Zapomniany kontynent, który istniał 40 mln temu. Badacze odkrywają go na nowo
Nowe badanie, opublikowane w "Earth-Science Reviews", sugeruje, że Bałkanatolia - kontynent, który istniał około 40 milionów lat temu i był domem dla egzotycznej fauny - mogła "utorować drogę" ssakom azjatyckim do kolonizacji południowej Europy.
"Kiedy i w jaki sposób pierwsza fala azjatyckich ssaków dotarła do południowo-wschodniej Europy pozostaje słabo poznane" - piszą w swoim nowym opracowaniu francuski paleontolog Alexis Licht i jego zespół złożony z francuskich, amerykańskich i tureckich naukowców.
Ale wynik tego procesu był wręcz dramatyczny. Około 34 milionów lat temu, pod koniec epoki eocenu, ogromne liczby rodzimych ssaków zniknęły z Europy Zachodniej, podczas gdy ich miejsce zajęli nowi przybysze. Było to nagłe wymieranie, znane obecnie jako Grande Coupure. Wcześniej, przez miliony lat w epoce eocenu (od 55 do 34 milionów lat temu), Europa Zachodnia i Azja Wschodnia tworzyły dwa odrębne lądy o bardzo różnej faunie ssaków - Europa była domem dla endemicznej fauny, takiej jak paleotery (wymarła grupa spokrewniona z dzisiejszymi końmi), podczas gdy Azję zamieszkiwała bardziej zróżnicowana fauna, obejmująca rodziny ssaków występujące dziś na obu kontynentach.
Co zaskakujące, skamieniałości znalezione na Bałkanach wskazują na obecność azjatyckich ssaków w południowej Europie na długo przed Grande Coupure, co sugeruje wcześniejszą kolonizację. Zespół badaczy pod przewodnictwem Lichta opracował wyjaśnienie tego paradoksu.
Pomost, który pozwolił na inwazję
Przeanalizowali oni dowody pochodzące ze wszystkich znanych stanowisk skamieniałości na tym obszarze, który obejmuje dzisiejszy Półwysep Bałkański i Anatolię, dokonując niekiedy ponownej oceny ich datowania, poprzez uwzględnienie aktualnych danych geologicznych. Część z tych stanowisk pochodzi nawet z XIX wieku.
Ten ponowny przegląd ujawnił, że przez większą część eocenu - około 50 mln lat temu - w regionie odpowiadającym dzisiejszym Bałkanom i Anatolii żyła fauna lądowa, która była jednorodna, ale różniła się od fauny Europy i wschodniej Azji. W jej skład wchodziły na przykład torbacze, podobne do tych, które żyły wtedy w Ameryce Południowej, oraz Embrithopoda (duże roślinożerne ssaki przypominające hipopotamy), które wcześniej występowały w Afryce.
Jednak później, od 40 do 34 milionów lat temu, połączenie obniżającego się poziomu mórz, rosnących pokryw lodowych Antarktydy i przesunięć tektonicznych, połączyło Bałkanatolię z Europą Zachodnią. Pozwoliło to ssakom azjatyckim, w tym gryzoniom i kopytnym, na inwazję na Bałkanatolię.
Badacze podkreślają jednak, że tego rodzaju koncepcja nadal pozostaje "kwestią sporną" i opiera się "jedynie na skamieniałościach ssaków, więc pełniejszy obraz różnorodności biologicznej Bałkanów w przeszłości nie został jeszcze nakreślony". Dodatkowo wiele zmian geologicznych, które doprowadziły do powstania Bałkanatolii, nie zostało jeszcze w pełni poznanych, a nowy przegląd jest jedynie interpretacją zapisu kopalnego dokonaną przez jeden zespół. Mimo to, jak stwierdzają autorzy badania, "bogaty zapis kopalny fauny Bałkanatolii - co jest nietypowe dla kręgowców na wyspach - "stwarza wyjątkową okazję do udokumentowania ewolucji i upadku wyspiarskich biotopów".
Źródło: Science Alert, Phys.org
