Grzyby trujące a grzyby jadalne. Jak ich nie pomylić?

Niektóre trujące gatunki łatwo pomylić z jadalnymi - i to w dodatku tymi popularnymi, uznawanymi za niezwykle smaczne. Za najbardziej trującego grzyba w Polsce uchodzi muchomor sromotnikowy. Objawy zatrucia nim to między innymi silne bóle brzucha, wodnista biegunka, przyspieszone tętno i wymioty. Spożycie go grozi śmiercią. Warto nauczyć się jak odróżnić grzyby jadalne od trujących. Które z nich najłatwiej pomylić z trującymi?

Muchomor sromotnikowy to najbardziej trujący grzyb w Polsce. Podobny jest do kani i dla niewprawnego oka oba te gatunki będą nie do odróżnienia. Jak wygląda muchomor sromotnikowy? Jego kapelusz jest lekko zielonkawy (stąd znany jest też jako muchomor zielonawy). Może być też żółtawy lub szarawy. Kania jest od niego zdecydowanie większa. 

Na jej kapeluszu dostrzeżemy brązowe, łuszczące się elementy, które pod wpływem pocierania dość łatwo schodzą. By dostrzec różnicę między muchomorem sromotnikowym a kanią, warto zajrzeć też pod kapelusz grzyba. U kani dostrzeżemy dość szerokie, białe blaszki i ruchomy pierścień na trzonie. Z kolei muchomor sromotnikowy posiada nieruchomy pierścień i otoczkę na dole trzonu. Kania jej nie posiada, chociaż jej trzon również jest na dole grubszy.

Lisówka pomarańczowa przypomina kurkę (pieprznik jadalny). Jej spożycie prowadzi jednak do zatrucia, stąd znana jest także jako kurka trująca. Prawdziwa kurka ma najczęściej intensywnie żółty kolor, podczas gdy jej niejadalny odpowiednik jest dużo ciemniejszy, niemal pomarańczowy. Jeśli mamy wątpliwości co to za grzyb, warto też zajrzeć pod kapelusz - lisówka pomarańczowa ma cieńsze i węższe niż u kurki blaszki i dość cienki trzon, który zazwyczaj jest nieco bledszy niż kolor kapelusza. 

Lisówka pomarańczowa nie jest tak groźna jak muchomor sromotnikowy, jednak jej spożycie może doprowadzić do poważnego rozstroju żołądka. Ponieważ grzyb ten pojawia się w lasach dopiero jesienią, to właśnie wówczas należy najbardziej uważać. Jadalna kurka występuje w lasach od czerwca do października. 

Jeśli chodzi o grzyby trujące, jednym z najpopularniejszych jest borowik szatański, powszechnie znany jako szatan. Jest niestety bardzo podobny do uwielbianego borowika szlachetnego, wykorzystywanego powszechnie w przemyśle spożywczym. Przygotowuje się z niego smaczne sosy i zupy, i dodaje do wielu dań. Borowik szlachetny jest też nazywany borowikiem jadalnym. Jego popularna nazwa to prawdziwek. 

Jak wygląda borowik szlachetny? Ma jasnobrązowy lub ciemnobrązowy kapelusz, który początkowo jest gładki i półkolisty, a z czasem staje się bardziej wypukły. W odróżnieniu od niego szatan posiada szary lub szaro-oliwkowy kapelusz. Znajdujące się pod nim pory pod wpływem nacisku palca stają się niebieskawe, sine. Po przecięciu jego miąższ również się tak przebarwia, co jest jego cechą charakterystyczną. Grzyb szatan jest dosyć rzadki - w naszym kraju można go spotkać tylko na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i w Górach Kaczawskich. Jest pod ochroną. 

Czy gąska zielonka jest jadalna? Owszem, ale można ją łatwo pomylić z trującą gąską siarkową, występującą dość powszechnie na terenie naszego kraju. Często można ją znaleźć pod sosnami. Trzeba na nią uważać, gdyż jej spożycie powoduje lekkie zatrucie, a smak po ugotowaniu jest bardzo nieprzyjemny. Właśnie ów nieprzyjemny zapach jest jedną z jej cech charakterystycznych. Podobna do niej gąska zielonka go nie wydziela. Ma też biały miąższ i gęściejsze blaszki, w odróżnieniu od żółtego miąższu i rzadszych blaszek u gąski siarkowej. 

Mimo popularności gąski zielonki i jej dopuszczenia do obrotu handlowego na terenie Polski, nie zaleca się jej spożywania w większych ilościach i absolutnie nie z obszarów o środowisku skażonym. Najprawdopodobniej właśnie z powodu skażenia środowiska we Francji i w Polsce doszło już do kilku zatruć po zjedzeniu tych grzybów. Kilka z nich było śmiertelnych.

Trujące grzyby podobne do jadalnych to między innymi muchomory jadowite. Przypominają popularne pieczarki polne w pierwszych fazach ich życia. Podobieństwo jest naprawdę ogromne i mało kto jest w stanie je od siebie odróżnić. Istnieje jednak kilka cech charakterystycznych, pozwalających oddzielić od siebie grzyby jadalne i trujące. 

Podczas gdy blaszki pieczarek szybko różowieją, a następnie brązowieją, blaszki muchomora jadowitego pozostają białe. Pieczarki nie posiadają też na trzonie ruchomej otoczki - pochwy. Można ją znaleźć na bulwie trzonu u muchomorów jadowitych. Te trujące grzyby na szczęście są w Polsce dość rzadkie, a wręcz zagrożone wymarciem. 

Będąc na grzybach możemy znaleźć wiele interesujących okazów. Część pysznych grzybków rośnie jednak całkiem blisko naszych domów, choć oczywiście wiele zależy od ich usytuowania. Niezwykle smaczny jest na przykład twardzioszek przydrożny - jak rozpoznać, że to grzyb jadalny, a nie podobna do niego, trująca lejkówka jadowita? 

Ten często występujący na łąkach, pastwiskach, trawnikach czy brzegach lasów grzyb posiada rzadsze blaszki, nie mając jednocześnie mięsistych plam na kapeluszu. Młode lejkówki są całe białe. Te trujące grzyby mają też mniej elastyczny trzon. Zapach lejkówki jadowitej przypomina nieco świeżo zmieloną mąkę lub piłowane drzewo. Twardzioszek przydrożny ma za to bardzo przyjemny zapach, określany jako lekko korzenny. 

Czytaj również:

Te grzyby znajdziesz już w polskich lasach. Oto, gdzie najlepiej wybrać się z koszykiem

Jak suszyć grzyby?

Jak jeść grzyby, żeby sobie nie zaszkodzić?