Trawy jak drzewa. Łąki i sawanny niedocenione w walce z ociepleniem

Sadzenie drzew jest jedną z najpowszechniejszych metod mających pomóc w odwracaniu skutków ocieplania klimatu. Drzewa, co wszyscy wiedzą, doskonale wychwytują i magazynują dwutlenek węgla z atmosfery, co pomaga wyhamować efekt cieplarniany nagrzewający Ziemię.

Ale choć drzewa skupiają na sobie całą uwagę, w walce o ratowanie klimatu mamy też innych, nieco mniej rzucających się w oczy sojuszników. Nowe badanie, przeprowadzone przez zespół Younga Zhou z Quinney College of Natural Resources i Ecology Center pokazuje, że oprócz drzew w wychwytywaniu dwutlenku węgla zasadniczą rolę odgrywają także skromne trawy - a ich rola jest o wiele większa, niż wcześniej sądzono.

Badacze skupili się na tym, jak dwutlenek węgla jest wychwytywany przez tropikalne sawanny - ekosystem, w którym przestrzeń dzielą między siebie drzewa i trawy. Chociaż skuteczność magazynowania węgla w drzewach została dobrze przebadana, sposób, w jaki procesy magazynowania węgla zachodzą w glebie, nie jest równie dobrze zrozumiany. Dlatego Zhou i jego współpracownicy postanowili określić rolę, jaką odgrywają w tym procesie trawy.

Zespół, w skład którego wchodzili naukowcy z Uniwersytetu Yale, Lawrence Berkeley National Laboratory, University of Cape Town, Texas A&M, Kruger National Park, Harvard University i University of Oregon, przeprowadził kompleksowe badanie badające udział traw w magazynowaniu węgla w glebach sawann. Ocenili potencjalny wpływ zwiększania się pokrywy drzewnej na sawannach tropikalnych na magazynowanie węgla w glebie. Badanie opublikowano w czasopiśmie Nature Geoscience.

Badając gleby w Parku Narodowym Krugera w Republice Południowej Afryki oraz korzystając z danych uzyskanych z tropikalnych sawann na całym świecie, zespół badawczy wykazał, że gleby sawannowe wzbogacone w węgiel z traw magazynują w sobie więcej gazów cieplarnianych. Odkrycia wykazały, że trawy odpowiadają za ponad połowę zawartości węgla w glebie na sawannach tropikalnych, w tym w glebach znajdujących się bezpośrednio pod drzewami. Podkreśla to znaczącą rolę, jaką trawy odgrywają w akumulacji węgla na tropikalnych sawannach.

Badacze wskazali, że na najwilgotniejszych sawannach, gdzie często sadzone są nowe lasy, zwiększenie pokrywy drzew nie wpływa istotnie na ilość węgla, jaka magazynowana jest w glebie. Odkrycie to pokrywa się z wcześniejszymi badaniami opublikowanymi w magazynie Nature, które wykazały, że zwiększenie pokrywy drzewnej na obszarach, przez które przeszedł pożar prowadzi do zwiększonego magazynowania węgla w biomasie drzewnej, ale nie wpływa na to, ile gazów cieplarnianych trafia do ziemi.

"Nasze odkrycia podważają powszechnie przyjęte założenie, że zalesianie w jednolity sposób zwiększa magazynowanie węgla w glebie" stwierdza Zhou. "Musimy jednak jeszcze określić dokładne czynniki odpowiedzialne za znaczne różnice obserwowane w reakcji magazynowania węgla".

Lasy magazynują węgiel przede wszystkim w zdrewniałych pniach i liściach. Z kolei znaczna część węgla w ekosystemach trawiastych, takich jak sawanny i łąki, jest magazynowana w glebie, głównie w rozległych systemach korzeniowych traw, a także w rozkładającej się materii organicznej.

W kontekście długoterminowego składowania dwutlenku węgla, “przechowywanie" gazów cieplarnianych w glebie jest bardziej niezawodne. Wyższe temperatury i częstsze susze oznaczają zwiększone ryzyko pożarów lasów, które ponownie uwalniają do atmosfery CO2 zmagazynowane w pniach drzew. Węgiel zmagazynowany w glebie pozostaje w znacznym stopniu nietknięty nawet w takim wypadku.

Sawanny zajmują około jednej piątej powierzchni Ziemi. Według szacunków badaczy, wychwytują około 280 ton węgla na hektar. Tyle samo, co gęste lasy tropikalne.

"Odgrywają kluczową rolę w globalnym cyklu węglowym. Ochrona tych ekosystemów jest więc kluczowa" stwierdza badacz.