Najmniejsze ptaki w Polsce. Malutkie, ruchliwe i piękne

Latają bardzo szybko, trudno im się dokładnie przyjrzeć, ale ich życie i zachowania są fascynujące. Najmniejsze ptaki pełnią ważną rolę w ekosystemie. Niektóre gatunki znajdują się też pod ochroną. Oto lista ptaków, które nie grzeszą rozmiarami, ale robią wrażenie i mają ogromne znaczenie dla przyrody.

Mysikrólik zwyczajny (łac. Regulus regulus) to ptak zaliczany do mysikrólików. Ma zaledwie 9 cm długości i waży tylko od 4,5 do 7 g. Rozpiętość skrzydeł tego najmniejszego polskiego ptaka wynosi od 13 do 15 cm. Przedstawiciele tego gatunku mają oliwkowozielone ubarwienie, krępą budowę ciała oraz duże oczy i głowę z pomarańczowym "irokezem".

Mysikrólika zwyczajnego można spotkać przede wszystkich w górach, gdzie rosną lasy świerkowe. Występuje też w Puszczy Białowieskiej, Augustowskiej i Knyszyńskiej. Można go zobaczyć najczęściej wiosną i jesienią - w okresie migracji.

Ten gatunek występuje w całej Europie, ale największa liczba mysikrólików żyje w Europie Wschodniej i Środkowej. Temperatury na północy kontynentu są dla nich zbyt niskie, dlatego rzadko odwiedzają te tereny. Szansę, by zobaczyć te ptaki mają też mieszkańcy Azji Środkowej i Mniejszej, Japonii oraz wschodniej Syberii.

Mysikróliki tworzą pary i są sobie wierne. Kiedy samiec zabiega o samicę, stroszy piórka. Okres lęgowy tych ptaków przypada na okres od kwietnia do lipca. Samica składa do 10 jaj o masie 0,7 g każde. Potomstwo w skorupkach waży często więcej niż matka.

W jadłospisie tych ptaków znajdują się owady, jajeczka pajęczaków, larwy muchówek. Kiedy nie mają do nich dostępu zadowalają się nasionami iglaków.

Zniczek zwyczajny (łac. Regulus ignicapilla) jest tylko odrobinę większy od mysikrólika, gdyż osiąga długość do 9,5 cm. Ma ciekawe ubarwienie. Jego tułów jest oliwkowozielony, kuper żółty, a barki brązowe lub pomarańcze. Na czubku głowy ma żółty pasek.

Ptaki te występują w Europie Zachodniej i Środkowej, a także w Azji Mniejszej i północno-zachodniej Afryce. W Polsce można najczęściej spotkać je na Dolnym Śląsku - w borach świerkowych i sosnowych. W niższych partiach drzew budują kuliste, duże gniazda z grubymi ścianami.  Samica składa tam od 7 do 10 różowobeżowych jaj. Samiec pomaga jej w wychowaniu piskląt.

Zniczki żywią się bezkręgowcami, owadami i pająkami. Mają też donośny, głęboki głos i melodyjny śpiew przypominający dźwiękiem zbitki liter "si si si". Zniczki zwyczajne są w Polsce pod ochroną.

Strzyżyki zwyczajne (łac. Troglodytes troglodytes) można spotkać na terenie niemal całej Europy. Gatunek ten zamieszkuje półkulę północną. Lubią przebywać bliżej ziemi. Zakładają gniazda w krzakach, niższych partiach drzew, w zaroślach nad rzekami i w ogrodach.

To ptaki, których długość dochodzi także do 9,5 cm. Ich skrzydła są krótkie i okrągłe, a ogon zadarty.  Mają krępą budowę ciała oraz rdzawobrązowe ubarwienie urozmaicone ciemnobrązowymi prążkami. Takie upierzenie sprawia, że strzyżyki trudno dostrzec w lesie lub w parku. To samo dotyczy ich gniazd. Są one dobrze zamaskowane, gdyż ptaki budują je z mchu, gałęzi, piór, a całość przykrywają m.in. paprocią. Gniazdo strzyżyka przypomina zieloną, okrągłą kulę z dużym otworem.

Strzyżyk najchętniej zjada kijanki, narybek i larwy stawonogów. W ostateczności żywi się małymi owocami i nasionami.

Sosnówki (łac. Periparus ater) należą do rodziny sikor. Zamieszkują Europę, Azję Środkową i północno-zachodnią Afrykę. W Polsce można najczęściej spotkać je w górach oraz na Pomorzu, Mazowszu i Podlasiu. Na swoje siedliska zwykle wybierają stare bory jodłowe, sosnowe i świerkowe.

Sosnówka osiąga maksymalnie do 11 cm długości. Ma krępą budowę ciała. Jej tułów jest szary, a głowa czarna z białymi policzkami. To zwinny i ruchliwy ptak, który ma wysoki, cienki głos. Żywi się muchówkami, mszycami i rośliniarkami. Kiedy wyklują się młode, to samiec zbiera dla piskląt małe gąsienice motyli.

Raniuszek (łac. Aegithalos caudatus) w stosunku do poprzednich ptaków wydaje się duży - jego długość całkowita to aż 16 cm. Jednak zalicza się do niej również pokaźny ogon zwierzęcia. Samo ciało raniuszki ma zaledwie od 9 do 10 cm.

To uroczy ptaszek, który przypomina białą kulkę z wystającym, czarnym ogonem. Ma jasne upierzenie, a na nim ciemne lotki. Nad oczami raniuszki znajduje się pomarańczowa "brew", a wyżej pas czarnego upierzenia.

Raniuszki jako miejsce do życia wybierają lasy mieszane i liściaste - najlepiej z brzozami. Budują swoje siedliska na skrajach lasów, w młodnikach i w zagajnikach. To bardzo "rodzinne" ptaki. Tworzą małe stada i trzymają się razem. Zimą wspólnie szukają mszyc, które dzięki doskonałemu wzrokowi są w stanie dostrzec w najmniejszych zakamarkach drzewa.

Muchołówka mała (łac. Ficedula parva) ma charakterystyczny wygląd. Jej tułów jest szary, brzuch biały, a na jej podgardlu znajduje się intensywnie pomarańczowa plama. Ptak ten osiąga do 12 cm długości.

W Polsce żyje niewielka liczba muchołówek. Można spotkać je na Podkarpaciu, Pomorzu, Mazurach, Podlasiu i w Puszczy Kampinoskiej. Tworzą siedliska na wysokości 2 m nad ziemią. Mieszkają w półdziuplach, budują gniazda w szczelinach drzew oraz w rozwidleniu grubych konarów, a nawet pod płatem kory. Żywią się złapanymi w locie owadami.

Muchołówki są w Polsce pod ochroną. Przylatują do kraju w maju, a odlatują we wrześniu. Zimują w Azji - na terenach Indii i Pakistanu.

W Polsce żyje motyl, którego łatwo pomylić z ptakiem. Fruczak gołąbek zachowuje się podczas lotu i w czasie jedzenia pokarmu niemal tak samo jak koliber. Jego skrzydła mające rozpiętość do 7 cm w ciągu sekundy uderzają do 90 razy. Ten owad potrafi latać dzięki nim z prędkością powyżej 50 km/h.

Duże skrzydła przednie fruczaka gołąbka są szare, a tylne pomarańczowe. Natomiast kiedy zbliża się do kwiatu, aby wyssać nektar, wyciąga długą ssawkę. To wtedy może do złudzenia przypominać kolibra.

Podczas najbliższego spaceru do lasu uważnie rozglądaj się wokół siebie. W zaroślach, krzewach, dziuplach i nad twoją głową żyją setki gatunków ptaków. Wytęż wzrok, a być może uda ci się zobaczyć najmniejsze z nich.