Jest we wszystkich bateriach i akumulatorach. Jak wygląda jego wydobycie?
Lit stanowi jeden z kluczowych surowców dla transformacji energetycznej. Rzadki pierwiastek najczęściej jest wydobywany z ogromnych, solankowych basenów. Jaki jest jednak wpływ jego wydobycia na środowisko? Badacze z Uniwersytetu Massachusetts przeprowadzili kompleksowe badanie tego zjawiska.
Lit jest, jak mówią badacze, dziwnym pierwiastkiem. To najlżejszy z metali, ale w przeciwieństwie do innych, trudno przechodzi w formę stałą. Często występuje w warstwach wulkanicznego popiołu, ale szybko reaguje z wodą.
Kiedy deszcz lub topniejący śnieg przechodzi przez warstwy popiołu, lit przenika do wód gruntowych, schodząc w dół, aż osiądzie w basenie, w którym powstaje słona mieszanina litu i wody. Ponieważ ta solanka jest bardzo gęsta, może tworzyć “kałuże" na dnie zbiorników zwykłej, słodkiej wody. Te laguny słodkowodne często stają się miejscem pobytu unikalnych i delikatnych ekosystemów oraz gatunków, takich jak flamingi.
Jak wydobycie litu wpływa na środowisko?
Ponad 40 proc. znanych nam złóż litu znajduje się w Salar de Atacama, ogromnym, suchym chilijskim solnisku o powierzchni około 850 mi2 czyli 2202 km2. Region mieści wiele unikalnych rezerwatów przyrody. Ponieważ zbiorniki zawierające lit są wrażliwe ekologicznie i są bezpośrednio powiązane z miejscowymi zasobami wody pitnej, niewłaściwe korzystanie ze złóż grozi dewastacją regionu. Mimo to, nikt dotąd nie przeprowadził kompleksowego badania wskazującego, co dokładnie wydobycie litu zmienia w miejscowym środowisku.
Aby zrozumieć wpływ wydobycia litu na środowisko musimy zrozumieć hydrologię w regionie, w którym znajduje się lit. Ta hydrologia jest znacznie bardziej złożona, niż przypisywali jej poprzedni badacze.
Wcześniejsze badania wpływu wydobycia litu na środowisko nie brały pod uwagę dwóch istotnych czynników: wieku i źródła wody, w której znajduje się lit.
Wcześniejsze badania Salar de Atacama zakładały, że rzadkie opady deszczu i sezonowe spływy z otaczających ją pasm górskich były jedynymi czynnikami odpowiedzialnymi za poziom wody w solniskach, ale okazuje się, że założenie jest błędne.
Za dużo akumulatorów na świecie?
Korzystając z różnych urządzeń do oznaczania wody, które mogą śledzić drogę, którą woda podąża do Salar de Atacama, a także średni wiek wody w różnych zbiornikach wodnych, w tym wodach powierzchniowych i podpowierzchniowych, Moran i jego koledzy odkryli, że choć lokalne opady deszczu są niezwykle ważne, ponad połowa słodkiej wody zasilającej tereny podmokłe i laguny ma co najmniej 60 lat. "Ponieważ te regiony są tak suche, a wody gruntowe tak stare, cały system hydrologiczny bardzo powoli reaguje na zmiany klimatu, hydrologii i zużycia wody" - mówi dr Moran.
Jednocześnie krótkoterminowe zmiany klimatu, takie jak obecnie zdarzające się poważne susze i ekstremalne opady, mogą powodować znaczne i szybkie zmiany w wodach powierzchniowych i kruchym siedlisku.
Najnowsze badanie wskazuje, że choć w regionie Salar de Atacama słodkiej wody wciąż ubywa, to wpływ samego wydobycia litu na ten proces jest stosunkowo niewielki. Odpowiada ono za mniej niż 10% zużycia wody słodkiej, a wydobycie solanki nie koreluje ze zmianami ani cech wód powierzchniowych, ani zbiorników wodnych.
Naukowcy zastrzegają jednak, że ze względu na to, że cały system wód gruntowych i powierzchniowych jest stary i bardzo złożony, skutki nadmiernego zużycia wody mogą pojawić się nawet po latach. A stan wody w regionach w których wydobywa się lit powinien być stale monitorowany.
