Polskie rezerwaty przyrody. Czy mamy ich za mało?

• W Polsce wyróżniamy różne formy ochrony przyrody: parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, czy pomniki przyrody i użytki ekologiczne.
• w 1949 r. w życie weszła ustawa o ochronie przyrody. Znalazły się podstawy prawne tworzenia rezerwatów przyrody.
• Rezerwat ustanawiany jest na mocy zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska.
• W niektórych województwach w ostatnich latach nie powstał ani jeden rezerwat.

Rezerwat przyrody to wyznaczony obszar ochrony, obejmujący tereny “zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym". Wśród nich znajdują się siedliska zwierząt, roślin i grzybów oraz skały i gleby. Rezerwat zostaje ustanowiony ze względu na wartości przyrodnicze, krajobrazowe, naukowe i kulturowe. Rezerwaty można podzielić na kilka typów w zależności od obszaru lub gatunku wymagającego ochrony. Wyróżniamy rezerwaty leśne, wodne, torfowiskowe, krajobrazowe, stepowe, faunistyczne, florystyczne oraz rezerwaty przyrody nieożywionej.

Połowa polskich rezerwatów to obszary leśne (ponad 730 rezerwatów), na drugim miejscu plasują się rezerwaty torfowiskowe - 186 i florystyczne - 162 rezerwaty. Nie mamy z kolei wielu rezerwatów wodnych (zaledwie 3 proc., 48 rezerwatów), choć te obszary wymagają wzmożonej ochrony przed katastrofami ekologicznymi jak ta na Odrze, czy przed niszczeniem siedlisk, która przyczynia się do zmniejszania bioróżnorodności. Wreszcie, ochrona terenów wodnych jest niezwykle istotna ze względu na pogłębiające się skutki zmian klimatu: susze i inne anomalie.

Każdy Polak i Polka mają możliwość zgłoszenia propozycji miejsca, które mogłoby zostać objęte ochroną rezerwatową. Propozycję można przedstawić Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. RDOŚ przyjmuje zgłoszenia od osób prywatnych, jak i organizacji. Można zgłaszać też propozycje powiększania już istniejących rezerwatów. Czy miejsce, które zgłosimy zostanie objęte ochroną? Nic nie gwarantuje naszego sukcesu - podsumowują przyrodnicy. Można jednak połączyć siły z innymi działaczami na rzecz przyrody.

Druk do zgłaszania propozycji 

Od 2017 r. trwa ogólnopolska akcja "Rezerwaty przyrody - czas na comeback!" koordynowana przez “Klub Przyrodników". Klub wraz z koalicją czołowych naukowców zachęcają do zgłaszania własnych typów miejsc, które mogłyby zostac potencjalnie objęte ochroną. Z pewnością w wielu regionach Polski nie brakuje obszarów, które warto chronić.