Czym jest tajemnicza terra preta? Pomoże w zalesianiu nie tylko Amazonii
Człowiek od dawna poprawia żyzność gleby, aby dostarczyć roślinom jak najwięcej składników odżywczych. Naukowcy odkryli w Amazonii "ciemną ziemię", która powstała w wyniku działalności człowieka. Może pomóc w ponownym zalesianiu nie tylko wyciętych lasów tropikalnych.
Między 450 r. p.n.e. a 950 r. n.e. Indianie żyjący na obszarze dzisiejszej Amazonii, w wyniku działalności osadniczej, przekształcali glebę. Przez wiele pokoleń była ona wzbogacana węglem drzewnym z ognisk, spalonych odpadków, kości zwierzęcych, potłuczonej ceramiki, kompostu i obornika.
W rezultacie wytworzył się specyficzny typ ciemnej ziemi amazońskiej (Amazonian dark earth, ADE) zwanej inaczej terra preta. To gleba wyjątkowo żyzna - bogata w składniki odżywcze i materię organiczną pochodzącą z węgla drzewnego, która nadaje jej ciemny kolor.
"Ciemna ziemia" pomoże w problemie wylesiania
Od lat 70. XX wieku w Brazylii utracono około 18 proc. powierzchni lasów amazońskich, co odpowiada powierzchni około 780 tysięcy kilometrów kwadratowych. Brazylijscy naukowcy uważają, że ADE może być "tajną bronią" w przyspieszeniu ponownego zalesiania.
― Drobnoustroje przekształcają chemiczne cząsteczki gleby w składniki odżywcze, które mogą być pobierane przez rośliny. Nasze dane wykazały, że ADE zawiera mikroorganizmy, które są lepsze w tej transformacji gleby, zapewniając w ten sposób więcej zasobów dla rozwoju roślin ― powiedział współautor, Anderson Santos de Freitas.
Przeprowadzone eksperymenty z glebą kontrolną, glebą z dodatkiem "ciemnej ziemi" i 100-procentrową ADE jednoznacznie wskazały na kilkukrotnie przyspieszony wzrost różnych roślin - od traw po drzewa - w drugim i trzecim przypadku. Co więcej, w próbce, gdzie była wyłącznie terra prata, pomimo dużej utraty składników odżywczych (co świadczy o pobraniu ich przez rośliny) ostatecznie i tak było ich więcej niż w glebie kontrolnej.
Jest jednak w tym wszystkim jeden haczyk, który wyjaśnił dr Siu Mui Tsai z Uniwersytetu São Paulo: ― Akumulacja ADE zajęła tysiące lat, a jej regeneracja w przyrodzie zajęłaby tyle samo czasu. Nasze zalecenia nie dotyczą samej ADE, chodzi raczej o to, aby skopiować jej cechy, zwłaszcza mikroorganizmy, do wykorzystania w przyszłych projektach odbudowy ekologicznej.
Źródło: Luís Felipe Zagatto et al, Amazonian dark earths enhance the establishment of tree species in forest ecological restoration, Frontiers in Soil Science (2023). DOI: 10.3389/fsoil.2023.1161627
