Dlaczego ćmy lecą do światła i czy są groźne dla człowieka?

Ćmy powszechnie nazywa się nocnymi motylami. To owady, które występują w różnych wielkościach, a ich skrzydła mogą mieć od kilku milimetrów do 30 centymetrów. Ich wygląd przyciąga uwagę, bo ćmy mają tułów, który jest gęsto pokryty małymi włoskami.

To futerko odróżnia je od motyli. Tak samo, jak czułki, które u ćmy są pierzaste albo ostro zakończone, a u motyla mają podłużny kształt i zgrubienia na końcu. Oprócz tego ćmy mają wyraziste i duże oczy.

Ich skrzydła najczęściej przyjmują kolor brązu, szarości, czerni i bieli. Dodatkowo pokryte są różnymi wzorami, które ułatwiają tym owadom kamuflaż. Ćmy odpoczywają ze złożonymi po bokach ciała skrzydłami.

Na całym świecie można spotkać aż 160 000 rodzajów ciem. Występujące w Polsce gatunki ćmy liczą aż 3 tysiące odmian. Oto kilka najpopularniejszych z nich:

• Barczatka sosnówka - występuje w całej Polsce i najczęściej można ją spotkać od czerwca do sierpnia. Swoim wyglądem przypomina ważkę, ze względu na podłużny tułów.
• Plamówka malinówka - jej skrzydła mają specyficzne, różowe plamy, a ich rozpiętość to około 4 centymetry. W Polsce pojawia się od maja do sierpnia.
• Wycinka sierpianka - za sprawą swoich skrzydełek przypomina płaszczkę. Dzięki temu, że są bardzo płaskie, ta ćma może łatwiej kamuflować się na liściu.
• Miernik zielniak - przyciąga uwagę swoim wyglądem, ponieważ jest cała zielona. W Polsce spotykana jest od maja do sierpnia.
• Brudnica mniszka - to ćma zamieszkująca lasy iglaste. Ma jasne skrzydła z ciemnymi liniami i jest najczęściej spotykanym gatunkiem w naszym kraju.
• Zmrocznik pazik - to ćma, która jest uznawana za jedną za najpiękniejszych w Polsce. Jej ciało jest całe różowe i zakończone białymi czułkami. Przez swój specyficzny wygląd często jest mylona z motylami dziennymi.  

Do dziś badacze nadal nie uzyskali jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, dlaczego ćmy lecą do światła. W świecie naukowym istnieje jednak kilka teorii na ten temat. Według jednego z założeń, dzieje się tak dlatego, że ćmy mają rozwinięty mechanizm nawigacji, który działa w oparciu o światło.

Wiadomo jednak również, że owady nie odróżniają światła gwiazd i Księżyca od sztucznego oświetlenia. To zjawisko określane jest menotaksją, która powoduje, że ćmy latają wokół żarówki, ponieważ zamiast ustawiać się względem Księżyca, ustawiają się względem sztucznego światła i próbują zachować stałą pozycję do lotu.

Kolejna teoria jest taka, że ćmy lubią Słońce i w ciągu dnia wygrzewają się w nim, aby zebrać energię na nocne loty. Po zmroku lgną do światła lamp, ponieważ myślą, że to nadal jest nasza największa gwiazda. 

Dużo osób obawia się tych owadów i tego, że mogą być ugryzione. Gatunki ćmy, które pojawiają się w Polsce, są całkowicie niegroźne. Nie gryzą człowieka, nie posiadają jadu i nie stanowią nawet najmniejszego zagrożenia dla ludzi oraz zwierząt.

Inaczej wygląda to w innych rejonach świata, gdzie ćmy gryzą ludzi, ale nadal niegroźnie. Ich ugryzienie porównywalne jest do ukąszenia przez komara. Takie gatunki możemy spotkać na południu Europy. Odkryto, że tamtejsze ćmy od jakiegoś czasu żywią się krwią i wraz z ich ewolucją ma się to zjawisko nasilać.

Jednoznacznie można jednak zaprzeczyć pytaniu czy ćmy są groźne, ponieważ szacuje się, że obecnie tylko cztery gatunki ćmy są w stanie ugryźć człowieka, a przypomnijmy, że na świecie egzystuje aż 160 tysięcy gatunków.

Według naukowców ćmy są pożyteczne, ponieważ biorą udział w zapylaniu roślin i kwiatów. To właśnie te owady dopełniają pracy pszczoły, dbając o zapylanie nocą i wybierając kwiaty, które otwierają się wieczorową porą. W dodatku są mniej wybredne, jeśli chodzi o pyłki, więc przenoszą ich duże ilości za pomocą swoich trąbek i owłosionego tułowia.

Oczywiście ćmy są pożyteczne także ze względu na swój udział w biosystemie. Trzeba wspomnieć, że są pokarmem ptaków i nietoperzy.

Tak, jak wiele owadów, także ćmy są częścią łańcucha pokarmowego. Jednak co jedzą same ćmy? Warto zacząć od tego, że można je podzielić na dwa rodzaje - ćmy, które jedzą i te, które przez cały swój dorosły okres życia nie potrzebują pożywienia.

Ćmy, które jedzą, mają rozwinięty aparat gębowy i posilają się nektarem kwiatów. Niektóre z nich mają dłuższe trąbki, aby mogły sięgać do głębszych kwiatów, takich jak storczyki. W takim przypadku trąbki ćmy mogą mieć nawet 33 centymetry długości!

Drugi rodzaj to ćmy, które korzystają z zapasów, stworzonych podczas ich etapu larwalnego i dlatego nie potrzebują jedzenia. Jest to elementem determinującym długość ich życia, która waha się od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od obfitości i jakości zapasów.

Czytaj także: Usunąć go z ogrodu czy zostawić? Co się stanie, gdy tygrzyk paskowany cię ugryzie?

Dużo osób myli zwykłe ćmy z ćmami omacnicowatymi, które znane są jako mole spożywcze i odzieżowe. Jednak ćmy, które wlatują nam do domu kierowane światłem, są całkowicie nieszkodliwe.

Mimo to i tak wolimy, gdy ich nie ma i zastanawiamy się jak pozbyć się ćmy z domu. Szczególnie istotne jest to ze względu na fakt, że nie jest to dobre środowisko do przetrwania dla samych owadów, ponieważ mogą zginąć od poparzenia żarówką, z głodu lub przemęczenia.

Oto kilka kroków, które podpowiedzą ci jak pozbyć się ćmy z domu:

1. Zgaś światła w całym domu, poza miejscem, gdzie znajduje się ćma.
2. Następnie zgaś światło w pomieszczeniu z ćmą i włącz w sąsiednim pokoju.
3. Rób tak aż do momentu, gdy odprowadzisz ćmę do drzwi.
4. Na zewnątrz pokieruj ją światłem latarki.
5. Kiedy pozbędziesz się już w ten sposób ćmy z domu, zgaś latarkę i zamknij drzwi oraz okna w oświetlonych pomieszczeniach.

Jeśli chcesz, żeby w twoim domu nie pojawiały się ćmy, to warto zainwestować w moskitiery na okna lub ultradźwiękowe odstraszacze ciem czy specjalne olejki eteryczne.

Czytaj również:

Ten oprysk to pogromca ćmy bukszpanowej. Dzięki niemu pozbędziesz się żarłocznego szkodnika z ogrodu

Polują na szkodniki, chronią uprawy. Jak działają rośliny pułapki?

Jak zwalczać ćmę bukszpanową? Pomoże chemia albo domowe sposoby

Zobacz także: