Jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów, a które zostają na zimę w Polsce?
Jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów, a jakie zostają na zimę w Polsce? To pytanie, które nurtuje wiele osób zwłaszcza w sezonie jesiennym, kiedy widzimy na niebie klucze bocianów czy żurawi, wybierających się w podróż na południe. Dlaczego właściwie ptaki opuszczają Polskę i dokąd się udają?
![Które ptaki odlatują na zimę?](https://i.iplsc.com/000G2WWCQCII1LWQ-C322-F4.webp)
![Jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów? Najczęściej kojarzony gatunek to bociany](https://i.iplsc.com/000G2M68U0HHV2O6-C322-F4.webp)
Dlaczego ptaki opuszczają Polskę jesienią i odlatują do ciepłych krajów?
Dlaczego ptaki odlatują do ciepłych krajów? Odpowiedź jest dosyć prosta - ponieważ chcą uniknąć zimy. Niższe temperatury, mróz i krótszy dzień sprawiają, że o wiele trudniej jest im zdobyć pożywienie dla siebie czy potomstwa. W konsekwencji więc widmo głodu sprawia, że poszukują lepszego miejsca do przezimowania. Lecą do krajów, gdzie zima nie jest tak surowa lub gdzie nie ma jej wcale.
Nie w każdym roku data odlotu ptaków jest taka sama. Na wybór tego momentu wpływa wiele czynników - przede wszystkim zaś spore skrócenie dnia i obniżenie temperatury, co z kolei przekłada się na pogorszenie możliwości zdobycia pożywienia. Tymczasem ptaki muszą zgromadzić spore zapasy tłuszczu, by mieć siłę do drogi. Na wybór terminu wylotu wpływa też sama pogoda - by nie zmagać się na przykład z silnym, porywistym wiatrem, ptaki bacznie ją obserwują i decydują się na podróż w możliwie jak najbardziej sprzyjających warunkach.
Odloty i powroty ptaków to zagadnienie, które od lat fascynuje naukowców. Niektóre gatunki migrują bowiem w niezmiennym rytmie od tysięcy lat. Te, które żyją na terenach o stałym, ciepłym klimacie nie migrują. Są i takie, które pozostają w danym miejscu przez cały rok - mimo surowej zimy. Największym fenomenem jest zaś fakt, iż gatunki migrujące potrafią bezbłędnie dotrzeć w to samo miejsce, a następnie bez trudu wrócić do domu.
Co ciekawe, coraz więcej gatunków decyduje się pozostawać w Polsce przez cały rok, z uwagi na coraz cieplejsze zimy. Niektóre gatunki z kolei zrezygnowały z podróży do Afryki i zadowalają się zachodnią i południową częścią Europy, ze względu na łagodniejsze zimy, a jednocześnie bezpieczniejszą i krótszą podróż.
Jakie ptaki odlatują na zimę?
Jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów na zimę? To tak zwane ptaki wędrowne, które - jeśli podróżują w ciągu dnia - kierują się położeniem Słońca, a jeśli w nocy, położeniem gwiazd. Orientację ułatwia im też linia brzegowa mórz oraz pole magnetyczne Ziemi.
Oto najlepiej znane ptaki, które odlatują do ciepłych krajów:
Bocian biały (Ciconia Ciconia)
![Bociany szukają pożywienia, szykując się do odlotu](https://i.iplsc.com/000G2LI5W1H9XUJ6-C322-F4.webp)
Bociany białe to najlepiej rozpoznawane w Polsce ptaki, migrujące do ciepłych krajów na zimę. Mają charakterystyczny, długi, czerwony dziób i czerwone nogi. Waga dorosłego bociana to około 4 kg, a rozpiętość skrzydeł dochodzi do 220 cm. Bocian odbywa lęgi w Europie, a na zimę udaje się przeważnie do Afryki. Gniazda buduje zazwyczaj w pobliżu osad ludzkich - na kominach, domach czy słupach elektrycznych.
Kukułka zwyczajna (Cuculus canorus)
![Kukułki znane są z podrzucania jaj innym ptakom](https://i.iplsc.com/000G2LIG6P24H56J-C322-F4.webp)
Odgłosy kukułki są wszystkim świetnie znane - to charakterystyczne "kuku". Wydaje je samiec. Kukułki są szare, z ciemniejszym ogonem, białymi końcami sterówek oraz czarnym dziobem i poprzecznymi prążkami na białym tle, ulokowanymi na piersi, brzuchu oraz piórach podogonowych. Ptaki te zamieszkują całą Europę. Kukułka znana jest z podrzucania swoich jaj innym ptakom.
Żuraw zwyczajny (Grus grus)
![Żurawie jako jedne z pierwszych ptaków wracają do Polski po zimie](https://i.iplsc.com/000G2LJT61KUKCYV-C322-F4.webp)
Żurawie są większe od bocianów - to jedne z największych ptaków w Polsce. Waga dorosłego żurawia sięga nawet 8 kg, a rozpiętość jego skrzydeł to około 200-230 cm. Posiada smukłą szyję, dziób o średniej długości, szaro-brązowe upierzenie i charakterystyczną, czerwoną czapeczkę na czubku głowy. Żurawie pierzą się raz na 2-4 lata, tracąc na okres 5 tygodni zdolność do lotu. Głos tych ptaków jest dobrze rozpoznawalny - przypomina trąbienie i nazywa się go klangorem.
Czajka zwyczajna (Vanellus vanellus)
![Pióra na główce czajki tworzą charakterystyczny, lekko wygięty czub](https://i.iplsc.com/000G2LMQC9BUAUGO-C322-F4.webp)
Czajki to ptaki wędrowne, należące do rodziny sieweczkowatych. Są średniej wielkości ptakami błotnymi, zamieszkującymi całą Europę (i nie tylko). W Polsce na czajki można się natknąć przede wszystkim na wschodzie, bo na tamtych terenach występują najliczniej. Ptak ten posiada czarno-białe upierzenie. Jego skrzydła błyszczą się na granatowo i fioletowo, a grzbiet ma zielonkawy połysk. Na głowach czajek można zauważyć charakterystyczne, długie, czarne pióra.
Wilga zwyczajna (Oriolus oriolus)
![Wilgi to jedne z najbarwniejszych ptaków w naszym kraju](https://i.iplsc.com/000G2LNMVX3LS6I4-C322-F4.webp)
Wilgi to ptaki należące do rodziny wilgowatych - jedne z najbarwniejszych ptaków w Polsce. Samce są jaskrawożółte - prócz czarnych skrzydeł i części ogona. Wydają z siebie bardzo przyjemne, melodyjne gwizdy, uznawane za zapowiedź deszczu - rzeczywiście, jest to miłosna piosenka, wyśpiewywana najchętniej przy wzroście wilgotności powietrza. Samiczki posiadają skromniejsze ubarwienie - w starszym wieku niektóre z nich przypominają samce i pozbawione są charakterystycznego kreskowania na spodzie ciała.
Słowik szary (Luscinia luscinia)
Słowik szary to gatunek małego ptaka, należącego do rodziny muchołówkowatych. Śpiew słowika jest niezwykle charakterystyczny, przyjemny i bardzo urozmaicony. Ptaki te odlatują do Afryki w okolicy sierpnia-września i wracają do naszego kraju w kwietniu lub maju. To jeden z dwóch gatunków występujących w Polsce - od słowika rdzawego odróżnia go jednak śpiew. Słowik rdzawy występuje głównie na zachodzie kraju, a słowik szary na wschodzie, przy czym w pasie od Pomorza po Małopolskę można napotkać oba gatunki.
Oczywiście, z Polski na południe emigruje o wiele więcej gatunków ptaków - między innymi kraski, orliki krzykliwe, jerzyki, skowronki, jaskółki czy szpaki, choć te ostatnie coraz częściej zostają w naszym kraju przez cały rok.
Gdzie na zimę odlatują ptaki z Polski?
Od sierpnia do listopada możemy zaobserwować w Polsce odloty ptaków na zimę. Wiemy już jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów - dokąd jednak konkretnie się udają?
Najczęściej do Afryki, jednak popularnym kierunkiem jest także zachodnia i południowa część Europy.
Niektóre gatunki ptaków lecą do Azji - są jednak w zdecydowanej mniejszości. To dziwonia, muchołówka mała, pliszka cytrynowa i świstunka zielonawa.
Ptaki, które zostają na zimę w Polsce
Jakie ptaki odlatują do ciepłych krajów, a jakie ptaki zostają na zimę w Polsce? W tej drugiej grupie na szczególne miejsce zasługują sikorki, których samice (głównie) odlatują we wrześniu lub październiku, w poszukiwaniu bardziej dogodnych warunków do życia. Samce z kolei w większości pozostają w naszym kraju przez cały rok. Ciekawie też wygląda sytuacja w przypadku zimorodków. W większości odlatują one na południe Europy, jednak część z nich zostaje u nas. Jeśli zima będzie bardzo sroga, mogą przypłacić to życiem.
Inne ptaki, które zostają na zimę w Polsce, to między innymi:
Dzięcioł duży (Dendrocopos major)
Dzięcioł duży (znany też jako dzięcioł pstry większy) jest najliczniejszym i najlepiej znanym spośród wszystkich odmian dzięciołów, występujących na terenie naszego kraju. Wyróżnia się swoim czarno-biało-czerwonym upierzeniem i charakterystycznym odgłosem, wydawanym w czasie bębnienia o korę drzewa. Pożywieniem dzięcioła są głównie owady i larwy, jednak jesienią czy zimą chętnie wybiera też między innymi nasiona drzew sosnowych oraz świerkowych. Można go również zobaczyć przy karmnikach ze słoniną.
Wróbel zwyczajny (Passer domesticus)
![Wróble chętnie korzystają z pomocy ludzi, by przetrwać zimę](https://i.iplsc.com/000G2LQX2HAXXXTA-C322-F4.webp)
Wróbel jest gatunkiem małego ptaka osiadłego, który najprawdopodobniej skolonizował ludzkie osiedla kilka tysięcy lat temu. Te popularne ptaki, które zostają na zimę w Polsce, są dość krępe i posiadają mocny dziób. Zimą wróble chętnie korzystają z pokarmów, które zostawiają dla nich ludzie. Może to być na przykład kasza jęczmienna lub gryczana, pszenica czy płatki owsiane. Chłodniejszy okres spędzają głównie w krzakach, złączone w stadka.
Gołąb skalny (Columba livia)
![Nawet zimą gołębie w miastach mają stały dostęp do pożywienia](https://i.iplsc.com/000G2LU47EESV2N5-C322-F4.webp)
Gołąb skalny to gatunek ptaka średniej wielkości, którego można obecnie spotkać wszędzie poza Antarktydą. Ptaki te mogą mieć różne ubarwienie - odmiana dzika jest szara, podczas gdy gołębie miejskie mogą być też białe, czarne lub brązowawe. To gatunek podlegający ochronie gatunkowej.
Jemiołuszka zwyczajna (Bombycilla garrulus)
![Jemiołuszki to niewielkie ptaki wędrowne, które dość łatwo rozpoznać](https://i.iplsc.com/000G2LX0NPJOSYGE-C322-F4.webp)
Jemiołuszka zwyczajna przylatuje do Polski jesienią, a w marcu lub kwietniu (najpóźniej na początku maja) odlatuje. Jesienią i zimą ptak ten zjada między innymi jagody głogu, tarniny, dzikiej róży i jemioły - stąd wzięła się jego nazwa. Jak wygląda jemiołuszka? Jest to średniej wielkości ptak, posiadający charakterystyczny czubek na łebku.
![Karmniki pomogą przetrwać zimę tym ptakom, które postanowią u nas zostać](https://i.iplsc.com/000G2MANKBVIUQ7T-C322-F4.webp)
Ptaki odlatują do ciepłych krajów nie tylko po to, by uniknąć mrozów, ale przede wszystkim w poszukiwaniu pożywienia – o które zimą będzie ciężko. Warto zadbać więc o te gatunki, które pozostają w naszym kraju – na przykład zakładając karmniki, by nie brakło im jedzenia.
Czytaj również: