Morderstwa z przyrodą w tle. Raport o śmiertelnym żniwie walki o środowisko

Raport organizacji Global Witness ujawnia szokujące dane: w 2023 roku zamordowano 196 osób zaangażowanych w obronę środowiska naturalnego. W latach 2012-2023 odnotowano łącznie ponad 2100 takich przypadków. Najnowsze statystyki pokazują, że problem ten nie tylko nie maleje, ale wręcz przybiera na sile. Głównym obszarem, w którym dochodzi do największej liczby zabójstw, pozostaje Ameryka Łacińska – w 2023 roku to właśnie tutaj zginęło aż 166 obrońców środowiska.

Najwięcej ofiar w 2023 roku pochodziło z Kolumbii, gdzie życie straciło aż 79 osób. To niechlubny rekord, który stawia Kolumbię na czele rankingu najniebezpieczniejszych krajów dla działaczy ekologicznych. Dla porównania, w 2022 roku w Kolumbii zginęło 60 obrońców, a w 2021 – 33. W sumie, od 2012 roku do dziś, w tym kraju zamordowano 461 działaczy.

Zgodnie z raportem, największe zagrożenie dla obrońców środowiska stanowią organizacje i grupy przestępcze zaangażowane w przemysł wydobywczy. Aż 25 osób spośród działaczy, którzy zginęli w 2023 roku prowadziło protesty przeciw działalności górniczej. Global Witness zwraca uwagę, że przemysł wydobywczy to tylko jedno z wielu zagrożeń – inne niebezpieczne branże to rybołówstwo, wyrąb lasów, agrobiznes oraz projekty infrastrukturalne, takie jak budowa dróg i tam.

Laura Furones, główna autorka raportu i starsza doradczyni w kampanii na rzecz obrońców ziemi i środowiska, podkreśla: „Nasze dane pokazują, że liczba zabójstw obrońców środowiska utrzymuje się na alarmująco wysokim poziomie. To sytuacja, która nie powinna mieć miejsca. Rządy muszą podjąć zdecydowane działania, aby chronić tych ludzi i przeciwdziałać przyczynom przemocy”.

Jednym z kluczowych problemów, na które zwraca uwagę raport, jest bezkarność sprawców tych zbrodni. W wielu przypadkach śledztwa nie prowadzą do identyfikacji winnych, a jeśli już ktoś zostaje oskarżony, to najczęściej są to jedynie wykonawcy – płatni zabójcy. Prawdziwi zleceniodawcy, często powiązani z potężnymi interesami przemysłowymi, pozostają poza zasięgiem wymiaru sprawiedliwości. „W większości przypadków rodziny ofiar wciąż czekają na odpowiedzi, kto stoi za tymi morderstwami” mówi Furones.

Wśród zabitych obrońców środowiska nieproporcjonalnie dużą grupę stanowią przedstawiciele rdzennych społeczności. W 2023 roku aż 49% ofiar to osoby wywodzące się z tych grup. Wiele z tych społeczności zamieszkuje tereny bogate w zasoby naturalne, które stają się przedmiotem zainteresowania międzynarodowych korporacji. Według badań to właśnie rdzennych mieszkańców Ziemi dotyka największa liczba ataków, gdyż ich terytoria są kluczowe dla ochrony bioróżnorodności i przeciwdziałania zmianom klimatycznym.

Przykładem może być sytuacja w Hondurasie, gdzie zginęło 18 obrońców, co czyni ten kraj jednym z najniebezpieczniejszych miejsc dla aktywistów w przeliczeniu na liczbę mieszkańców. Inne kraje Ameryki Środkowej, jak Nikaragua, również odnotowały liczne przypadki morderstw. Z kolei w Brazylii, która zajmuje drugie miejsce pod względem liczby zabójstw, w 2023 roku życie straciło 25 działaczy.

Choć większość przypadków przemocy wobec obrońców środowiska ma miejsce w krajach rozwijających się, raport zwraca uwagę na narastającą represję w krajach rozwiniętych, takich jak Stany Zjednoczone czy Wielka Brytania. Coraz częściej dochodzi do kryminalizacji protestów klimatycznych, a działacze są sądzeni na podstawie surowych przepisów prawnych, które mają na celu ich zastraszenie i zniechęcenie do dalszej działalności. Raport odnotowuje również przypadki zaginięć i porwań, szczególnie w krajach takich jak Filipiny czy Meksyk.

Najnowszy raport Global Witness maluje ponury obraz sytuacji obrońców środowiska na świecie. Przemoc wobec nich, zamiast maleć, wydaje się narastać wraz z postępującym kryzysem klimatycznym. Jak podkreślają autorzy raportu, niezbędne jest podjęcie globalnych działań, które zapewnią ochronę tym, którzy poświęcają swoje życie w walce o przyszłość naszej planety. W obliczu rosnącego zapotrzebowania na surowce naturalne i ekspansji przemysłu, presja na zasoby Ziemi będzie tylko rosła, a wraz z nią zagrożenie dla obrońców środowiska.

„Nie możemy pozwolić, aby ginęli kolejni ludzie za to, że chcą chronić planetę, która jest naszym wspólnym domem” apeluje Laura Furones.