Polska musi naprawić 20 proc. natury. Nie ma już odwrotu od unijnego prawa
Oprac.: Katarzyna Nowak
Unijne kraje muszą pilnie zająć się odbudową przyrody na swoich terenach - to wymóg prawa Nature Restoration Law, o którego wprowadzeniu zdecydowano w 2024 roku. Historyczne według przyrodników zobowiązanie ma sprawić, że Europa będzie znów częściowo dzika. Polska rozpoczęła już prace nad implementacją unijnego prawa.
Nature Restoration Law (NRL), czyli prawo odbudowy europejskich ekosystemów to prawdopodobnie największe i najważniejsze prawo stworzone w celu ochrony europejskiej przyrody. To ogromna szansa dla naszego kraju, bo korzyści z naprawy przyrody przełożą się na poprawę jakości życia.
Każda inwestycja w zasoby przyrodnicze przynosi korzyści ok.11-krotnie większe niż wynoszą poniesione koszty. Jakie to korzyści? Opowiada Augustyn Mikos z Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot.
Co Polsce da odbudowa przyrody?
Od sierpnia 2024 r., kiedy przegłosowano wejście w życie NRL państwa członkowskie mają dwa lata, żeby przedstawić Komisji Europejskiej swoje plany na odbudowę przyrody. Polska również przygotowuje swój plan działania, choć w głosowaniu za wprowadzeniem NRL przedstawiciele naszego kraju zagłosowali przeciwko.
- Prace nad tym się już rozpoczęły. W Polsce podmiotem odpowiedzialnym za wdrożenie NRL jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Rozporządzenie jest na tyle szerokie i kompleksowe, że będzie dotyczyć wielu typów ekosystemów rolniczych, leśnych, czy wodnych - zaznacza Augustyn Mikos.
- Zakładamy, że podmiotem koordynującym będzie resort klimatu, ale na pewno będą musiały być włączone w to inne ministerstw i podmioty - dodaje działacz.
Najważniejsze cele NRL wyznaczone do 2030 r. dotyczą przywrócenia do dobrego stanu przynajmniej 30 proc. siedlisk, a także odbudowania 20 proc. ekosystemów lądowych i morskich. Mimo że to unijne cele, które zobowiązują każdy kraj do wprowadzenia radykalnych zmian, to państwa mają dowolność w dążeniu do poprawy stanu przyrody.
- Dalsze cele są już bardziej szczegółowe i mówią np. o pewnych proporcjach siedlisk Natura 2000, które nie są w dobrej kondycji - zaznacza Augustyn Mikos. - To, jak w praktyce cele NRL będą realizowane zależy od państwa członkowskiego - dodaje aktywista.
Cele będą wdrażane etapami, a odbudowa ekosystemów ma być skorelowana z przemianami gospodarczymi i społecznymi.
Ekspert: musimy zmniejszyć presję na lasy
- Na czym powinna skupić się Polska we wprowadzaniu zasad NRL? - Priorytetem powinna być ochrona najcenniejszych lasów, starodrzewi, które są w mniejszym stopniu przekształcone, bo w przeszłości było tam mniej wycinek - tłumaczy Augustyn Mikos. Objęcie ich skuteczną ochroną np. w postaci parku narodowego, czy rezerwatu, jest działaniem, które zbliży nas do celów NRL.
- Z punktu widzenia bioróżnorodności powinniśmy iść w kierunku leśnictwa bliższego naturz - dodaje członek Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
W ostatnich latach w polskich lasach zabrakło dbałości o bioróżnorodność. To doprowadziło m.in. do spadku liczebności gatunków zwierząt, w tym tych chronionych. Przykładowo, wycinka drzew w okresie lęgów ptaków drastycznie wpływa na skuteczny lęg. Przepisy NRL mają doprowadzić do tego, aby takie szkodliwe działania zostały ograniczone.
W Europie jest wiele obszarów, w których wpływ człowieka jest jeszcze niewielki, a w których istnieją kluczowe gatunki zwierząt. Są to obszary, które potencjalnie można ponownie oddać przyrodzie. Zmiana jest potrzebna, bo nie możemy funkcjonować w oderwaniu od środowiska naturalnego.
