Jakie warzywa ozime siać i sadzić jesienią, żeby wiosną zbiory były obfite?

Uprawa ozima polega na sadzeniu lub wysiewie nasion jesienią, tak aby warzywa pojawiały się na grządkach już wczesną wiosną. 

Taka praktyka ma konkretne zalety. Po pierwsze pozwala efektywnie wykorzystywać przestrzeń ogrodu przez cały rok, a nie tylko wiosną i latem. Po drugie uprawiane zimą warzywa mają inny cykl rozwojowy, dzięki czemu są odporniejsze na szkodniki i choroby. 

Kluczem do tego, aby uprawa ozima się powiodła, jest wybranie dla niej właściwego miejsca i staranne przygotowanie gleby. Warzywa zimowe będą najlepiej rosnąć:

• na osłoniętym od wiatrów i słonecznym miejscu;
• w glebie próchniczej, żyznej, przepuszczalnej i lekkiej - tak, która szybko ogrzewa się pod koniec zimy i wiosną, co umożliwia rozpoczęcie wegetacji roślin;
• w ziemi, na której uprawiano przedplony - najlepiej cebulę i warzywa kapustne. Należy jednak dokładnie oczyścić ją z resztek roślin oraz chwastów;
• w odpowiednio nawiezionym podłożu - jeszcze przed sadzeniem oziminy glebę należy nawieźć preparatami zawierającymi fosfor i potas. Dawka takiego nawozu powinna wynosić 8 g na każdy metr kwadratowy zagonów. Jesienią nie stosuje się preparatów azotowych. Z ich użyciem należy poczekać do wiosny;
• w rozpulchnionej i zagrabionej glebie.

Zagony pod uprawę warto tworzyć możliwie najbliżej siebie. Zimą warzywa mogą wymagać dodatkowej ochrony przed mrozem i wiatrem. Nad tak usytuowanymi grządkami łatwiej skonstruować tunel foliowy i mniej kłopotliwe jest przykrycie ich agrowłókniną lub folią perforowaną. 

Glebę pod oziminę trzeba przygotować miesiąc przed jej wysianiem. By uprawa powiodła się, nasiona należy umieszczać w glebie ok. 2 cm głębiej niż w przypadku uprawy wiosennej. Sadzi się je także gęściej, gdyż z nie wszystkich z nich wyrosną dojrzałe warzywa. Szanse na powodzenie uprawy zwiększy też wybór nasion o wysokiej zdolności kiełkowania

Warzywa ozime, które możesz zasiać w swoim ogrodzie, to też te najczęściej wykorzystywane w kuchni. Ich uprawa nie jest trudna, a wkładając w nią odrobinę wysiłku, będziesz już wczesną wiosną zajadać się ogrodowymi przysmakami.

Siew marchwi ozimej nazywa się w żargonie rolniczym siewem pod grudę. Nasiona powinny znaleźć się w gruncie w listopadzie lub na początku grudnia. Dzięki temu jej wegetacja zacznie się wcześniej.

Marchew ozima nie wymaga podlewania. Wody dostarcza jej roztopiony śnieg, który wnika w glebę, lub deszcz. Pierwsze gotowe do zebrania warzywa pojawiają się na grządkach już w kwietniu lub na początku maja. Do siewu ozimego nie nadają się wszystkie marchwie. W zimnej glebie najlepiej będą czuć się odmiany Amsterdam, Kalina F1, Karo F1 czy Kinga F1.

Pietruszka ozima najlepiej rośnie w glebach żyznych, piaszczysto-gliniastych i o dużej pojemności wodnej. Nasiona sadzi się na głębokość 1 cm. Siew ozimy tego warzywa ma wiele zalet. Tak uprawiana pietruszka nie wymaga podlewania, wcześniej wschodzi i ma mniej rozwidlonych korzeni.

Jeszcze do niedawna uważano, że jedyną odmianą tego warzywa, która nadaje się na oziminę, jest pietruszka korzeniowa Cukrowa. Jednak obecnie na zimę sieje się także m.in. Kaśkę i Lenkę.

Cebulę ozimą należy wysiać wcześniej niż inne warzywa, które mają wyrosnąć wczesną wiosną. Sieje się ją między 10 a 25 sierpnia. Dzięki temu do końca listopada ponad gruntem pojawią się od 3 do 4 liści oraz szyjka o średnicy do 0,7 cm. Takie warzywa są odporniejsze na mróz i lepiej rosną. 

Natomiast cebulę dymkę sadzi się gruncie dopiero w październiku. Ziemię, w które warzywa będą rosły, warto wcześniej zasilić obornikiem. Aby zebrać jak najobfitsze plony, warto posadzić jak największe dymki, czyli takie o średnicy ok. 2,5 cm. Pamiętaj, że cebula, by rosnąć, potrzebuje przestrzeni. Dlatego dymki sadzi się w dużym rozstawie wynoszącym 20x5 cm.

Jeżeli zależy ci na tym, aby warzywa wyrosły możliwie najwcześniej, to na zimę okryj grządki słomą. Dzięki temu cebule zbierzesz już w pierwszej połowie kwietnia. Oprócz tego wybierz właściwą odmianę tego warzywa. Może to być np. cebula Rawska, Czerniakowska, Fiesta lub Żytawska.

Świeży szpinak może wyrosnąć w twoim ogrodzie nawet na początku kwietnia. By tak się stało, uprawę ozimą zacznij już we wrześniu. Jeżeli jednak jesień jest wyjątkowo ciepła, to poczekaj z siewem do października.

Rzędy nasion powinny być od siebie oddalone o od 20 do 25 cm. Kiedy roślina już wykiełkuje (co ma miejsce zwykle po od 4 do 10 dniach od siewu) i nad gruntem pojawią się od 2 do 3 liście, ale jeszcze przed nadejściem przymrozków, należy zabezpieczyć ją przed chłodem. Warto do tego wykorzystać zeschnięte łodygi innych roślin, układając je bezpośrednio na grządkach. Stworzona zimowa ocieplina nie może całkowicie przesłaniać słońca. 

Nasiona kopru na wczesny zbiór wiosenny sieje się od końca listopada do lutego. Muszą one znaleźć się w rzędach oddalonych od siebie o od 15 do 20 cm. Do uprawy ozimej najlepiej nadają się odmiany Lukkulus, Amat, Ambrozja i Szmaragd.

Uprawa zimowego czosnku jest bardzo łatwa. To warzywo świetnie znoszące mróz, które nie potrzebuje dodatkowego okrycia (agrowłókniny czy słomy). Wymaga jednak żyznej i przepuszczalnej gleby. Przed posadzeniem warzywa należy ją dokładnie rozpulchnić i wyrównać. Czosnek ozimy nie wyrośnie w ziemi zlewnej i zaskorupiającej się.

Ząbki czosnku sadzi się pionowo, suchą "piętką" w dół i na głębokość od 5 do 6 cm. Natomiast jego cebulki muszą znaleźć się od 4 do 5 cm pod ziemią. Należy posadzić je na przełomie września i października, tak aby roślina mogła się ukorzenić.

Czosnek ozimy będzie najlepiej rosnąć w miejscu, gdzie wcześniej uprawiano ogórki, pomidor, groch lub fasolę. Ważne, aby wybrane dla niego stanowisko było dobrze nasłonecznione. 

Warzywem odpornym na mróz jest jarmuż. Jeżeli wysiejesz go we wrześniu, to dojrzeje jeszcze zimą. Możesz uprawiać również por ozimy. Będzie to od ciebie wymagać troskliwego osłaniania go przed mrozem. Najlepiej wykorzystać do tego osłony z folii perforowanej lub włókniny. We wrześniu możesz wysiać także roszponkę - będzie ona rosnąć w twoim ogrodzie listopada do kwietnia. Od końca października do końca listopada sieje się rzodkiew ozimą. Jej nasiona muszą znaleźć się w zmarzniętej glebie, aby nie wykiełkować jeszcze późną jesienią.

Nie rezygnuj z uprawy warzyw z powodu nadchodzących jesieni i zimy. Jeśli w tym czasie nieco popracujesz w swoim ogrodzie, to wczesna wiosna przywita cię pysznymi nowalijkami. Marchewka, pietruszka i cebula to tylko niektóre warzywne pyszności, które zbierzesz wraz z nadejściem bardziej słonecznych dni.