do zniknięcia diabłów z kontynentu australijskiego (na Tasmanii go nie ma).

Ponadto diabły, które radziły sobie na stałym lądzie były innymi gatunkami niż te z Tasmanii. Byli to ich przodkowie: Sarcophilus laniarius i Sarcophilus moornaensis. Ten pierwszy był o połowę cięższy od obecnych diabłów, miał mocniejsze szczęki i ciało. Nie jest jasne, czy tylko poprzedzał obecnego diabła (to na pewno, bo to gatunku sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat), czy też zamieszkiwał Australię równolegle z nim.

Zwolennicy osiedlenia diabłów w Australii mają jednak swoje argumenty. Po pierwsze - zwierzęta, wbrew obawom, poradziły sobie w nowym środowisku. W Australii kontynentalnej jest mniejsza wilgoć i rośnie tu mniej lasów niż na Tasmanii, ale jednak drapieżnym torbaczom to odpowiada.

Po drugi - zwolennicy idei twierdzą, że obecność diabła tasmańskiego w kontynentalnej Australii to sposób na skuteczną walkę z prawdziwie inwazyjnymi drapieżnikami, takimi jak lisy i koty.

To wielka plaga, te zwierzęta dewastują przyrodę australijską, zwłaszcza małe torbacze, ptaki i gady. Szacuje się, że w samej Australii z powodu aktywności żyjących wolno kotów co roku ginie aż 230 mln małych zwierząt, na które polują te czworonogi. Trudno sobie z nimi poradzić. Presja wytworzona przez diabły ma tutaj pomóc w rozwiązaniu jednego z największych problemów, jaki gnębi Australię.