Cyprys w ogrodzie. Na żywopłot jest lepszy od tui?
Oprac.: Tomasz Wróblewski
Cyprysy (a właściwie cyprysiki) i tuje to dwa popularne iglaki, które wykorzystuje się do nasadzeń w ogrodzie. Doskonale sprawdzają się w roli żywopłotu, ale ładnie wyglądają również posadzone pojedynczo. Pasują do ogrodów rustykalnych, ale i angielskich czy orientalnych. Czym różnią się oba gatunki? Jakie warunki należy zapewnić cyprysikom, aby rosły zdrowe i piękne? Wyjaśniamy.
Spis treści:
Jak wygląda cyprys?
Mówiąc o cyprysach w polskich ogrodach, zwykle mamy na myśli cyprysiki. Cyprysy to bowiem ogromne drzewa, charakterystyczne dla klimatu śródziemnomorskiego - ze względu na słabą mrozoodporność ich uprawa w Polsce jest bardzo trudna.
Cyprysiki to zimozielone krzewy lub nieduże drzewa o stożkowatym pokroju. Ich młode liście mają formę igiełkowatą, a dojrzałe łuskowatą. Szyszki męskie są czerwone lub żółte, a żeńskie najpierw są zielonofioletowe, a gdy zdrewnieją, brązowe.
Cyprysy często są mylone z tujami, choć kilka znaczących szczegółów je różni:
- pokrój - wierzchołki cyprysików są zwisające, zaś żywotników (tuj) proste,
- gałązki - cyprysiki mają pojedyncze gałązki gęstsze niż tuje, choć w całości drzewa wyglądają na podobnie gęste,
- kolor łusek - cyprysiki mają często stalowoniebieskie zabarwienie łusek, zaś tuje są zielone albo zielonooliwkowe,
- owoce - tuje wytwarzają szyszki podłużne, złożone zwykle z 3-5 par łusek, a szyszki cyprysika są okrągłe, zbudowane z 6-12 łusek.
Cyprysy do ogrodu. Jaki gatunek wybrać? Odmiany
Cyprysiki występują w wielu odmianach - łatwo jest wybrać tę, która idealnie wkomponuje się w ogród. Najpopularniejsze odmiany to:
- cyprysik groszkowy Dwarf Blue - ma srebrzysty kolor i ostro zakończone łuski; ma formę stożka z szeroką podstawą i dorasta maksymalnie do 2 metrów; pasuje do małych i dużych ogrodów, świetnie wygląda na skalniakach,
- cyprysik groszkowy Nana - jest bardzo mały i wyjątkowo wolno rośnie: po 10 latach uprawy osiąga zaledwie 30 cm wysokości; ma ciekawą formę spłaszczonej kuli, a jego pędy są zielone albo zielonożółte; jest idealny do formowania, a ze względu na małe rozmiary najchętniej wybierany do niewielkich ogrodów, a także na tarasy i balkony - doskonale sprawdza się w donicy,
- cyprysik Lawsona Bautchensis - to karłowa odmiana, która po latach uprawy osiąga zaledwie 1 metr wysokości; ma pokrój kulisto-stożkowy i ciekawy srebrnozielony kolor; jest niezwykle popularny w polskich ogrodach ze względu na wyjątkową odporność na niskie temperatury; można go uprawiać także w donicy, gdyż jest niewielki,
- cyprysik Lawsona Golden King - to odmiana, która może osiągnąć nawet 5 metrów wysokości, dlatego polecana jest raczej do dużych ogrodów; ma stożkowaty, przechodzący w kolumnowy pokrój i zielonożółte zabarwienie; nadaje się na żywopłoty, ale zdobi ogród także jako soliter,
- cyprysik tępołuskowy Nana Gracilis - odmiana ta uznawana jest za jedną z najpiękniejszych; krzewy mają nieregularny pokrój i dorastają do 2 metrów; są niezwykle gęste, a rozgałęzienia pędów tworzą malownicze formy przypominające płaskie muszelki,
- cyprysik nutkajski Aureovariegata - to bardzo dekoracyjna odmiana, którą wyróżnia zabarwienie: wnętrze krzewów jest zielone, zaś brzegi pędów złociste; roślina wygląda więc na dwukolorową; to elegancka odmiana, pasująca do uporządkowanych ogrodów w typie angielskim i francuskim.
Którą odmianę wybrać do ogrodu? Warto kierować się swoimi upodobaniami, ale i wielkością terenu - w dużych ogrodach niewielkie cyprysiki po prostu będą niewidoczne. Z kolei w przydomowym, małym ogródku wielkie drzewo (np. cyprysik Golden King) przytłoczy wszystkie inne rośliny i zaburzy proporcje terenu.
Gdzie sadzić cyprysy? Uprawa i pielęgnacja
Uprawa cyprysików nie jest trudna - zapewnienie im odpowiednich warunków sprawi, że będą pięknie rosły przez wiele lat. Jakie wymagania ma ten gatunek?
- Stanowisko - cyprysiki preferują stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru; dobrze poradzą sobie w półcień, totalny cień nie jest jednak dla nich wskazany.
- Podłoże - cyprysiki preferują gleby próchniczne, przepuszczalne, lekko kwaśne o umiarkowanej wilgotności; nie będą dobrze rosły w ciężkich, gliniastych glebach i miejscach z zastojami wody.
- Podlewanie - cyprysiki wymagają regularnego podlewania w pierwszych tygodniach po posadzeniu, później wystarczy je nawadniać w okresach suszy; w normalnych warunkach radzą sobie same, pobierając wodę z głębszych warstw gleby.
- Nawożenie - drzewa te nie mają dużych potrzeb pokarmowych, zatem nie trzeba ich nawozić; można ewentualnie raz w roku zasilić je kompostem.
- Sadzenie - gęstość sadzenia zależy od odmiany: karłowe cyprysy sadzi się bliżej siebie, zaś odmiany większe dalej. Planując utworzenie z nich żywopłotu, należy zachować między sadzonkami odległość około 50 cm.
Wiosna czy jesień. Kiedy przycinać cyprysy?
Cyprysy można przycinać zarówno wiosną, jak i jesienią. Jeśli wybierzesz ciecie jesienne, pamiętaj, że trzeba się z tym wyrobić przed mrozami! W przeciwnym razie roślina nie zdąży zregenerować się przed zimą i grozi jej przemarznięcie.
Przycinania wymagają tylko te drzewa, które tworzą żywopłot - dzięki cięciu zagęszczają się. Drzewa rosnące jako solitery nie wymagają, a wręcz nie lubią przycinania. Jeśli jednak się zdecydujesz na ten zabieg, przycinaj je delikatnie i tylko powierzchownie. Zbyt głębokie cięcie spowoduje, że roślina nieestetycznie się przerzedzi.
Cyprys czy tuja. Co jest lepsze do ogrodu?
Zarówno cyprysy, jak i tuje to rośliny, które pięknie zdobią ogród. Mogą być sadzone jako solitery, czyli pojedyncze drzewa, ale ze względu na gęsty pokrój, częściej są nasadzane przy ogrodzeniu, będąc żywopłotem. Zatem które z nich wybrać? Cyprysiki mają nieco większe wymagania niż tuje - potrzebują zacisznego miejsca i osłonięcia od wiatru, w innym razie będą słabo rosły.
Można traktować je jako żywopłot, ale raczej w formie szpaleru drzew niż gęstego płotu. Jeśli zależy ci na gęstym, równo przyciętym żywopłocie, wybierz żywotnika. Są one bardziej podatne na formowanie i cięcie, a ponadto dużo bardziej odporne na mróz.
Cyprysy to ppularne rośliny, które wybiera się ze względu na wygląd, ale i stosunkowo niewielkie wymagania. Można formować z nich żywopłot - doskonale wyglądają, gdy tworzą luźny szpaler drzew. Odmian jest tak wiele, że bez problemu można znaleźć idealną zarówno do nieuporządkowanego ogrodu naturalistycznego, jak i do eleganckich ogrodów angielskich czy harmonijnych japońskich.
