Polska przegrywa walkę ze smogiem. PAS wystawia państwu ocenę niedostateczną

Raport "Droga do czystego powietrza" autorstwa tych trzech organizacji jest oceną działań antysmogowych w Polsce w obszarze niskiej emisji, transportu oraz przemysłu. Zawiera także rekomendacje co do niezbędnych przyszłych działań w sprawie poprawienia jakości powietrza w Polsce. 

- W raporcie po raz kolejny podsumowaliśmy działania rządu i samorządów. Niestety, nasza całościowa ocena nie wypada najlepiej. Jest kilka obszarów, w których rząd sobie nieźle radzi: dobrze oceniamy wprowadzenie norm emisji dla kotłów na węgiel i biomasę, ulgę termomodernizacyjną czy reformę programu Czyste Powietrze. Natomiast aż w 12 na 20 ocenionych obszarów postęp jest niedostateczny, a w kolejnych dwóch nie rozpoczęto żadnych działań - mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.

Ocena niedostateczna została wystawiona za postęp m.in. w kategoriach: emisja z głównych sektorów, jakość powietrza, czy Strefy Czystego Transportu.

Zdaniem twórców dokumentu, największy postęp poczyniono w obszarze niskiej emisji ze względu na program "Czyste Powietrze", dotujący wymianę kopciuchów i termomodernizację domów. Najmniej zrobiono za to w obszarze transportu.

W kwestii transportu rekomendacją Polskiego Alarmu Smogowego jest reforma przepisów dotyczących Stref Czystego Transportu, tak aby samorządy mogły ograniczać ruch najbardziej zanieczyszczających powietrze aut w miastach. Poza tym według PAS niezwykle istotne jest zahamowanie importu starych, najbardziej emisyjnych samochodów oraz wprowadzenie kar za usuwanie filtrów DPF.

- Choć raz moglibyśmy nie powtarzać błędów zachodniej Europy. Jednak przy takiej postawie rządzących, za trzy, cztery lata mapa Polski będzie świecić na czerwono jeszcze z jednego powodu: przekroczeń dopuszczalnych stężeń tlenków azotu. Substancji ściśle związanej z emisją spalin, szczególnie z silników Diesla - stwierdził Bartosz Piłat, ekspert ds. transportu PAS.

Jeśli chodzi o przemysł to według twórców raportu najważniejszymi zmianami, które musi poczynić rząd w przyszłości, są m.in. reforma inspekcji ochrony środowiska, zaostrzenie wymagań emisyjnych dla zakładów przemysłowych, czy przyjęcie prawa regulującego standardy zapachowe powietrza.

Mimo tego, że Polska robi wyraźny postęp w dziedzinie emisji szkodliwych dla zdrowia człowieka substancji, to i tu jest pole do poprawy. Eksperci podkreślają m.in. konieczność wprowadzenia ogólnopolskiego programu wspierającego wymianę węglowych pieców w mieszkaniach w budownictwie wielorodzinnym czy potrzebę przyspieszenia wdrażania uchwał antysmogowych przez samorządy.

Mimo że Polska należy do czołówki krajów mających problem z zanieczyszczeniem powietrza w Europie, to zdecydowanie polskie miasta nie są jedynymi, jeśli chodzi o ten problem. Choć trzeba przyznać, że złoty model należy właśnie do nas - miastem z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Europie jest bowiem Nowy Sącz.

Z nowych danych udostępnionych przez Europejską Agencję Środowiska wynika, że 60 proc. z 323 europejskich miast uwzględnionych w raporcie nie spełnia limitów WHO, jeśli chodzi o ilość pyłu PM2.5 w powietrzu. Dane uwzględniały średnie zanieczyszczenie z lat 2019 i 2020.

Mimo lockdownu i ograniczeń w przemieszczaniu się w wielu europejskich krajach, zanieczyszczenie powietrza dużymi cząsteczkami pyłów zawieszonych (PM10) w kwietniu 2020 r. spadło tylko o 20-30 proc. To dlatego, że transport jest jednym z wielu źródeł tego typu zanieczyszczeń. Znacznie bardziej - bo o 60 proc. - spadło natomiast zanieczyszczenie tlenkami azotu.

Źródło: Polski Alarm Smogowy, The Guardian