Cyprys w ogrodzie. Na żywopłot jest lepszy od tui?

Mówiąc o cyprysach w polskich ogrodach, zwykle mamy na myśli cyprysiki. Cyprysy to bowiem ogromne drzewa, charakterystyczne dla klimatu śródziemnomorskiego - ze względu na słabą mrozoodporność ich uprawa w Polsce jest bardzo trudna. 

Cyprysiki to zimozielone krzewy lub nieduże drzewa o stożkowatym pokroju. Ich młode liście mają formę igiełkowatą, a dojrzałe łuskowatą. Szyszki męskie są czerwone lub żółte, a żeńskie najpierw są zielonofioletowe, a gdy zdrewnieją, brązowe.

Cyprysy często są mylone z tujami, choć kilka znaczących  szczegółów je różni:

• pokrój - wierzchołki cyprysików są zwisające, zaś żywotników (tuj) proste,
• gałązki - cyprysiki mają pojedyncze gałązki gęstsze niż tuje, choć w całości drzewa wyglądają na podobnie gęste,
• kolor łusek - cyprysiki mają często stalowoniebieskie zabarwienie łusek, zaś tuje są zielone albo zielonooliwkowe,
• owoce - tuje wytwarzają szyszki podłużne, złożone zwykle z 3-5 par łusek, a szyszki cyprysika są okrągłe, zbudowane z 6-12 łusek.

Cyprysiki występują w wielu odmianach - łatwo jest wybrać tę, która idealnie wkomponuje się w ogród. Najpopularniejsze odmiany to:

• cyprysik groszkowy Dwarf Blue - ma srebrzysty kolor i ostro zakończone łuski; ma formę stożka z szeroką podstawą i dorasta maksymalnie do 2 metrów; pasuje do małych i dużych ogrodów, świetnie wygląda na skalniakach,
• cyprysik groszkowy Nana - jest bardzo mały i wyjątkowo wolno rośnie: po 10 latach uprawy osiąga zaledwie 30 cm wysokości; ma ciekawą formę spłaszczonej kuli, a jego pędy są zielone albo zielonożółte; jest idealny do formowania, a ze względu na małe rozmiary najchętniej wybierany do niewielkich ogrodów, a także na tarasy i balkony - doskonale sprawdza się w donicy,
• cyprysik Lawsona Bautchensis - to karłowa odmiana, która po latach uprawy osiąga zaledwie 1 metr wysokości; ma pokrój kulisto-stożkowy i ciekawy srebrnozielony kolor; jest niezwykle popularny w polskich ogrodach ze względu na wyjątkową odporność na niskie temperatury; można go uprawiać także w donicy, gdyż jest niewielki,
• cyprysik Lawsona Golden King - to odmiana, która może osiągnąć nawet 5 metrów wysokości, dlatego polecana jest raczej do dużych ogrodów; ma stożkowaty, przechodzący w kolumnowy pokrój i zielonożółte zabarwienie; nadaje się na żywopłoty, ale zdobi ogród także jako soliter,
• cyprysik tępołuskowy Nana Gracilis - odmiana ta uznawana jest za jedną z najpiękniejszych; krzewy mają nieregularny pokrój i dorastają do 2 metrów; są niezwykle gęste, a rozgałęzienia pędów tworzą malownicze formy przypominające płaskie muszelki,
• cyprysik nutkajski Aureovariegata - to bardzo dekoracyjna odmiana, którą wyróżnia zabarwienie: wnętrze krzewów jest zielone, zaś brzegi pędów złociste; roślina wygląda więc na dwukolorową; to elegancka odmiana, pasująca do uporządkowanych ogrodów w typie angielskim i francuskim.

Którą odmianę wybrać do ogrodu? Warto kierować się swoimi upodobaniami, ale i wielkością terenu - w dużych ogrodach niewielkie cyprysiki po prostu będą niewidoczne. Z kolei w przydomowym, małym ogródku wielkie drzewo (np. cyprysik Golden King) przytłoczy wszystkie inne rośliny i zaburzy proporcje terenu.

Uprawa cyprysików nie jest trudna - zapewnienie im odpowiednich warunków sprawi, że będą pięknie rosły przez wiele lat. Jakie wymagania ma ten gatunek?

• Stanowisko - cyprysiki preferują stanowiska słoneczne i osłonięte od wiatru; dobrze poradzą sobie w półcień, totalny cień nie jest jednak dla nich wskazany.
• Podłoże - cyprysiki preferują gleby próchniczne, przepuszczalne, lekko kwaśne o umiarkowanej wilgotności; nie będą dobrze rosły w ciężkich, gliniastych glebach i miejscach z zastojami wody.
• Podlewanie - cyprysiki wymagają regularnego podlewania w pierwszych tygodniach po posadzeniu, później wystarczy je nawadniać w okresach suszy; w normalnych warunkach radzą sobie same, pobierając wodę z głębszych warstw gleby.
• Nawożenie - drzewa te nie mają dużych potrzeb pokarmowych, zatem nie trzeba ich nawozić; można ewentualnie raz w roku zasilić je kompostem.
• Sadzenie - gęstość sadzenia zależy od odmiany: karłowe cyprysy sadzi się bliżej siebie, zaś odmiany większe dalej. Planując utworzenie z nich żywopłotu, należy zachować między sadzonkami odległość około 50 cm.

Cyprysy można przycinać zarówno wiosną, jak i jesienią. Jeśli wybierzesz ciecie jesienne, pamiętaj, że trzeba się z tym wyrobić przed mrozami! W przeciwnym razie roślina nie zdąży zregenerować się przed zimą i grozi jej przemarznięcie.

Przycinania wymagają tylko te drzewa, które tworzą żywopłot - dzięki cięciu zagęszczają się. Drzewa rosnące jako solitery nie wymagają, a wręcz nie lubią przycinania. Jeśli jednak się zdecydujesz na ten zabieg, przycinaj je delikatnie i tylko powierzchownie. Zbyt głębokie cięcie spowoduje, że roślina nieestetycznie się przerzedzi. 

Zarówno cyprysy, jak i tuje to rośliny, które pięknie zdobią ogród. Mogą być sadzone jako solitery, czyli pojedyncze drzewa, ale ze względu na gęsty pokrój, częściej są nasadzane przy ogrodzeniu, będąc żywopłotem. Zatem które z nich wybrać? Cyprysiki mają nieco większe wymagania niż tuje - potrzebują zacisznego miejsca i osłonięcia od wiatru, w innym razie będą słabo rosły. 

Można traktować je jako żywopłot, ale raczej w formie szpaleru drzew niż gęstego płotu. Jeśli zależy ci na gęstym, równo przyciętym żywopłocie, wybierz żywotnika. Są one bardziej podatne na formowanie i cięcie, a ponadto dużo bardziej odporne na mróz.

Cyprysy to ppularne rośliny, które wybiera się ze względu na wygląd, ale i stosunkowo niewielkie wymagania. Można formować z nich żywopłot - doskonale wyglądają, gdy tworzą luźny szpaler drzew. Odmian jest tak wiele, że bez problemu można znaleźć idealną zarówno do nieuporządkowanego ogrodu naturalistycznego, jak i do eleganckich ogrodów angielskich czy harmonijnych japońskich.